Tiara: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m rewert linku wew. (brak związku), WP:SK, drobne merytoryczne
Linia 1:
{{Źródła}}[[GrafikaPlik:Tiara.png|thumb|200px|right|Tiara papieska (1888)]]
[[ImagePlik:Tiara_Pius_XITiara Pius XI.JPG‎JPG |200px|thumb|right|Tiara Piusa XI]]
[[ImagePlik:Pintoricchio 012.jpg|200px|thumb|right|Tiara na głowie Piusa II]]
'''Tiara''' – [[papież|papieska]] [[korona (atrybut)|korona]], składająca się z trzech [[diadem]]ów (z tego powodu zwana też w [[Łacina|łac.]] ''triregnum''), wysadzana [[kamienie szlachetne|kamieniami szlachetnymi]] i [[perła]]mi, ozdobiona na szczycie małym [[krzyż]]em. W tej formie używana od przełomu [[XIII wiek|XIII]]/[[XIV wiek]]u aż do [[1965]] roku, czyli do pontyfikatu [[Papież Paweł VI|Pawła VI]], który przestałprzekazał jej używaćna cele [[charytatywność|charytatywne]]<ref name="ep">{{cytuj książkę|tytuł=tom 44/22 (suplement współczesny)|wydawca=Gutenberg Print|miejsce=Warszawa|data=2003|seria=Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna|strony=144-145|isbn=83-87697-71-0}}</ref>. Tiara widnieje nadal w [[godło Watykanu|godle Watykanu]]. [[Benedykt XVI]] jako pierwszy papież wycofał ją jednak z [[herb papieski|z herbu papieskiego]] (zastąpił ją [[mitra (nakrycie głowy)|mitrą]]).
 
Tiara to ozdoba nieliturgiczna i jako taka używana była tylko przy okazjach nie związanych z [[liturgia|liturgią]]: [[procesja]]ch ze świątyni i do niej, ceremonialnych procesjach papieskich oraz przy ogłaszaniu decyzji dogmatycznych.
Linia 14:
Przypuszcza się, iż dodatkowa ozdoba tiary, w postaci okręgu, pojawiła się w X wieku, kiedy to z tiary właśnie powstała mitra i koniecznym stało się odróżnienie obu nakryć głowy.
 
Drugi okres historii tiary przypada na okres przed pontyfikatem [[Papież Bonifacy VIII|Bonifacego VIII]] ([[1294]] - [[1303]]). Z tego okresu pochodzi wiele przedstawień tiary. Wiemy dzięki nim, iż była ona wówczas ozdobiona jednym diademem.
 
Najważniejszy dla rozwoju tiary był pontyfikat Bonifacego VIII. Dokonany w [[1295]] roku spis przedmiotów, znajdujących się w papieskim skarbcu, dowodzi, iż wówczas tiara wyposażona była w jeden diadem. Bonifacy dodał do tiary drugi diadem. Czy przyczyną takiej decyzji było umiłowanie papieża do przepychu, czy też chęć podkreślenia podwójnej (świeckiej i duchowej) natury władzy papieży, do dzisiaj nie wiadomo.
 
Pierwsze wzmianki o trzech diademach na tiarze pojawiają się w spisie skarbca z roku [[1315]] lub [[1316]]. Określenie dokładnej daty dodania trzeciej korony jest jednak niemożliwe. Rzeźba nagrobna [[Papież Benedykt XI|Benedykta XI]] ([[1303]] - [[1304]]) przedstawia papieża w "starej" tiarze. Z kolei grób [[Papież Klemens V|Klemensa V]] ([[1305]] - [[1314]]) został zniszczony przez [[kalwinizm|kalwinistów]]. Nawet statua nagrobna [[Papież Jan XXII|Jana XXII]] ([[1316]] - [[1334]]) ukazuje papieża w tiarze z dwoma diademami. Najwcześniejszym przedstawieniem w sztuce tiary z trzema koronami jest więc dopiero posąg z grobu [[Papież Benedykt XII|Benedykta XII]] ([[1334]] - [[1342]]). Jego resztki są obecnie przechowywane w muzeum w [[Awinion]]ie.
 
Przedstawienia podwójnej tiary zdarzają się sporadycznie w sztuce aż do [[XV wiek]]u. Od tamtego czasu w wyglądzie tiary nie nastąpiły znaczące zmiany.
 
Pierwsza wzmianka o tiarze jest w Biblii w księdze wyjścia, gdy Bóg Jahwe kazał ją sporządzić dla kapłana Aarona, brata Mojżesza: Wj 28,36-38 I zrobisz też diadem ze szczerego złota i wyryjesz na nim, jak się ryje na pieczęci: Poświęcony dla Pana. I zwiążesz go sznurem z fioletowej purpury, tak żeby był na tiarze i żeby na przedniej stronie tiary był umieszczony. I będzie on na czole Aarona, ponieważ Aaron poniesie uchybienia popełnione przy ofiarach, które będą składać Izraelici, i przy wszystkich świętych darach. A będzie na jego czole ciągle dla zjednania mu łaski w oczach Pana.
 
 
Symbolika Koron (diademów) papieskich:
Linia 33 ⟶ 32:
== Zobacz też ==
* [[Lista istniejących tiar papieskich]]
* [[Kolekcja Philippi]]
 
{{Przypisy}}
 
{{commonscommonscat|Category:Tiaras}}
 
[[Kategoria:Historia Kościoła katolickiego]]