Brama Wyżynna w Gdańsku: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
uzupełnienia historii budowli, poprawa podpisu pod zdjęciem |
uzupełnienie |
||
Linia 1:
[[Plik:
[[Plik:Upland Gate in Gdansk April 2010.JPG|thumb|250px|Brama Wyżynna w 2010 r., w oczekiwaniu na generalną renowację]]▼
'''Brama Wyżynna''', dawniej także "Brama Wysoka" ([[język niemiecki|niem.]] ''das Hohe Tor'') –
== Kwestia autorstwa i daty budowy ==
Linia 16 ⟶ 15:
* ''Iustitia et Pietas duo sunt Regnorum omnium Fundamenta'' – "Sprawiedliwość i pobożność to dwie podstawy wszystkich królestw", lub też jeśli przeczytamy tylko dolną linię – ''Rum omnium Fundamenta'' – "Rum podstawą wszystkiego", co uznawane jest za typowy ówczesny gdański humor.
* ''Civitatib.(us) haec optanda bona maxime Pax Libertas et Concordia'' – Dobra najbardziej dla państw pożądane to pokój, wolność, zgoda
Napisy, cyfry i herby były dawniej obficie [[Złocenie|złocone]].
Na [[elewacja|elewacji]] [[Wschód|wschodniej]], zwróconej ku [[Katownia w Gdańsku|Katowni]], znajduje się płaskorzeźbiony herb [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwa Niemieckiego]], dodany w 1884.
Linia 24 ⟶ 23:
== Historia budowli ==
Projekt budowlany został zatwierdzony przez Radę Miasta w 1586. Ukończona w 1588, przez 290 lat brama istniała w niezmienionej formie. W 1861 fasada została poddana pracom restauracyjnym (ich śladem jest data umieszczona w kilku miejscach). W 1878 postanowiono zwiększyć przepustowość przejazdu - brama wewnętrzna została wyburzona, a po obu stronach bramy van den Blocke'a wybito w wałach dodatkowe przejazdy. Ponadto most zwodzony nad fosą zastąpiono stałą groblą. W 1884 oblicowano całość bramy rustyką (która wcześniej istniała tylko na elewacji [[Zachód|zachodniej]]) i dodano fryz z herbem na wschodniej elewacji. W 1895 wały zostały całkowicie zniesione, a fosa zasypana. Do wolno stojącego budynku bramy przeniesiono w 1903 [[kordegarda|odwach]] i w związku z tym zamknięto przejazdy. Po [[Demilitaryzacja|demilitaryzacji]] Gdańska w 1920 pomieszczenia po odwachu zajęło biuro podróży ''Norddeutscher Lloyd''. W 1945 uszkodzony został głównie wystrój rzeźbiarski bramy. Naprawy i konserwacje prowadzono w 1946, 1949/50 i 1964/65. Dopiero w 1966 zrekonstruowano brakującą figurę lwa w zwieńczeniu. Pomieszczenia użytkowało Polskie Biuro Podróży "Orbis". W 1952
<gallery widths=313 heights=160 perrow=3>
Plik:Danzig Hohes Tor.JPG|Brama Wyżynna jako siedziba [[Kordegarda|odwachu]] (fasada zachodnia), pocz. [[XX wiek]]u
▲
Plik:Brama Wyzynna Gdansk.jpg|Brama Wyżynna (fasada wschodnia), w oczekiwaniu na renowację, 2007
</gallery>
== Literatura ==
|