|
'''Tkactwo''' - dział [[przemysł włókienniczy|przemysłu włókienniczego]] i [[rzemiosło|rzemiosła]] zajmujący się wytwarzaniem [[tkanina|tkanin]] poprzezoraz przeplatanieich wątku pomiędzy nićmi [[osnowa|osnowy]]wykończeniem. Jedno z najstarszych rzemiosł uprawianych przez człowieka,. jegoJego początki sięgają [[neolit|neolitu]]. Powstały wtedy najstarsze, pionowe [[warsztat tkacki|warsztaty tkackie]] - [[pionowy warsztat tkacki]] z prostą [[półnicielnica|półnicielnicą]] rozdzielającą nici osnowy i [[bardo (tkactwo)|bardo]], czyli najprostszy [[poziomy warsztat tkacki]].
W [[epoka brązu|epoce brązu]] powstało i rozwinęło się [[tkactwo tabliczkowe]] i [[naalbinding]],. Naalbinding czyli tkanie igłą, aczkolwiekze trwająwzględu spory,na czytechnikę naalbindinguwytwarzania niewyrobu zbliżoną do dziania lub koronkarstwa, należy zaliczyć raczej do [[dziewiarstwo|dziewiarstwa]].<br>Poziome warsztaty tkackie jak i pionowe, praktycznie w niezmienionej formie dotrwały do współczesności i nadal są wykorzystywane w mniej rozwiniętych regionach świata lub do tkactwa artystycznego i ludowego. Podobnie prymitywne techniki tkania [[bardko]] i [[tkactwo tabliczkowe|tabliczka]] są chętnie stosowane w tkactwie ludowym i artystycznym.
Czółenkowy poziomy warsztat tkacki wynaleziono prawdopodobnie dopiero w późnym [[średniowiecze|średniowieczu]]. Poziome warsztaty tkackie praktycznie w niezmienionej formie dotrwały do współczesności i nadal są wykorzystywane w mniej rozwiniętych regionach świata lub do tkactwa artystycznego.
[[krosno tkackie|Krosno]] z prostym ręcznym mechanizmem przerzutowym skonstruował w 1738 roku Johan Kay. Pierwsze [[krosno tkackie|krosno]] mechaniczne powstało w [[1785]] r. i stało się przyczyną niepokojów społecznych wznoszonych przez ludzi którzy tracili pracę, połączonych z niszczeniem maszyn ([[bunt tkaczy|bunty tkaczy]]).<br>Na przełomie [[XVIII wiek|XVIII]] i [[XIX wiek]]u [[Joseph Marie Jacquard|Jacquard]] opracował mechanizm, który połączony z normalnym krosnem dawał możliwość tkania wielkoformatowych wzorów. Wzór tkaniny programowany jest przy użyciu specjalnych [[Karta dziurkowana|kart perforowanych]]. Mechanizmy te nazwano od jego nazwiska - mechanizmami żakarda lub maszynami żakarda. Tkaniny tworzone przy użyciu tych maszym - tkaninami żakardowymi. W 1876 roku [[James Northrop]] skonstruował krosna automatyczne z wymianą wątku bez ztrzymywania pracy krosna. Spowodowało to dalsze zmniejszenie ilości zatrudnianej obsługi. Teraz jeden tkacz może obsługiwać od 30 do 120 krosien. Kolejnym etapem rozwoju tkactwa jest skonstruowanie krosien [[czółenko tkackie|bezczółenkowych]]; [[krosno chwytakowe|chwytakowych]], pneumatycznych, rapierowych.
Pierwsze krosno mechaniczne powstało w [[1785]] r. i stało się przyczyną niepokojów społecznych wznoszonych przez ludzi którzy tracili pracę, połączonych z niszczeniem maszyn ([[bunt tkaczy|bunty tkaczy]]).
Na przełomie [[XVIII wiek|XVIII]] i [[XIX wiek]]u [[Joseph Marie Jacquard|Jacquard]] opracował krosno mechaniczne bez [[nicielnica|nicielnic]] z możliwością zaprogramowania (przy użyciu specjalnych [[Karta dziurkowana|kart perforowanych]]) powtarzalnego wzoru. Pod koniec XIX w. [[James Northrop]] skonstruował [[czółenko tkackie|bezczółenkowe]] krosna automatyczne.
Surowcami, z których pierwotnie wytwarzano [[tkanina|tkaniny]] były wyłącznie włókna naturalne, pochodzenia roślinnego - [[len]], [[wełna (surowiec)|wełna]], [[bawełna (włókno)|bawełna]], [[pokrzywa zwyczajna|pokrzywa]] i zwierzęcego - wełna [[Owca domowa|owcza]], [[koza domowa|kozia]], [[wielbłąd|wielbłądzia]], [[lama (zwierzę)|lam]]. Później opanowano obróbkę [[jedwab|jedwabiu]]. W [[XX wiek]]u opracowano tworzywa sztuczne, które weszły do powszechnego użytku w latach 40. i 50. ([[nylon]], [[bistor]], [[sztuczny jedwab]]) i w latach 70. i 80. - [[Polar]] i [[Lycra]], wynalezione przez koncern [[DuPont]].
[[kategoria:Przemysł włókienniczy]] ▼[[kategoria:Rzemiosło]]
[[Kategoria:Sztuka użytkowa]]
▲[[kategoria:Przemysł włókienniczy]]
[[de:Weben]]
| 