Język scots: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmausBot (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: pnb:سکاٹس بولی
WP:SK, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 1:
{{Dopracować|Artykuł wymaga poszerzenia}}
{{disambigR|[[języki germańskie|języka germańskiego]]|[[język szkocki gaelicki]]}}
{{Język infobox|
 
| kolor=000099| barwa=ffffff|
{{Dopracować|Artykuł wymaga poszerzenia}}
| nazwa oryginalna=Scots |
{{Język infobox|
| kraj, region1=[[Szkocja]], [[Irlandia Północna]], [[Republika Irlandii]], [[Anglia]]|
kolor=000099| barwa=ffffff|
| liczba=1,5 mln [[Szkocja]] i ok. 30.000 [[Irlandia]]|
nazwa oryginalna=Scots |
| pozycja=|
kraj, region1=[[Szkocja]], [[Irlandia Północna]], [[Republika Irlandii]], [[Anglia]]|
| rodzina=[[Języki indoeuropejskie]]<br />&nbsp;[[Języki germańskie]] <br />&nbsp;&nbsp;[[Języki zachodniogermańskie|Zachodniogermańskie]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Języki anglo-fryzyjskie|Anglo-fryzyjskie]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Języki angielskie|Angielskie]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Język scots|
liczba=1,5 mln [[Szkocja]] i ok. 30.000 [[Irlandia]]|
| rodzaj=[[alfabet łaciński|łacińskie]]|
pozycja=|
| kraj, region2=''nigdzie''|
rodzina=[[Języki indoeuropejskie]]<br />&nbsp;[[Języki germańskie]] <br />&nbsp;&nbsp;[[Języki zachodniogermańskie|Zachodniogermańskie]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Języki anglo-fryzyjskie|Anglo-fryzyjskie]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Języki angielskie|Angielskie]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Język scots|
| agencja=?|
rodzaj=[[alfabet łaciński|łacińskie]]|
| iso1=''brak''| iso2=sco| iso3=sco| sil=SCO|
kraj, region2=''nigdzie''|
| kod=sco| przymiotnik=Szkocka|
agencja=?|
| język=szkocki| przymiotnik2=szkockiego|wikisłownik=Język szkocki|z języka=szkocko
iso1=''brak''| iso2=sco| iso3=sco| sil=SCO|
kod=sco| przymiotnik=Szkocka|
język=szkocki| przymiotnik2=szkockiego|wikisłownik=Język szkocki|z języka=szkocko
}}
'''Scots''' (lallans, ''lowland scots'') - [[język (mowa)|język]] [[języki zachodniogermańskie|zachodniogermański]] ([[języki indoeuropejskie|rodzina indoeuropejska]]), którym posługuje się prawdopodobnie około 1,5 mln mieszkańców [[Szkocja|Szkocji]].
 
Wywodzi się on z [[dialekt|dialektów]]ów północnoangielskich, jest zatem bardzo blisko spokrewniony z [[język angielski|angielskim]]. Pojawiają się jednak rozbieżne głosy co do tego, czy jest to rzeczywiście odrębny język, czy może tylko dialekt angielskiego. O jego odrębności świadczyć może jednak to, że w języku tym powstała bogata literatura szkocka oraz istnieje kilka jego dialektów. Ponadto w XIV-XVI w. był oficjalnym językiem [[Królestwo Szkocji|Królestwa Szkocji]].
 
Połączenie Szkocji z [[Anglia|Anglią]] [[unia personalna|unią personalną]], a później [[unia realna|realną]], doprowadziło do [[anglicyzacja|anglicyzacji]] regionu i umniejszenia roli języka szkockiego. Prawdopodobnie, gdyby Szkocja zachowała swoją niezależność, można by z większą pewnością mówić o "języku szkockim", tak jak to się stało z [[język norweski|norweskim]], który uważano w XIX w. za dialekt [[język duński|języka duńskiego]]. Świadczy to o roli utrzymania państwowości w rozwoju i statusie języka. Współcześnie wielu językoznawców skłania się ku stanowisku, że "język szkocki" jest raczej grupą powiązanych ze sobą dialektów języka angielskiego.
Linia 25 ⟶ 24:
 
Można wyróżnić 4 główne dialekty szkockiego:
* lallans - dialekt regionu Central Lowlands, najczęściej używany w literaturze,
* dorycki (''Doric'') - dialekt [[Aberdeen (Szkocja)|Aberdeen]] i północnowschodniej Szkocji,
* dialekt [[Orkady|Orkadów]] i [[Szetlandy|Szetlandów]],
* ulsterski - dialekt potomków szkockich osadników w [[Irlandia Północna|Irlandii Północnej]].
 
Ponadto można wyróżnić kilka lokalnych odmian tych dialektów, najczęściej zanglicyzowanych form dialektu lallans, którymi mówi się w [[Edynburg]]u, [[Glasgow]] czy [[Dundee]].
Linia 36 ⟶ 35:
'''Przykłady wyrażeń w języku szkockim:'''
 
''D'ye ken, hen?'' (dialekt z Glasgow)<br />
''Div ye ken, quine?'' (dialekt dorycki)<br />
Czy znasz tę kobietę?
:''D'ye ken, hen?'' (dialekt z Glasgow)<br />
:''Div ye ken, quine?'' (dialekt dorycki)<br />
 
Ciekawostka: w języku szkockim powstała powieść [[Irvine Welsh|Irvine'a Welsha]] ''[[Trainspotting (film)|Trainspotting]]'', na podstawie której nakręcono film pod tym samym tytułem (tam jednak bohaterowie posługiwali się językiem bardziej zbliżonym do angielskiego).
Linia 47 ⟶ 46:
 
{{Języki germańskie}}
 
{{Języki stub}}
 
[[Kategoria:Języki Szkocji|Scots]]