Wersja z 13:14, 6 lis 2009 edytuj JAnDbot (dyskusja \| edycje) 115 771 edycji m robot dodaje: fr:Coquille (mollusque), vec:Capa, zh:貝殼 ← poprzednia edycja		Wersja z 08:20, 17 lis 2009 edytuj anuluj edycję Lord Ag.Ent (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 23 945 edycji - nadmiar grafik, w dodatku nie na temat następna edycja →
Linia 1: {{DisambigR\|biologii\|[[Muszla (ujednoznacznienie)\|inne znaczenia tego słowa]]}} '''Muszla''' -– [[wapień\|wapienny]] [[~~egzoszkielet\|~~szkielet zewnętrzny ~~szkielet~~]] [[muszlowce\|muszlowców]]. W przekroju muszli można wyróżnić trzy wyraźne warstwy: [[Periostracum\|zewnętrzną konchiolinową - periostracum]], środkową porcelanową -– ostracum i wewnętrzną perłową -– hypostracum, zbudowaną z licznych drobnych blaszek wapiennych. [[Masa perłowa]] może być odkładana przez płaszcz także wokół drobin np. ziarenek piasku, które dostaną się do wnętrza muszli. Wtedy tworzą się zazwyczaj regularne grudki masy perłowej -– [[perła\|perły]].▼ ~~{\|align=left~~ {{Galeria \|[[Grafika:Przyklady_muszli.jpg\|thumb\|left\|Różne rodzaje muszli]]▼ \|Nazwa=Muszle\|wielkość=200\|pozycja=left \|- ▲\|~~[[Grafika~~Plik:~~Przyklady_muszli~~Przyklady muszli.jpg~~\|thumb\|left~~\|Różne rodzaje muszli]] \|~~[[Grafika~~Plik:Muszlasmall.jpg~~\|thumb\|left~~\|Muszle mogą osiągać bardzo różne rozmiary]] \|}} ▲'''Muszla''' - [[wapień\|wapienny]] [[egzoszkielet\|zewnętrzny szkielet]] [[muszlowce\|muszlowców]]. W przekroju muszli można wyróżnić trzy wyraźne warstwy: [[Periostracum\|zewnętrzną konchiolinową - periostracum]], środkową porcelanową - ostracum i wewnętrzną perłową - hypostracum, zbudowaną z licznych drobnych blaszek wapiennych. [[Masa perłowa]] może być odkładana przez płaszcz także wokół drobin np. ziarenek piasku, które dostaną się do wnętrza muszli. Wtedy tworzą się zazwyczaj regularne grudki masy perłowej - [[perła\|perły]]. [[~~Image~~Plik:~~Czescimuszli_shells~~Czescimuszli shells.jpg\|thumb~~\|200px\|right~~\|Budowa muszli ślimaka. 1-dołek osiowy, 2-warga, 3-otwór muszli, 4-kolumienka (wrzeciono), 5-szew, 6-zwój, 7-szczyt muszli. Skręty muszli, prócz ostatniego (najmłodszego i z otworem) tworzą skrętkę.]] Muszle są charakterystycznym tworem mięczaków: [[Monoplacophora]], [[Polyplacophora]], [[Gastropoda]], [[Bivalvia]], [[Scaphopoda]], [[Nautilida]]. Tworzone są przez specjalne gruczoły na brzegu płaszcza, i narastają w ten sposób, że gdy zwierzę rośnie, brzegi płaszcza odsuwają się od siebie, odkładając coraz to nowe warstwy substancji budujących muszlę - tak więc początek muszli jest zawsze najmniejszy i najstarszy. [[Image:Lymnaea_sp.jpg\|thumb\|150px\|left\|Powierzchnia muszli określana jako "młotkowana"]]▼ U ''Gastropoda'' obserwuje się największą różnorodność kształtu muszli. U ślimaków nagich spotyka się niewielkie szczątkowe płytki wewnątrz ciała. Większość brzuchonogów posiada jednak dość pokaźne muszle, skręcone spiralnie wokół osi, mniej lub bardziej stożkowato wzniesione tak np. jak u [[błotniarkowate\|błotniarek]]. Nieliczne muszle są skręcone płasko, w jednej płaszczyźnie np. u [[Zatoczkowate\|zatoczkowatych]]. Muszle zwinięte spiralnie, w jednej płaszczyźnie mają też łodziki (''Nautilida''). ▼ U ''Bivalvia'' muszla jest dwuklapowa i składa się z dwóch części. Muszle ''Monoplacophora'' składają się z jednej części i mają kształt nieregularnego stożka lub okrągławego "serduszka". ''Polyplacophora'' mają osłonę składającą się z kilku płytek, upodabniającą zwierzę do segmentowanych stawonogów. U [[Cephalopoda]] muszla silnie zredukowana i zanurzona w tkance ciała, tworzy tzw. ''os sepiae'' - "kość mątwy" natomiast u [[Aplacophora]] muszli brak. ▼ Muszle posiadają także m.in. [[ramienionogi]] (Branchiopoda) nie należące do mięczaków. Ich muszla jest bardzo podobna do muszli małży, ale jedna część (grzbietowa) jest u nich wyraźnie mniejsza. ▼ ▲[[~~Image~~Plik:~~Lymnaea_sp~~Lymnaea sp.jpg\|thumb\|150px\|left\|Powierzchnia muszli określana jako "młotkowana"]] Do prywatnych celów kolekcjonerskich nie należy zabijać mięczaków. Tam gdzie występują, zwykle łatwo można znaleźć puste muszle. Muszle ślimaków wodnych najlepiej zbierać w miejscach gdzie prowadzone są prace pogłębiające. ▼ ▲U ~~''Gastropoda''~~ślimaków obserwuje się największą różnorodność kształtu muszli. U ślimaków nagich spotyka się niewielkie szczątkowe płytki wewnątrz ciała. Większość brzuchonogów posiada jednak dość pokaźne muszle, skręcone spiralnie wokół osi, mniej lub bardziej stożkowato wzniesione, ~~tak~~jak np. ~~jak~~ u [[błotniarkowate\|błotniarek]]. Nieliczne muszle są skręcone płasko, w jednej płaszczyźnie np. u [[Zatoczkowate\|zatoczkowatych]]. Muszle zwinięte spiralnie, w jednej płaszczyźnie mają też łodziki (''Nautilida''). ▲U ~~''Bivalvia'~~Bivalvi' muszla jest dwuklapowa i składa się z dwóch części. Muszle ''Monoplacophora'' składają się z jednej części i mają kształt nieregularnego stożka lub okrągławego "serduszka". ''Polyplacophora'' mają osłonę składającą się z kilku płytek, upodabniającą zwierzę do segmentowanych stawonogów. U [[~~Cephalopoda~~głowonogi\|głowonogów]] muszla silnie zredukowana i zanurzona w tkance ciała, tworzy tzw. ''os sepiae'' -– "kość mątwy", natomiast u [[Aplacophora]] muszli brak. ▲Muszle ~~posiadają~~mają także m.in. [[ramienionogi]] (Branchiopoda) ~~nie należące~~nienależące do mięczaków. Ich muszla jest bardzo podobna do muszli małży, ale jedna część (grzbietowa) jest u nich wyraźnie mniejsza. ▲Do prywatnych celów kolekcjonerskich nie należy zabijać mięczaków. Tam gdzie występują, zwykle łatwo można znaleźć puste muszle. Muszle ślimaków wodnych najlepiej zbierać w miejscach gdzie prowadzone są prace pogłębiające. == Ciekawostka ==▼ Słowo ''shell'' [[język angielski\|Ang.]] oznaczające "muszla" oraz stylizowana muszla małża od ponad wieku są znakiem firmowym koncernu paliwowego [[Royal Dutch/Shell]]. Początek firmy datuje się na rok 1833. Jej założyciel, Marcus Samuel otworzył wtedy w Londynie sklep z antykami i orientalnymi muszlami<ref>Za: Shell Polska Sp.z o.o. - http://www.shell.com/home/content/pl-pl/about_shell/how_we_work/historia_shell_100_Lat_06112003.html</ref>.▼ ▲== Ciekawostka == {\| ▲~~Słowo ''shell''~~ [[język angielski\|~~Ang.~~Angielskie]] słowo ''shell'', oznaczające "muszla", oraz stylizowana muszla małża od ponad wieku są znakiem firmowym koncernu paliwowego [[Royal Dutch/ Shell]]. Początek firmy datuje się na rok 1833. Jej założyciel, Marcus Samuel, otworzył wtedy w Londynie sklep z antykami i orientalnymi muszlami<ref>Za: Shell Polska Sp.z o.o. - http://www.shell.com/home/content/pl-pl/about_shell/how_we_work/historia_shell_100_Lat_06112003.html</ref>. ~~\|[[Grafika:Possibly chlamys001xx.jpg\|200px]]~~ ~~\|[[Grafika:StacjaShell.jpg\|360px]]~~ \|} {{~~Commons~~commonscat\|~~Category:~~Shells}} {{Przypisy\|stopień= ==}} == Zobacz też == * [[Belemnity]] * [http://www.muszle.concha.pl Muszle w kolekcji Jacka Glanca] [[~~kategoria~~Kategoria:Malakologia]] [[ar:صدفة بحرية]]

Muszla: Różnice pomiędzy wersjami