Endoskopia: Różnice pomiędzy wersjami

▲Już w czasach [[starożytność|starożytnych]] ówcześni lekarze starali się zaglądać do dostępnych wzrokowi ludzkiemu obszarów ciała. Należą do nich [[jama ustna]] i [[gardło]], [[nos]], [[ucho]], [[pochwa (anatomia człowieka)|pochwa]] i częściowo [[odbyt]] (w pismach [[Hipokrates]]a znajdują się opisy [[anoskopia|anoskopii]] – oglądanie odbytu jak i operacji w tym rejonie wykonywanych pod kontrola anoskopów). Źródłem światła było [[światło]] słoneczne odbite od [[lustro|lustra]]. Współczesną pochodną owych technik jest lusterko czołowe [[laryngolog]]a.

▲Pierwsze urządzenia celowo wykonane w celu endoskopii powstały w początkach XIX w. [[Filip Bozzini]] (1773-1809) we [[Frankfurt|Frankfurcie]] wykorzystał światło lampy gazowej w celu oświetlenia badanych endoskopem narządów. Badano najczęściej pochwę, [[odbytnica|odbytnicę]] i dolną część gardła. Jako ciekawostkę można podać, że został ukarany przez władze swojego uniwersytetu „za niezdrową ciekawość”. Rozwój optyki i mechaniki precyzyjnej pozwolił na konstruowanie coraz lepszych endoskopów. Pozwoliło to [[Adolf Kusmaul|Adolfowi Kusmaulowi]] (1822-1902) z [[Freiburg]]a w Niemczech na wykonanie w roku [[1886]] pierwszej [[gastroskopia|gastroskopii]]. Pacjentem był zawodowy połykacz noży z cyrku. Wielkie zasługi dla rozwoju gastroskopii położył [[Jan Mikulicz-Radecki]] (1850-1905), który pracując wówczas w [[Wiedeń|Wiedniu]], konstruował wraz z inżynierami nowe typy endoskopów wykonując liczne badania górnego odcinka przewodu pokarmowego. W roku [[1881]] opisał on gastroskopię, w czasie której rozpoznał [[rak żołądka|raka żołądka]]. W konkluzji artykułu stwierdził, iż spodziewa się że dzięki gastroskopii będzie można tę chorobę rozpoznawać w mniej zaawansowanych stadiach. Istotnie w latach 60. XX wieku w Japonii powstało pojęcie „raka wczesnego” możliwego w praktyce do rozpoznania tylko endoskopowo. Urządzenie Mikulicza posiadało na końcu [[żarówka|żarówkę]] elektryczną. Pod koniec XIX wieku rozwój endoskopii został nieco wstrzymany przez wprowadzenie do medycyny odkrytych w [[1895]] przez [[Wilhelm Roentgen|Wilhelma Roentgena]] [[promieniowanie rentgenowskie|promieni X]]. Endoskopia powodowała wiele [[Błąd jatrogenny|jatrogennych]] uszkodzeń [[przełyk]]u i gardła, gdyż nie całe badanie (głównie wprowadzanie aparatu) odbywało się pod kontrolą wzroku badającego.

▲Mimo tego endoskopia rozwijała się i zaczęto wprowadzać nie będące już sztywnymi rurami, a posiadające pewną giętkość (dzięki [[przegub]]om). Pierwszy prawdziwie giętki endoskop wprowadzili w roku 1932 [[Rudolf Schindler]] (1888-1968) i [[Georg Wolf]] (1873-1938). W roku 1940 [[Bruce Kenamore]] wyprodukował endoskopowe kleszcze [[Biopsja|biopsyjne]] do pobierania materiału do [[badanie histopatologiczne|badań histopatologicznych]]. Opisane endoskopy opierały się na systemie [[soczewka|soczewek]] i źródle światła w końcówce aparatu. Ograniczało to w znacznym stopniu giętkość aparatu i zakres możliwych badań. W maju 1957 [[Basil Hirsowitz]] na spotkaniu Amerykańskiego Towarzystwa Gastroskopowego w Colorado Springs przedstawił endoskop zbudowany z włókien [[światłowód|światłowodowych]] z tzw. zimnym źródłem światła czyli silną żarówką położoną poza aparatem, której światło przewodzone było do obiektu badanego także poprzez światłowody. Otworzyła się nowa era endoskopii. Następnym krokiem było wprowadzenie w latach 90. XX w. videoendoskopów, gdzie rezygnuje się ze światłowodów na rzecz miniaturowej kamery [[Matryca CCD|CCD]], umieszczanej na wprowadzanym do pacjenta końcu endoskopu.

▲'''[[Kolposkopia]]''' - wziernikowanie [[pochwa (anatomia człowieka)|pochwy]] i szyjki [[macica|macicy]]. Pomaga w rozpoznawaniu [[ciąża pozamaciczna|ciąży pozamacicznej]], guzów jajnika czy [[endometrioza|endometriozy]].

▲'''[[Cystoskopia]]''' - wziernikowanie [[pęcherz moczowy|pęcherza]], cewki moczowej, moczowodów oraz prostaty (u mężczyzn). Przez cewkę moczową wprowadza się [[cystoskop]], umożliwiający oglądanie jej wnętrza. Celem tego badania może być rozpoznanie zakażeń, [[polip|polipów]], nowotworów złośliwych, [[kamica nerkowa|kamicy nerkowej]].

▲'''[[Laparoskopia]]''' - badanie wnętrza jamy otrzewnej, np. żołądka, [[wątroba|wątroby]], żeńskich organów płciowych, itp. Endoskop wprowadza się w tym przypadku przez niewielkie nacięcie brzucha.