Krakowiacy i Górale: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m kat. |
m Popups: Ujednoznacznienie linku z Mogiła na Mogiła (Kraków), WP:SK |
||
Linia 3:
'''''Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale'''''<ref>Po raz pierwszy w 1794 r. wystawiona jako ''Cud czyli Krakowiacy i Górale''; słowo ''mniemany'' dodane w 1796 r. Spotyka się też oboczność ''Krakowiacy''-''Krakowiaki''</ref> – opera [[Wojciech Bogusławski|Wojciecha Bogusławskiego]] z muzyką [[Jan Stefani|Jana Stefaniego]] wystawiona w niedzielę [[1 marca]] [[1794]] roku w [[Opera Narodowa|Teatrze Narodowym]] w [[Warszawa|Warszawie]]. Uważana za pierwszą operę narodową.
Miejscem akcji opery są zachowane do dziś młyn i karczma obok klasztoru oo. cystersów w [[Mogiła (Kraków)|Mogile]]. W czasach gdy W. Bogusławski uczył się w Szkołach Nowodworskich w Mogile dwa razy do roku odbywał się odpust, na który licznie przybywali zarówno mieszkańcy okolic Krakowa jak i górale. Miejsce to mógł znać W. Bogusławski także dlatego, że Mogiła leżała na drodze do [[Kościelniki (Kraków)|Kościelnik]], gdzie w tym czasie mieszkali jego krewni ze strony matki, Linowscy.
Obecnie obie te miejscowości znajdują się na terenie [[Nowa Huta|Nowej Huty]], gdzie o W. Bogusławskim i jego operze przypomina pomnik przy ul. W. Sieroszewskiego, [[Teatr Ludowy w Krakowie|
Premiera opery odbyła się na cztery tygodnie przed przysięgą [[Tadeusz Kościuszko|Kościuszki]]. Zebrała elity polski przed trzecim rozbiorem
Libretto do opery opiera się na typowym konceptualizmie późnoklasycystycznej opery (jak w ''[[Czarodziejski flet (KV 620)|Czarodziejskim flecie]]'' [[Wolfgang Amadeusz Mozart|Mozarta]], ''Szarlatanie'' [[Karol Kurpiński|Kurpińskiego]]).
Opera zaginęła i została odnaleziona dopiero w [[1929]] roku przez [[Leon Schiller|Leona Schillera]]. Ten nazwał ją "polską operą narodową". Biorąc pod uwagę napiętą sytuację polityczną przed trzecim rozbiorem Polski tekst jawi się współczesnym znawcom teatru jako mistrzostwo aluzji. W libretcie pojawiają się moralitety, które skrywają typowy niepodległościowy charakter. Tak w partii mówionej powiada Wawrzyniec:
<poem>
"Zyjcie swobodnie,
Obyście wase widzieli prawnuki,
Obyście od dzisiejsej psewrotnej nauki
Dalecy
Uprawiajcie w pocie coła wasą ziemię,
Ona jest matką wasą, ona was wyzywi;
Linia 30:
Sprawa cudu zaczerpnięta została prawdopodownie ze sztuki ''Der Bettelstudent, oder das Donnerwetter'' [[Paul Weidmann|Paula Weidmanna]]. Wreszcie wątki miłosne przypominają ''[[Don Giovanni]]ego'' Mozarta.
Operę otwiera uwertura. Partie muzyczne szczególnie z drugiego aktu przypominają bardzo rozwiązania muzyczne Mozarta i [[Antonio Salieri]]ego. Innowacją jest oczywiście muzyka ludowa tworząca nowy wymiar klasycystycznej opery przed romantyzmem. Aria Doroty
'''Basia'''
| |||