Wrzosowate: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
LaaknorBot (dyskusja | edycje) m robot dodaje: nn:Lyngfamilien |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, takson infobox |
||
Linia 1:
{{
| nazwa = Wrzosowate
| obrazek = Erica junonia00.jpg
| opis obrazka = ''Erica junonia''
|systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2010-03-13 | autor = Stevens P.F. | rok=2001... | język=en}}</ref>
|domena=[[jądrowce]]
|
|
|
|
|klad5= [[astrowe|klad astrowych]]
|rząd=[[wrzosowce]]
| rodzina = wrzosowate
| łacina = Ericaceae
| autor = Juss.
| cytat =
| commons = category:Ericaceae
}}
Linia 18 ⟶ 20:
[[Plik:Illustration Monotropa hypopitys0.jpg|thumb|''Monotropa hypopitys'']]
[[Plik:Illustration Rhododendron hirsutum0.jpg|thumb|[[Różanecznik kosmaty]]]]
'''Wrzosowate''' (''Ericaceae'' Juss.) – [[Rodzina (biologia)|rodzina]] roślin [[krzewinka|krzewinkowych]], [[krzew]]iastych lub [[drzewo|drzew]] z [[Rząd (biologia)|rzędu]] [[wrzosowce|wrzosowców]] (''Ericales''
=== Morfologia ===
Linia 27 ⟶ 29:
=== Systematyka ===
Wrzosowate szeroko ujmowane w przeszłości były nierzadko rozdzielane na kilka rodzin. Od początków XXI wieku dzięki lepszemu poznaniu [[filogeneza|filogenezy]] wyróżnia się 8 głównych linii rozwojowych w randze podrodzin. W niektórych grupach podział na rodzaje wciąż wymaga rewizji. Do rodzaju [[różanecznik]] ''Rhododendron'', który w dawnym ujęciu był [[takson polifiletyczny|polifiletyczny]] włączono w ostatnich latach kilka dawniej odrębnych rodzajów w tym m.in. [[różanecznik|azalia]] ''Azalea'' i [[bagno (roślina)|bagno]] ''Ledum''. Parafiletyczny charakter ma w tradycyjnym ujęciu także rodzaj [[golteria]] ''Gaultheria'' i [[borówka]] ''Vaccinium''.
; Pozycja systematyczna rodziny wg [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (2001...) (aktualizowany [[system APG III]]):
Wrzosowate stanowią jedną z wielu rodzin zaliczanych do rzędu [[wrzosowce|wrzosowców]] wchodzącego w skład grupy [[astrowe|astrowych]] (asterids) w obrębie [[dwuliścienne właściwe|dwuliściennych właściwych]] (eudicots)<ref name=apweb/>.
{{Klad | style=font-size:100%;line-height:90%
| label1=[[wrzosowce]]
| 1={{Klad
| 1={{Klad
| 1=[[niecierpkowate]] ''Balsaminaceae''
| 2={{Klad
| 1=''[[Marcgraviaceae]]''
| 2=''[[Tetrameristaceae]]''
}} }}
| 2={{Klad
| 1={{Klad
| 1=[[wielosiłowate]] ''Polemoniaceae''
| 2=''[[Fouquieriaceae]]''
}}
| 2=[[czasznicowate]] ''Lecythidaceae''
| 3={{Klad
| 1={{Klad
| 1=''[[Sladeniaceae]]''
| 2=''[[Pentaphylacaceae]]''
}}
| 2={{Klad
| 1=[[sączyńcowate]] ''Sapotaceae''
| 2={{Klad
| 1=[[hebankowate]] ''Ebenaceae''
| 2=[[pierwiosnkowate]] ''Primulaceae''
}} }}
| 3={{Klad
| label1=?
| 1=''[[Mitrastemonaceae]]''
| 2=[[herbatowate]] ''Theaceae''
| 3={{Klad
| 1=''[[Symplocaceae]]''
| 2={{Klad
| 1=[[styrakowate]] ''Styracaceae''
| 2=''[[Diapensiaceae]]''
}} }}
| 4={{Klad
| 1={{Klad
| 1=[[kapturnicowate]] ''Sarraceniaceae''
| 2={{Klad
| 1=[[aktinidiowate]] ''Actinidiaceae''
| 2=''[[Roridulaceae]]''
}} }}
| 2={{Klad
| 1=[[orszelinowate]] ''Clethraceae''
| 2={{Klad
| 1=''[[Cyrillaceae]]''
| 2='''wrzosowate''' ''Ericaceae''
}} }} }} }} }} }} }} }}
; Podział rodziny wg [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (2001...) (aktualizowany [[system APG III]]):
Do rodziny zalicza się współcześnie 121 rodzajów skupionych w 8 podrodzinach.
{{Klad | style=font-size:100%;line-height:90%
| label1=wrzosowate
| 1={{Klad
| 1=''Enkianthoideae''
| 2={{Klad
| 1=''Monotropoideae''
| 2={{Klad
| 1=''Arbutoideae''
| 2={{Klad
| 1={{Klad
| 1=''Cassiopoideae''
| 2=''Ericoideae''
}}
| 2={{Klad
| 1=''Harrimanelloideae''
| 2={{Klad
| 1=''Styphelioideae''
| 2=''Vaccinioideae''
}} }} }} }} }} }} }}
'''Podrodzina ''Enkianthoideae''''' Kron, Judd & Anderberg
[[Takson monotypowy]] z jednym rodzajem liczącym 16 gatunków, występujących w Azji wschodniej.
* rodzaj: ''[[Enkianthus]]''
'''Podrodzina ''Monotropoideae''''' Arnott ([[synonim|syn.]] ''Hypopityaceae'' Link, ''Monotropaceae'' Nuttall, ''Pyrolaceae'' Lindley)
Grupa licząca 15 rodzajów z 50 gatunkami. Są to [[roślina zielna|rośliny zielne]] występujące w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej.
* plemię: ''Monotropeae''
** rodzaj: ''[[Allotropa]]''
** rodzaj: ''[[Cheilotheca]]''
** rodzaj: ''[[Hemitomes]]''
** rodzaj: ''Monotropa'' – [[korzeniówka]]
** rodzaj: ''[[Monotropastrum]]''
** rodzaj: ''[[Monotropsis]]''
** rodzaj: ''[[Pityopus]]''
** rodzaj: ''[[Pleuricospora]]''
* plemię: ''Pterosporeae''
** rodzaj: ''[[Pterospora]]''
* plemię: ''Pyroleae''
** rodzaj: ''Chimaphila'' – [[pomocnik (roślina)|pomocnik]]
** rodzaj: ''Moneses'' – [[gruszycznik]]
** rodzaj: ''Orthilia'' – [[gruszynka]]
** rodzaj: ''Pyrola'' – [[gruszyczka]]
'''Podrodzina ''Arbutoideae''''' Niedenzu
Grupa obejmująca 1 do 6 rodzajów w zależności od ujęcia systematycznego i około 80 gatunków. Rośliny występują w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej.
* rodzaj: ''[[Arbutus]]''
* rodzaj: ''Arctostaphylos'' – [[mącznica]]
* rodzaj: ''[[Comarostaphylis]]''
* rodzaj: ''[[Ornithostaphylos]]''
* rodzaj: ''[[Xylococcus]]''
'''Podrodzina ''Cassiopoideae''''' Kron & Judd
Podrodzina [[takson monotypowy|monotypowa]] z jednym rodzajem liczącym 16 gatunków występujących w strefie okołobiegunowej półkuli północnej oraz w [[Himalaje|Himalajach]].
* rodzaj: ''Cassiope'' – [[kasjopeja (roślina)|kasjopeja]]
'''Podrodzina ''Ericoideae''''' Link (syn. ''Azaleaceae'' Vest, ''Diplarchaceae'' Klotzsch, ''Empetraceae'' Berchtold & J. Presl, ''Ledaceae'' Gmelin, ''Menziesiaceae'' Klotzsch, ''Rhododendraceae'' Jussieu, ''Rhodoraceae'' Ventenat, ''Salaxidaceae'' J. Agardh)
Grupa licząca 19 rodzajów z 1790 gatunkami.
* plemię: ''Bejarieae''
** rodzaj: ''[[Bejaria]]''
** rodzaj: ''Bryanthus'' – [[brjantus]]
** rodzaj: ''[[Ledothamnus]]''
* plemię: ''Empetreae''
** rodzaj: ''[[Ceratiola]]''
** rodzaj: ''[[Corema]]''
** rodzaj: ''Empetrum'' – [[bażyna]]
* plemię: ''Ericeae''
** rodzaj: ''Calluna'' – [[wrzos]]
** rodzaj: ''Daboecia'' – [[dabecja]]
** rodzaj: ''Erica'' – [[wrzosiec]]
* plemię: ''Phyllodoceae''
** rodzaj: ''[[Elliottia]]''
** rodzaj: ''Epigaea'' – [[epigeja]]
** rodzaj: ''Kalmia'' – [[kalmia]]
** rodzaj: ''Kalmiopsis'' – [[kalmiopsis]]
** rodzaj: ''[[Leiophyllum]]''
** rodzaj: ''Loiseleuria'' – [[naskałka]]
** rodzaj: ''Phyllodoce'' – [[fylodoce]]
** rodzaj: ''Rhodothamnus'' – [[różanecznikowiec]]
* plemię: ''Rhodoreae''
** rodzaj: ''[[Diplarche]]''
** rodzaj: ''Rhododendron'' – [[różanecznik]] (tu należą d. odrębne rodzaje – [[bagno (roślina)|bagno]] ''Ledum'', ''Azalea'', ''Menziesia'', ''Tsusiophyllum'')
** rodzaj: ''[[Therorhodion]]''
'''Podrodzina ''Harrimanelloideae''''' Kron & Judd
Podrodzina monotypowa z jednym rodzajem i dwoma gatunkami o przerywanym zasięgu okołobiegunowym.
* rodzaj: ''[[Harrimanella]]'' Cov.
'''Podrodzina ''Styphelioideae''''' Sweet
Podrodzina licząca 35 rodzajów z 545 gatunkami występującymi w południowo-wschodniej Azji, Australii i Oceanii oraz w [[Patagonia|Patagonii]].
{|
|-valign=top
|
* rodzaj: ''[[Acrotriche]]''
* rodzaj: ''[[Andersonia (roślina)|Andersonia]]''
* rodzaj: ''[[Androstoma]]''
* rodzaj: ''[[Archeria (roślina)|Archeria]]''
* rodzaj: ''[[Astroloma]]''
* rodzaj: ''[[Brachyloma]]''
* rodzaj: ''[[Budawangia]]''
* rodzaj: ''[[Coleanthera]]''
* rodzaj: ''[[Conostephium]]''
* rodzaj: ''[[Cosmelia]]''
* rodzaj: ''[[Croninia]]''
* rodzaj: ''[[Cyathodes]]''
* rodzaj: ''[[Cyathopsis]]''
* rodzaj: ''[[Decatoca]]''
* rodzaj: ''[[Dracophyllum]]''
* rodzaj: ''[[Epacris]]''
* rodzaj: ''[[Lebetanthus]]''
* rodzaj: ''[[Leptecophylla]]''
|
* rodzaj: ''[[Leucopogon]]''
* rodzaj: ''[[Lissanthe]]''
* rodzaj: ''[[Lysinema]]''
* rodzaj: ''[[Melichrus]]''
* rodzaj: ''[[Monotoca]]''
* rodzaj: ''[[Needhamiella]]''
* rodzaj: ''[[Oligarrhena]]''
* rodzaj: ''[[Pentachondra]]''
* rodzaj: ''[[Planocarpa]]''
* rodzaj: ''[[Prionotes]]''
* rodzaj: ''[[Richea]]''
* rodzaj: ''[[Rupicola]]''
* rodzaj: ''[[Sphenotoma]]''
* rodzaj: ''[[Sprengelia]]''
* rodzaj: ''[[Styphelia]]''
* rodzaj: ''[[Trochocarpa]]''
* rodzaj: ''[[Woollsia]]''
|}
'''Podrodzina ''Vaccinioideae'' Arnott
Grupa obejmująca około 50 rodzajów i 1580 gatunków występujących głównie w strefie klimatu umiarkowanego i arktycznego półkuli północnej, poza tym w rozproszeniu na pozostałych kontynentach.
; Pozycja w [[system Reveala|systemie Reveala]] (1993–1999):
Gromada [[okrytonasienne]] (''Magnoliophyta'' Cronquist), podgromada ''Magnoliophytina'' Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa ''[[Rosopsida]]'' Batsch, podklasa [[ukęślowe]] (''Dilleniidae'' Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd ''Ericanae'' Takht., rząd [[wrzosowce]] (''Ericales'' Dumort.), podrząd ''Ericineae'' Burnett, rodzina wrzosowate (''Ericaceae'' Juss.)<ref name=A>Reveal James L. ''System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy.'' Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 [http://www.crescentbloom.com/Plants/Familia/E/Ericaceae.htm Systematyka rodziny ''Ericaceae'' wg Reveala]</ref>.
; Pozycja w [[system Takhtajana|systemie Takhtajana]] (1997):
Klasa ''[[Magnoliopsida]]'', podklasa [[ukęślowe]] (''Dilleniidae''), nadrząd ''Ericanae'' Takht., rząd [[wrzosowce]] (''Ericales''), rodzina wrzosowate (''Ericaceae'' Juss.).
{{main|Systematyka wrzosowatych wg Takhtajana}}
| |||