Czirokezi: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Edk (dyskusja | edycje)
m poprawa linków
AlohaBOT (dyskusja | edycje)
m naprawa linków; zmiany kosmetyczne
Linia 1:
[[Plik:Cherokeenationalflagpublicdomainimage.gif|thumb|Flaga Czirokezów]]
'''Czirokezi''' (nazwa własna ''Tsalagi'', ang. ''Cherokee'') — plemię [[Indianie|Indian]] [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] pierwotnie wywodzące się od [[Irokezi|Irokezów]] i zamieszkujące podgórskie, zachodnie obszary [[Karolina Południowa|Karoliny Południowej]] i [[Karolina Północna|Północnej]], północną [[Georgia|Georgię]] i wschodnie [[Tennessee]]. Później większość jego członków zostało przymusowo przesiedlona na tereny płaskowyżu Ozark. Byli jednym z plemion wliczanych w skład grupy [[Pięć Cywilizowanych Narodów|Pięciu Cywilizowanych Plemion]]. Posługują się językiem [[język czirokeski|czirokeskim]]
 
Według spisu powszechnego z [[2000]] roku byli najliczniejszym plemieniem Indiańskim w Stanach Zjednoczonych.
 
== Historia i dzieje współczesne ==
Pierwszym [[Europa|Europejczykiem]], który się z nimi zetknął, był [[Hernando de Soto]] w roku [[1540]]. W czasie [[Rewolucja amerykańska|amerykańskiej wojny o niepodległość]] stanęli po stronie [[Wielka Brytania|Anglików]], ale nie prowadzili otwartej wojny przeciwko kolonistom. W latach 30. zaczęli posługiwać się własnym alfabetem sylabicznym (zob. [[Sekwoja (osoba)|Sekwoja]]), wydawać własne publikacje (zob. [[Elias Boudinot (Czirokez)|Elias Boudinot]]) i tworzyć podstawy autonomicznego systemu polityczno-społecznego (zob. [[New Echota]]). Po znalezieniu złota na terenach [[Georgia|Georgii]] w roku [[1838]] zostali zmuszeni do opuszczenia swego terytorium i udania się na [[Terytorium Indiańskie]] w dzisiejszym stanie [[Oklahoma (stan w USA)|Oklahomie]], gdzie do dziś mieszka wielu z nich. Jedna czwarta nie przeżyła tego "Marszu Śmierci". W Oklahomie (wówczas tzw. "Indian Territory") stworzyli - wespół z podobnie przesiedlonymi plemionami [[Czikasawowie|Chickasaw]], [[Choctaw]], [[Krikowie|Creek]] i [[Seminole (Indianie)|Seminole]] - organizację pod nazwą [[Pięć Cywilizowanych Narodów|Pięciu Cywilizowanych Narodów]]. Jako właściciele niewolników opowiedzieli się po stronie [[Skonfederowane Stany Ameryki|Konfederacji]] w czasie [[Wojna secesyjna|Wojny Secesyjnej]].
 
Niewielka grupa Czirokezów odmówiła udania się do Oklahomy i zbiegła w góry na pograniczu Karoliny Północnej i [[Tennessee]]. Po wielu walkach i rozmowach pokojowych przyznano im pewien obszar ziemi (dzisiaj rezerwat Qualla w górach Smokey w Karolinie Północnej).