Karma: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Anulowanie wersji nr 20522138 autora 83.16.215.234 |
m →Buddyzm: poprawa linków |
||
Linia 25:
{{Main|Karma w buddyzmie}}
''Karma'' jest podstawowym i bardzo ważnym pojęciem we wszystkich szkołach [[buddyzm]]u i oznacza tu jedynie "zamierzone działanie". Nie oznacza więc rezultatu (określanego jako owoc), efektu czy przeznaczenia. Prawo przyczyny i skutku zwane jest w języku [[Język pali|pali]] ''kamma-vipaka'' (działanie-owoc). W buddyzmie jest to prawo uniwersalne i bezosobowe.
Czynnikiem, który decyduje o moralnej wartości każdego działania jest towarzysząca mu wola lub zamiar. Wola mająca szkodliwe korzenie: (1) pragnienie (lub chciwość), (2) gniew i (3) niewiedzę przynosi szkodliwe owoce. Niewiedza oznacza tu wrodzoną nieznajomość prawdy: na przykład [[Cztery szlachetne prawdy|Czterech Szlachetnych Prawd]], [[Ośmioraka ścieżka|Szlachetnej Ośmiorakiej Ścieżki]] lub [[Trzy Cechy Istnienia|''Trzech Cech Istnienia'']]. Wola stowarzyszona z korzystnymi korzeniami czyli z: (1) brakiem pragnień, czyli wyrzeczeniem, (2) brakiem gniewu, czyli miłującą dobrocią oraz (3) mądrością przynosi korzystne owoce.
Dziesięć rodzajów szkodliwych sposobów działania ([[Język pali|pali]] ''kamma-patha'') to: trzy złe działania ciała (zabójstwo, kradzież i nieprawe współżycie płciowe); cztery złe działania mowy (kłamstwo, obmowa, nieuprzejma mowa i bezmyślna paplanina); oraz trzy złe działania umysłu (pożądanie, gniew i nieprawdziwe poglądy).
Prawo ''karmy'' wyklucza istnienie tzw. "pierwszej przyczyny". Według nauk buddyjskich ciąg przyczynowo-skutkowy istniał od zawsze. Teoria buddyzmu mówi, że "pierwszym ogniwem" spośród [[Dwanaście ogniw współzależnego powstawania|dwunastu ogniw współzależnego powstawania]] opisującego proces istnienia [[Samsara|Samsary]] jest [[Niewiedza (buddyzm)|niewiedza]], ale uwarunkowana jest ona poprzednimi formami istnienia tj. odrodzeniami wg prawa [[reinkarnacja|reinkarnacji]] poprzez prawo karmy i [[splamienia (buddyzm)|splamienia umysłu]].
| |||