Marmury Elgina: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Dinamik-bot (dyskusja | edycje)
m robot poprawia: he:שיש אלגין
Kelvin (dyskusja | edycje)
poprawa linków, merytoryczne
Linia 1:
[[Image:Elgin Marbles east pediment.jpg|thumb|400px|Marmury partenońskie w Muzeum Brytyjskim]]
 
'''Marmurami Elgina''' zwane są starożytne marmury [[Partenon|partenońskie]], wywiezione z Aten do Londynu przez Lorda[[Thomas Bruce, 7. hrabia Elgin|lorda Elgina (Thomasa Bruce'a)]].
 
Thomas Bruce, lord7. hrabia Elgin, w roku 1799 mianowany został ambasadorem brytyjskim w [[Imperium Ottomańskieosmańskie|Imperium Ottomańskim]], które obejmowało także terytorium Grecji z Atenami. Ponieważ chciał wykorzystać swój pobyt w Turcji w celu sporządzenia rysunków i odlewów gipsowych starożytnych rzeźb znajdujących się w Atenach, w celu ich wykorzystania dla ozdoby swojej nowej siedziby w Szkocji, w drodze do Konstantynopola zatrzymał się na Sycylii, gdzie zaangażował zespół złożony z malarzy, architektów i specjalistów w sporządzaniu odlewów gipsowych, który skierował do Aten, podczas gdy sam podążył do Konstantynopola. Zespół Elgina, pomimo otrzymania oficjalnego ''firmanu'' (zezwolenia) od rządu tureckiego na sporządzanie kopii i rysunków, napotykał w latach 1800-1801 stale na trudności w dostępie do Akropolis ateńskiej, służącej wówczas jako turecka twierdza wojskowa. Elgin uzyskał wówczas drugi ''firman'', w którym uprawnienia rozszerzone zostały na prowadzenie wykopalisk na terenie Akropolis i zabieranie „fragmentów kamienia ze starymi inskrypcjami lub rzeźbami”. Wykorzystano sprzyjająca koniunkturę polityczną: w tym samym czasie wojska brytyjskie pokonały armię Napoleona Bonaparte w Egipcie i rząd turecki spodziewał się odzyskać tę prowincję dzięki życzliwej współpracy z Brytanią. Zdejmowanie rzeźb i płaskorzeźb trwało od połowy 1801 do 1812 r. Ogółem pozyskano 56 płyt z liczącego 111 płyt pokrytego płaskorzeźbą fryzu, 15 (z 92) [[metopa|metop]] i 17 figur z [[tympanon|tympanonów]]. Ponadto wywieziono jedną z [[kariatyda|kariatyd]] i kolumnę z [[Erechtejon]]u.
 
Prace te powodowały zniszczenia Partenonu. Stosowano łomy, piły i materiały wybuchowe. Wskutek działalności Lorda Elgina w języku francuskim uformował się termin „elginizm” (''elginisme'') oznaczający rabunkowe pozbawianie historycznych obiektów architektonicznych ozdób rzeźbiarskich.
 
W 1816 r. Elgin, doprowadzony do bankructwa swoim przedsięwzięciem, zmuszony został do zaoferowania Koronie Brytyjskiej marmurów do sprzedaży. Już wówczas legalność i etyczna strona przedsięwzięcia Elgina budziły w Brytanii wątpliwości, w znacznej mierze w wyniku popularności opublikowanego w roku 1812 r. poematu [[LordGeorge Gordon Byron|lorda Byrona]] ''Wędrówki Childe’a Harolda'', w którym napiętnował on wywóz marmurów jako „splądrowanie krwawiącego kraju”. Marmury, zakupione przez rząd brytyjski, przekazane zostały następnie [[Muzeum Brytyjskie|Muzeum Brytyjskiemu]], w którym do dzisiaj się znajdują.
 
Już w roku 1833 rząd Grecji po raz pierwszy podjął starania o zwrot marmurów. Ponowne starania miały miejsce w roku 1924, z okazji setnej rocznicy śmierci Lorda Byrona, w czasie drugiej wojny światowej w momencie kiedy jedynie Grecja i Wielka Brytania aktywnie walczyły z hitlerowskimi Niemcami, i wreszcie w roku 1983, kiedy po raz pierwszy rząd Grecji wystosował oficjalne żądanie zwrotu marmurów. Bardzo aktywnie walczyła o zwrot marmurów [[Melina Mercouri]], aktorka i minister kultury Grecji.