Asyryjski Kościół Wschodu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
m →‎Rozkwit: poprawa linków
Linia 39:
 
== Rozkwit ==
V, VI i VII wiek przyniósł dalszy ciąg działalności misyjnej, lecz teraz głównymi krzewicielami wiary stali się mnisi. Ruch monastyczny rozpoczął się w kościele Wschodu niedługo po pojawieniu się [[monastycyzm]]u w [[Egipt|Egipcie]] i pod jego wpływem, ale przybrał diametralnie odmienne oblicze. Mnisi nestoriańscy, zachowując ascezę, nie zrywali ze światem zewnętrznym – przeciwnie, za jeden ze swoich podstawowych obowiązków uważali działalność ewangelizacyjną. Prowadzili ją zajadle i skutecznie. W imperium [[IranStarożytny starożytnyIran|perskim]] chrześcijaństwo stało się religią drugą co do liczebności wyznawców. Organizacja kościelna sięgnęła [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]] – powstały biskupstwa w [[Antiochia Margiańska|Merwie]] i [[Herat (miasto)|Heracie]], wśród [[Heftalici|Heftalitów]] i tureckich plemion [[Wielki Step|Wielkiego Stepu]]. Około roku 635 misjonarz [[Alopen]] dotarł do [[Chińska Republika Ludowa|Chin]]. W VIII i IX wieku patriarchowie nestoriańscy wysyłali biskupów do [[Jemen]]u, [[Indie|Indii]], [[Tybet (region)|Tybetu]] i Chin, powstały arcybiskupstwa w [[Samarkanda|Samarkandzie]] i [[Kaszgar]]ze, [[metropolia]] w [[Buchara|Bucharze]]. Spośród tureckich plemion [[Wielki Step|Wielkiego Stepu]] ulegli całkowitej lub częściowej chrystianizacji [[Seldżukidzi|Seldżukowie]] (ci sami, którzy później podbiją [[Bliski Wschód]]), [[Kereici]] ([[1008]]), [[Onguci]], [[Ujgurzy|Ujgurowie]], [[Najmanowie]], [[Merkici]], [[Urjan-gakit]] i [[Kangli]]. Istniały nestoriańskie biskupstwa na [[Cejlon]]ie i [[Sokotra|Sokotrze]] oraz w Indiach, skupiska chrześcijan powstały w Chinach właściwych, w [[Turkiestan Chiński|Turkiestanie Chińskim]], w Mongolii, na [[Malediwy|Malediwach]]. Choć pierwsza fala chrześcijaństwa w Chinach rychło upadła wskutek prześladowań w IX wieku, to i tak źródła pisane sugerują, że chrześcijaństwo było przez pewien czas religią dominującą na obszarze między Morzem Kaspijskim a [[Sinciang]]iem. Pod koniec pierwszego tysiąclecia patriarsze nestoriańskiemu podlegało dwudziestu [[metropolita|metropolitów]], 250 biskupów i około 12 mln wiernych – czwarta część całego ówczesnego chrześcijaństwa, na obszarze większym, niż ten, jaki kiedykolwiek podlegał władzy papieży przed odkryciem [[Ameryka|Ameryki]].
 
Jest to złoty okres kościoła Wschodu. Zmiana władzy świeckiej z perskich [[Sasanidzi|Sasanidów]], nieprzyjaznych chrześcijaństwu, na [[kalif]]ów [[Arabowie|arabskich]], traktujących chrześcijan obojętnie lub nawet życzliwie, dała kościołowi spokój i stabilizację. Stolicą imperium arabskiego stał się [[Bagdad]], dokąd przeniósł się również nestoriański patriarchat ([[800]]), będąc odtąd w centrum wydarzeń politycznych Azji i aktywnie w nich uczestnicząc. Nestorianie mieli wiele do powiedzenia na dworze [[kalif]]ów, sprawowali funkcje publiczne i rozmaite godności. Jednak w tym sukcesie kryły się zalążki późniejszej katastrofy. Bliskie związki z [[Arabowie|arabskimi]] [[kalif]]ami (a później z ich [[Mongołowie|mongolskimi]] następcami), zapewnianie sobie przychylności władców, zepchnęły hierarchów kościoła Wschodu do rzędu dworskich dygnitarzy, ze wszystkimi tego konsekwencjami – dochodziło do przekupstw, handlu godnościami kościelnymi, wreszcie do konfliktów, nawet do otwartych walk między koteriami chrześcijan. Tak więc, paradoksalnie, nagłe polepszenie pozycji zaszkodziło kościołowi. Mniej więcej w tym samym okresie zaczął się obniżać również poziom wiedzy o zasadach wiary, zarówno wśród duchownych, jak i wśród świeckich. Chrześcijaństwo Wschodu, rozległe terytorialnie, zaczęło być powierzchowne w swej treści.