Sztuka i Naród: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
en |
m drobne redakcyjne |
||
Linia 1:
{{Czasopismo infobox
| tytuł = Sztuka i Naród
| grafika =
| opis_grafiki =
| częstotliwość = miesięcznik
| wydawca =
| kraj = {{państwo|POL}}
| adres =
| odpowiednik =
| organizacja =
| tematyka = literackie
| ukazuje_się_od = [[2 kwietnia]] [[1942]]
| ukazywał_się_do = lipiec [[1944]]
| naczelny =
|ważni pracownicy =
|stali współpracownicy =
| nakład =
| format =
| liczba_stron =
| ISSN =
| www =
}}
'''"Sztuka i Naród"''' - miesięcznik literacki wydawany konspiracyjnie w [[Warszawa|Warszawie]] w latach [[1942]]-[[1944]], związany z [[Konfederacja Narodu|Konfederacją Narodu]].
Linia 31:
Funkcję redaktora naczelnego pełnili kolejno:
# [[Bronisław Onufry Kopczyński]] (ps. "Stefan Barwiński") – do aresztowania w nocy z 8 na 9 stycznia 1943 r.; zmarł na Majdanku 5.04.1943 r.
# [[Wacław Bojarski]] (ps. "Jan Marzec", "Wojciech Wierzejewski", "Marek Zalewski") - ranny 25.05.1943, zmarł 5.06.1943 r.
# [[Andrzej Trzebiński]] (ps. "Stanisław Łomień", "Paweł Późny") - aresztowany 6.11, rozstrzelany 12.11.1943 r.
# [[Tadeusz Gajcy]] (ps. "Karol Topornicki", "Roman Oścień") - do ostatniego numeru.
Twórcami pierwszych numerów pisma byli B.O. Kopczyński, [[Andrzej Trzebiński]], [[Wacław Bojarski]].
Linia 40:
W 2. numerze ogłoszono konkurs poetycki – zgłaszane wiersze miały być przekazywane kolporterom pisma. Do jury weszły także osoby spoza redakcji: [[Józef Stachowski]] i [[Jerzy Zagórski]].
Laureatami zostali:
::* 1. nagroda - 100 zł – [[Wacław Bojarski]] za wiersz ''Ranny różą'',
::* 2. nagroda - 30 zł - Witold Kozłowski (ps. "Parvo") za wiersz ''Tubadur'',
::* 3. nagroda - 20 zł - [[Tadeusz Gajcy]] za wiersz ''Wczorajszemu''.
Po konkursie tym do redakcji dołączyli [[Tadeusz Gajcy]] i [[Zdzisław Stroiński]] (ps. "Marek Chmura"). Pismo stało się ośrodkiem, wokół którego skupiła się grupa młodych, debiutujących dopiero w czasie wojny, twórców. Należeli do niej poza wymienionymi także: [[Kazimierz Winkler]] (ps. "Andrzej Augustowski"), [[Stanisław Marczak-Oborski|Stanisław Marczak]] (ps. "Juliusz Oborski") – późniejszy redaktor "[[Droga (miesięcznik)|Drogi]]", [[Wojciech Mencel]] (ps. "Paweł Janowicz"), Stanisław Ziembicki (ps. "Józef Błażej"), [[Lesław Bartelski]] (ps. "Lesław Gierut"), [[Tadeusz Sołtan]], początkowo także [[Zbigniew Łoskot]] - malarz.
W serii wydawniczej Biblioteka "Sztuki i Narodu" ukazały się trzy tomy poezji:
Linia 52 ⟶ 51:
# Karol Topornicki ([[Tadeusz Gajcy]]), ''Grom powszedni'', 1944. (nakład 400 egz.)
== Profil pisma ==
Pismo opatrzone było mottem z [[Cyprian Kamil Norwid|Norwida]]: ''Artysta jest organizatorem wyobraźni narodowej''.
Zamieszczane w nim były utwory literackie: poetyckie i prozatorskie, artykuły publicystyczne, szkice historyczno-literackie i krytycznoliterackie. Zawierało bardzo dużo recenzji – żywo reagowało na ukazującą się w podziemiu produkcje literacką. Posiadało także dział nekrologów oraz dział satyryczny.
Publicystyka "Sztuki i Narodu" chętnie posługiwała się takimi pojęciami jak [[Imperializm|imperium]], kultura imperialna, rewolucja kulturalna, pochwała siły i czynu. Na łamach pisma pojawiła się między innymi idea [[Panslawizm|imperium słowiańskiego]] (w jednym z numerów znajdowała się mapka takiego imperium) będącego federacją narodów słowiańskich pod przewodnictwem [[Polska|Polski]] (której granice obejmować miały większość terenów obecnej [[Białoruś|Białorusi]]). Narody te miały przeciwstawiać swą wspólną siłę dominacji [[Rosja|Rosji]] i [[Niemcy|Niemiec]]. W koncepcjach
Twórcy należący do kręgu "SiN"-u krytycznie oceniali międzywojnie – nie tylko literaturę, ale atmosferę duchową, intelektualną i polityczną. (A. Trzebiński, ''Polska fantastyczna'', T. Gajcy ''Już nie potrzebujemy'', "SiN" 1943, nr 11-12). Dla młodych wkraczających w dorosłe życie i w literaturę w okresie okupacji – będącej doświadczeniem ekstremalnym, literatura poprzedników była bezpośrednim negatywnym punktem odniesienia. Z największą krytyką spotykała się tradycja i twórczość [[Skamander (grupa literacka)|Skamandrytów]], ale ataki nie omijały także [[awangarda (sztuka)|awangardy]] – ''Już nie potrzebujemy'' – tytuł artykułu Gajcego oddawał najlepiej stosunek młodych do literatury dwudziestolecia, której zarzucano ideową i moralną miałkość, "bebechowatość", kult subiektywnego i osobistego widzenia, brak siły, mocy, która sprostać by mogła wyzwaniom rzeczywistości.
Linia 68 ⟶ 66:
Pismo wzbudzało (i wzbudza do dziś) wiele kontrowersji, mających związek przede wszystkim z używaną na jego łamach imperialną i nacjonalistyczną frazeologią oraz z protektoratem wywodzącej się z [[Ruch Narodowo-Radykalny Falanga|ONR-Falanga]] i [[Konfederacja Narodu|Konfederacji Narodu]]. Niemniej uważane jest za jedno z bardziej istotnych i inspirujących zjawisk w podziemnym życiu literackim.
== Bibliografia ==
* Lesław M. Bartelski, ''Genealogia ocalonych'', Kraków 1963. (I wydania następne)▼
* Maria Gutowska, ''"Sztuka i Naród" a uniwersalizm'', "Zeszyty Naukowe WSO w Bydgoszczy. Studia Filologiczne" 1979, z. 5.▼
▲*Lesław M. Bartelski, ''Genealogia ocalonych'', Kraków 1963. (I wydania następne)
* ''Portrety twórców "Sztuki i Narodu"'', praca zbiorowa pod red. [[Jerzy Tomaszkiewicz|Jerzego Tomaszkiewicza]], Warszawa 1983. (książka zawiera m.in. bibliografię zawartości pisma)▼
▲*Maria Gutowska, ''"Sztuka i Naród" a uniwersalizm'', "Zeszyty Naukowe WSO w Bydgoszczy. Studia Filologiczne" 1979, z. 5.
▲*''Portrety twórców "Sztuki i Narodu"'', praca zbiorowa pod red. [[Jerzy Tomaszkiewicz|Jerzego Tomaszkiewicza]], Warszawa 1983. (książka zawiera m.in. bibliografię zawartości pisma)
* ''W gałązce dymu, w ognia blasku... Wspomnienia o Wacławie Bojarskim, Tadeuszu Gajcym, Onufrym Bronisławie Kopczyńskim, Wojciechu Menclu, Zdzisławie Stroińskim, Andrzeju Trzebińskim'', zebrał i oprac. Józef Szczypka, Warszawa 1977.
* Stanisław Sierotwiński, ''Kronika życia literackiego w Polsce pod okupacją hitlerowską w latach 1939-1945'', tom I i II, Kraków 1988. (Odnotowuje ukazywanie się kolejnych numerów "Sztuki i Narodu" i podaje informacje na temat ich zawartości.)
== Zobacz też ==
* "[[
* "[[Droga (miesięcznik)|Droga]]"
[[Kategoria:Prasa podziemna 1939-1945]]
| |||