Gutejowie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
infobox
poprawa linków
Linia 1:
'''Gutejowie''' (Gutejczycy, Gutowie) - starożytny lud wywodzący się z gór [[Zagros]] (dzisiejszy zachodni [[Iran]]), o nieznanej bliżej przynależności etnicznej. Pod koniec [[III tysiąclecie p.n.e.|III tysiąclecia p.n.e.]] doprowadził on do upadku [[imperium akadyjskie]] i uzyskał dominację na ponad wiek na terenach środkowej i południowej [[Mezopotamia|Mezopotamii]].
 
Najazdy Gutejów na Mezopotamię zaznaczyły się już w okresie szczytowym istnienia imperium akadyjskiego za czasów króla [[NaramsinNaram-Sin z Akadu|Naram-Sina]]a, a wzmogły się znacząco za czasów jego następców. Ok. [[XXIII wiek p.n.e.|2230 p.n.e.]] opanowali oni znaczne połacie środkowej i południowej Mezopotamii, marginalizując resztki państwa akadyjskiego do okolic jego stolicy w [[Akad (miasto)|Akadzie]]. Zniszczyli wiele wspaniale rozwiniętych miast, m.in. [[Ur (miasto)|Ur]] i [[Uruk]]. Dawne imperium akadyjskie dogorywało pod rządami swych ostatnich władców aż do jego całkowitej likwidacji przez Gutejów ok. [[XXII wiek p.n.e.|2159 r. p.n.e.]] Odtąd sprawowali oni hegemonię w południowej Mezopotamii niepodzielnie, w latach ok. 2225-2116 p.n.e., aż do czasu uzyskania przewagi w regionie [[Sumerowie|Sumerów]].
 
Okres panowania Gutejów w Mezopotamii jest mało znany dla współczesnych badaczy, co jest wynikiem szczupłości źródeł dotyczących zarówno samego ludu, jak i okresu w którym przebywali na tych terenach. Oni sami, gdy pojawili się jako najeźdźcy na terenie Sumeru i Akadu, nie reprezentowali swoją kulturą wysokiego poziomu - stanowli federację luźno związanych plemion. Stosunkowo szybko jednak ulegli asymilacji, przyjmując język i panteon podbitych ludów (zwłaszcza [[Akadowie|Akadów]], których byli bezpośrednimi następcami), a także strukturę władzy. Stworzyli własną dynastię władców (21 królów), której listę otwiera niejaki Erridupizir (ok. 2225 p.n.e.), a zamyka, pokonany przez [[Utuhengal]]a z [[Uruk]], [[Tirigan]] (zm.ok. 2116 p.n.e.).