Pergamon (miasto): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje) m robot dodaje: sw:Pergamon |
Popups: Zmiana linku ze strony przekierowującej Muzeum Pergamońskie na Muzeum Pergameńskie w Berlinie, lit. |
||
Linia 2:
[[Plik:Pergamon theatre RB.jpg|thumb|250px|Teatr]]
[[Plik:Pergamon Trajan Temple RB3.jpg|thumb|250px|Świątynia Trajana]]
'''Pergamon''' ({{greka|Πέργαμον}}) – miasto w starożytnej [[Myzja|Myzji]], w [[Azja Mniejsza|Azji Mniejszej]], stolica [[Pergamon (państwo)|państwa
Założenie miasta przypisywane jest [[Eolowie|Eolom]] i datowane nawet na [[VIII wiek p.n.e.|VIII w. p.n.e.]] Wchodziło w skład [[starożytna Macedonia|imperium]] [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Wielkiego]]. Po jego śmierci, w Pergamonie władzę sprawował [[Lizymach]], który rozbudował i wzmocnił fortyfikacje miasta, które służyło mu za skarbiec. Zdobyty podczas walk o władzę ([[wojny diadochów]]) skarb ukrył w mieście. Wojsko Lizymacha zostało pokonane przez [[Seleukos I Nikator|Seleukosa]] w [[bitwa pod Kuropedion|bitwie pod Kuropedion]] w lutym [[281 p.n.e.]]. Lizymach zginął podczas bitwy a pozostawiony przez niego dla obrony Pergamonu [[Filetajros Pergameński]] jeszcze w [[282 p.n.e.]] opanował akropol i ogłosił się władcą miasta i sprzymierzeńcem Seleukosa.
Filetajros, założyciel dynastii [[Attalidzi|Attalidów]], władał Pergamonem do [[263 p.n.e.]], a po jego bezpotomnej śmierci miasto odziedziczył jego bratanek [[Eumenes I]]. Kolejnym władcą był jego adoptowany syn [[Attalos I]], który w [[240 p.n.e.]] [[bitwa nad Kaikos|nad Kaikos]] pokonał [[Galatowie|Galatów]] i ogłosił się królem Pergamonu. Rządy Attalosa I zapoczątkowały znaczny rozkwit i zasięg terytorialny królestwa
Od [[133 p.n.e.]], na mocy testamentu [[Attalos III|Attalosa III]] miasto przeszło pod panowanie [[starożytny Rzym|Rzymian]], jako stolica [[prowincje rzymskie|rzymskiej prowincji]] [[Azja (prowincja rzymska)|Azji]].
Pergamon należał do najpiękniejszych miast [[epoka hellenistyczna|hellenistycznych]] i był wspaniałym przykładem urbanistyki hellenistycznej. Za panowania dynastii [[Attalidzi|Attalidów]] rozbudowano [[akropol]]
* wielka [[Biblioteka
* teatr dla 10 000 widzów. Rozwiązanie architektoniczne budowli wzorowane jest na [[teatr grecki|teatrach greckich]]. Widownia została wbudowana w strome zbocze i rozbudowana mocno wzwyż na wąskim wycinku koła (ukształtowanie zbocza nie pozwoliło na wybudowanie typowej widowni opartej na planie zbliżonym do półkola);
* [[świątynia]] [[Dionizos]]a znajdowała się poniżej teatru, pozostały z niej nieliczne fragmenty;
Linia 17:
* dziedziniec z [[propyleje|propylejami]];
* pałac królewski i [[arsenał]];
* słynny [[ołtarz pergamoński]] poświęcony [[Zeus]]owi i [[Atena|Atenie]], zbudowany w [[II wiek p.n.e.|II wieku p.n.e.]] dla uczczenia zwycięstwa nad Galatami. Elementy ołtarza zostały odkryte [[Carl Humann|Carla Humanna]] i wywiezione za zgodą sułtana do Berlina, gdzie został zrekonstruowany w [[Muzeum
* [[gimnazjon]] o wymiarach 200 na 150 metrów, o trzech kondygnacjach w których znajdowały się sale wykładowa, biblioteka, łaźnia i świątynia.
Linia 26:
W okresie hellenistycznym rozpoczęto wyrób [[pergamin]]u, materiału który rozsławił miasto. W mieście znajdowały się także: słynna szkoła rzeźbiarska, z której pochodzi zachowana fragmentarycznie rzeźba: "grupa Galów", szkoła filozoficzna, z którą związany był [[Krates z Mallos]]. Pergamon był ważnym ośrodkiem politycznym, handlowym i rolniczym.
Wykopaliska archeologiczne na terenie Pergamonu zainicjował w [[1878]] [[Carl Humann]], odkrywca
{{commons|Category:Bergama}}
| |||