'''Koloseum''', Amfiteatr Flawiuszów ([[łacina|łac.]] ''Amphitheatrum Flavium'', ''Colosseum''; [[Język włoski|wł.]] ''Colosseo'') [[amfiteatr]] w [[Rzym]]ie, wzniesiony w latach [[70]]-[[72]] do [[80]] [[n.e.]] przez cesarzy z dynastii [[Flawiusze|Flawiuszów]].
Jest to duża [[elipsa (matematyka)|eliptyczna]] budowla o długości 888188 m i szerokości 15156 m, obwodzie 5124524 m, wysokości 48148,5 m, z pojemną widownią, która mogła pomieścić od 45 do nawet 90 tysięcy ludzi; z 4 galeriami komunikacyjnymi oraz areną z systemem podziemnych korytarzy. W czterokondygnacyjnym podziale zewnętrznym zastosowano [[porządek spiętrzony|spiętrzenie porządków]] (najniższa [[kondygnacja]] w [[porządek toskański|porządku toskańskim]], druga w [[porządek joński|jońskim]], trzecia w [[porządek koryncki|korynckim]]). Trzy niższe kondygnacje związane są z konstrukcyjnym układem [[arkada|arkad]], czwarta, najwyższa została zaopatrzona tylko w małe okna. Od strony wewnętrznej budowla jest pięciokondygnacyjna. Cztery kondygnacje zbudowano jako układ pomieszczeń wydzielonych pomiędzy [[filar]]ami, [[ściana (budownictwo)|ścianami]], ze [[sklepienie|sklepieniami]] [[sklepienie kolebkowe|kolebkowymi]] i [[sklepienie krzyżowe|krzyżowymi]]. Umieszczono tam bufety, szatnie, natryski, pomieszczenia dla [[gladiator]]ów, klatki dla zwierząt, korytarze. Wokół areny wzniesione było [[podium]]. Do Koloseum prowadziło 80 ponumerowanych wejść (zachowały się oznaczenia wejść od nr XXIII do LIV), które zapewniały szybkie (przez ok. 6 minut) opuszczenie widowni przez widzów (jednak taką możliwość mieli tylko widzowie z dolnych i środkowych rzędów. Istniała też możliwość przykrycia całej widowni specjalną osłoną (''[[velarium]]'') w deszczowe lub bardzo słoneczne dni.
Odbywały się w nim m.in. walki gladiatorów, [[naumachia|naumachie]], polowania na dzikie zwierzęta. Tradycja mówi iż w Koloseum mordowano [[chrześcijaństwo|chrześcijan]], co upamiętniono krzyżem wewnątrz budowli. Od połowy [[XVIII wiek]]u Koloseum jest otoczone opieką jako miejsce męczeństwa pierwszych chrześcijan, wcześniej pozyskiwano z niego bloki kamienne jako materiał budowlany. Nazwa Koloseum została nadana we wczesnym średniowieczu od znajdującego się w pobliżu budowli ogromnego ([[Greka|gr.]] ''kolossos'') posągu [[Neron]]a przedstawionego jako [[Helios]].
