Rakieta: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
KamikazeBot (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: th:จรวด
Mix321 (dyskusja | edycje)
WP:SK, poprawa linków
Linia 6:
'''Rakieta''' to pojazd latający lub [[pocisk]], napędzany silnikiem rakietowym.
Obiekt ten uzyskuje siłę ciągu dzięki reakcji szybko wyrzucanych [[gaz]]ów spalinowych lub innych mediów (np. sprężone gazy, przegrzana para) z dysz [[Silnik rakietowy|silnika rakietowego]], zgodnie z [[Zasady dynamiki Newtona|trzecią zasadą dynamiki Newtona]].
Często pojęcie rakiety jest używane w znaczeniu silnika rakietowego lub [[Pocisk rakietowyodrzutowy|pocisku rakietowego]].
Rakiety służą między innymi do przenoszenia ładunku, np. [[statek kosmiczny|statku kosmicznego]], [[głowica bojowa|głowic bojowych]], [[Sztuczny satelita|sztucznych satelitów]] w warunkach [[Przestrzeń kosmiczna|przestrzeni kosmicznej]], gdzie nie ma żadnej zewnętrznej substancji, której pojazd mógłby użyć jako elementu napędzającego.
 
Jest to obiekt latający poruszający się na zasadzie odrzutu, we współczesnej wersji napędzany silnikiem rakietowym. Może poruszać się zarówno w atmosferze ziemskiej, jak i poza nią, często osiągając prędkość wielokrotnie przekraczającą prędkość dźwięku. Zależnie od zastosowania rakiety dzielą się na: bojowe, czyli [[Pocisk rakietowy|pociski rakietowe]], [[Rakieta nośna|rakiety nośne]] - do wynoszenia ładunków w [[Przestrzeń kosmiczna|przestrzeń kosmiczną]], rakiety badawcze (np. do obserwacji meteorologicznych), rakiety startowe - ułatwiające start samolotu lub pocisku (po określonym czasie zwykle odrzucane), rakiety ratownicze (np. do przerzucania liny na ratowany statek). Główne elementy rakiety poza jej ładunkiem to: kadłub, silnik rakietowy, zbiornik materiałów pędnych do silnika, czasami układ kierowania oraz aparatura radiowa (głównie do łączności z Ziemią). Elementy konstrukcyjne rakiet są wykonywane z wysokogatunkowych stali (osłony silników) oraz lekkich materiałów o dużej wytrzymałości mechanicznej, m.in. stopów aluminium z litem lub kompozytów. Silniki rakietowe na paliwo stałe mają prostą budowę i cechuje je duża niezawodność, toteż są często stosowane do napędu rakiet i pocisków rakietowych. Wadą silników rakietowych na paliwo stałe jest brak możliwości regulacji siły ciągu oraz mniejszy niż w silnikach na paliwo ciekłe stosunek uzyskiwanego ciągu do masy paliwa. Prototypem współczesnych rakiet były rakiety prochowe, najwcześniej (XIII w.) używane w Chinach, w Europie w XIV w. Miały one postać strzał zapalających zbudowane z rurek wypełnionych prochem. Doskonalenie broni palnej spowodowało brak zainteresowania rakietami przez kilka wieków. Szybki rozwój balistyki, techniki rakietowej i astronautyki nastąpił dopiero w XX w. W roku 1903 [[Konstantin Ciołkowski]] ogłosił teorię ruchu i zasady budowy rakiety kosmicznej. W latach 20. i 30. konstruktorzy prowadzili pracę nad silnikami rakietowymi na paliwo płynne i wkrótce zastosowano je w pociskach (1942, pociski V2, V-pociski), a następnie w rakietach kosmicznych. W czasie II wojny światowej walczące armie używały pocisków rakietowych artyleryjskich. Wielkie koszty rakiet kosmicznych miały wpływ na rozwój budowy wahadłowców.
 
== Historia ==
Linia 20:
 
[[Plik:Fusée V2.jpg|200px|left|thumb|Rakieta [[V2 (rakieta)|V2]]]]
W roku [[1903]] [[Konstantin Ciołkowski|Konstanty Ciołkowski]], rosyjski uczony polskiego pochodzenia w artykule wyłożył teorię lotu rakiety z uwzględnieniem zmiany masy (pierwsza poważna praca z dziedziny astronautyki). W roku [[1929]] Ciołkowski opracował teorię ruchu rakiet wielostopniowych w ziemskim polu [[grawitacja|grawitacyjnym]]. Zaproponował zastosowanie w rakietach stabilizatorów [[żyroskop]]owych, chłodzenie komory spalania silnika rakietowego składnikami paliwa. Po raz pierwszy w dziejach podał podstawy teorii silnika rakietowego na paliwo ciekłe. Zaprojektował wiele rakietowych mieszanek paliwowych.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że Ciołkowski opracował podstawy lotów kosmicznych, zanim jeszcze [[bracia Wright]] wykonali pierwszy w świecie lot samolotem. Idee techniczne wysunięte przez Ciołkowskiego także obecnie znajdują zastosowanie przy budowie współczesnych silników rakietowych, rakiet i statków kosmicznych.
W roku [[1917]] [[Robert Goddard]] z [[Smithsonian Institution]] w USA opatentował wynalazek poprawiający w znaczny sposób wydajność rakiety. Dodał on dysze wewnątrz komory spalania silnika rakietowego (de Laval). Dysze te formowały gorący gaz z komory spalania, na zewnątrz silnika. Wynalazek ten podwajał ciąg rakiety i podnosił jej sprawność.
Po roku [[1920]] w wielu krajach prowadzone były badania nad rakietami.
Do krajów tych należały [[Niemcy]], [[Rosja]], [[Stany Zjednoczone]], [[Wielka Brytania]], [[Francja]], [[Czechosłowacja]], [[Austria]] i [[Włochy]]. Około roku [[1925]], w Niemczech eksperymentowano z rakietą na ciekłe paliwo, która osiągała stosunkowo dużą wysokość i duży zasięg. W roku [[1927]] i [[1931]] została odpalona rakieta używająca jako paliwa [[Benzyna|benzyny]] i [[Tlen|tlenutlen]]u, dzięki czemu Niemcy wysunęły się na czoło w budowie rakiet i sterowaniu nimi.
 
[[Plik:V-2 rocket diagram.svg|250px|thumb|right|Budowa rakiety V-2:<br />
Linia 50:
[[Plik:Ksc-69pc-442.jpg|200px|thumb|[[Saturn V]]]]
Po wojnie ZSRR, Anglia i USA prześcigały się w pozyskaniu technologii niemieckiej.
Po kapitulacji Niemiec, von Braun wraz ze współpracownikami poddał się wojskom amerykańskim, licząc na możliwość kontynuowania prac nad rakietami do celów cywilnych. Amerykańskie władze, w obliczu rysującej się konfrontacji z [[Kraje socjalistyczne|państwami komunistycznymi]], chętnie przyjęły von Brauna, jak również część jego zespołu i ocalałe części rakiet V-2. [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związek Radziecki]] dla przechwyconych przez siebie niemieckich specjalistów programu V-2 utworzył pierwotnie ośrodek naukowo-badawczy ''[[Instytut Rabe]]''<ref name="CWS">{{cytuj książkę |nazwisko=Polmar|imię=Norman|autor link=Norman Polmar|inni= K. J. More|tytuł=Cold War Submarines, The Design and Construction of U.S. and Soviet Submarines|rok=[[2003]]|wydawca=Potomac Books, Inc|isbn = 1-57488-530-8}}</ref> w [[Nordhausen]] gdzie mieli kontynuować swoją pracę, jednakże [[22 października]] [[1946]] roku [[NKWD]] aresztowało ich wraz z rodzinami oraz specjalistami innych dziedzin techniki wojskowej, i tę grupę około pięciu tysięcy osób wywieziono w głąb ZSRR, gdzie mieli kontynuować swoje prace pod ścisłym nadzorem.<ref name="NN">{{cytuj książkę |nazwisko=Hewlett|imię=Richard G.|autor link=Richard G. Hewlett|inni= Francis Duncan|tytuł=Nuclear Navy, 1946-62|rok=[[1974]]|wydawca=University of Chicago Press|isbn = 0-22633-219-5}}</ref>.
W ten sposób zapoczątkowany został zimnowojenny wyścig rakietowy, którego ukoronowaniem była [[Program Apollo|misja Apollo]] na Księżyc.