Stany Galicyjskie: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne (przesadne linkowanie, szczególnie dat, nie jest wskazane) |
|||
Linia 2:
== XVIII w. ==
Pierwszy zamiar powołania przez władze austriackie galicyjskiego sejmu stanowego pojawił się w
▲Pierwszy zamiar powołania przez władze austriackie galicyjskiego sejmu stanowego pojawił się w [[1775|1775]] r., gdy organ taki przewidziano w urządzeniu ustrojowym Galicji po [[I rozbiór Polski|I rozbiorze]]. Faktycznie został powołany jednak dopiero w [[1782]] r., gdy nadano Galicji nową ordynację, a w [[1787]] r. powiększono zakres jego działania o [[Bukowina (kraina historyczna)|Bukowinę]].
Członkowie sejmu nie pochodzili z żadnych wyborów – składał się on z magnatów posiadających dziedziczne tytuły arystokratyczne, arcybiskupów i biskupów [[Kościół łaciński|katolickich]], [[Kościół katolicki obrządku ormiańskiego|ormiańskich]] i [[Kościoły greckokatolickie|unickich]], [[opat]]ów, zamożnej szlachty i duchownych (płacącej co najmniej 75 [[Gulden austro-węgierski|złr]] podatku rocznie) oraz dwóch delegatów większych miast (w praktyce tylko [[Lwów|Lwowa]]).
Wbrew swej nazwie, nie był to w żadnym zakresie władzą ustawodawczą. Sejm uchwalał z góry przygotowany adres do cesarza oraz wybierał członków także nieposiadającego żadnych realnych kompetencji Wydziału (a od
Zdaniem [[Stanisław Grodziski|Stanisława Grodziskiego]] celem powołania takiego organu było z jednej strony stworzenie pozorów zachowania parlamentaryzmu [[I Rzeczpospolita|I Rzeczypospolitej]] pod nowymi rządami, a z drugiej przyspieszenie rozwarstwienia i osłabienia solidarności szlachty polskiej poprzez wykształcenie silnego podziału między magnaterię i resztę szlachty (przy dużym stopniu lojalności [[
W
== XIX w. ==
Do koncepcji sejmu stanowego w Galicji władze austriackie powróciły po [[Kongres wiedeński|kongresie wiedeńskim]], na którym trzej zaborcy ustalili nadanie ziemiom polskim reprezentacji politycznej (w takim zakresie, jakie władze zaborcze uznają "za użyteczne i przyzwoite"). To stanowiło podstawę do patentu cesarza [[Franciszek II Habsburg|Franciszka I]] z
▲Do koncepcji sejmu stanowego w Galicji władze austriackie powróciły po [[Kongres wiedeński|kongresie wiedeńskim]], na którym trzej zaborcy ustalili nadanie ziemiom polskim reprezentacji politycznej (w takim zakresie, jakie władze zaborcze uznają "za użyteczne i przyzwoite"). To stanowiło podstawę do patentu cesarza [[Franciszek II Habsburg|Franciszka I]] z [[13 kwietnia]] [[1817]] r., w którym odnowił on galicyjski sejm stanowy.
Kompetencje tego organu w praktyce pozostawały nadal bardzo ograniczone. [[Franciszek Jan Smolka|Franciszek Smolka]] tak je charakteryzował:
Linia 21 ⟶ 19:
Dopuszczono możliwość dyskusji nad stanem kraju (choć w bardzo ograniczonym zakresie, głównie dotyczącym gospodarki, z czasem pojawił się m.in. temat reformy stosunków pańszczyźnianych), zwiększyła się też częstotliwość obrad sejmu, a nawet rozpoczęto wydawanie sprawozdań z czynności sejmowych. Nadal jednak faktycznie sejm nie posiadał żadnej władzy, a powoływany przezeń Wydział uzyskał jedynie możliwość dysponowania bardzo ograniczonym "funduszem domestykalnym". Nie zmieniły się także zasadniczo warunki niezbędne do zasiadania w sejmie – nadal obowiązywały zasady takie same, jak w czasach [[Józef II Habsburg|Józefa II]]. Mimo iż w gruncie rzeczy tylko niewielka grupa uprawnionych brała udział w obradach sejmu, obowiązywała zasada, że nieobecność uprawnionych nie wpływa na ważność obrad.
Ostatnia sesja sejmu stanowego odbyła się w
{{Przypisy}}
== Zobacz też ==
* [[Sejm Krajowy Galicji|Sejm Krajowy]]
== Bibliografia ==
* [http://www.archive.org/details/galicyjskisejms00ozgoog Bronisław Łoziński, ''Galicyjski sejm stanowy, 1817-1845'', Lwów 1905].
* [http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=329 Oswald Balzer, ''Historya ustroju Austryi w zarysie'', Lwów 1899], s. 346-355.
|