Wikipedia

Neurobiologia: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
"których przedmiotem badania jest układ nerwowy" zamiast "których celem jest badanie układu nerwowego "
m drobne redakcyjne, WP:SK
Linia 1:
'''Neurobiologia''' – hasłotermin opisująceoznaczający różne dziedziny [[Nauka|nauki]], których przedmiotem badania jest układ nerwowy.
 
W języku polskim hasłotermin toten przyjmuje dwa znaczenia. W węższym, tradycyjnym rozumieniu, neurobiologia stanowi zbiór dyscyplin wyłącznie [[Biologia|biologicznych]]. Odpowiednikiem w języku angielskim jest wówczas słowo ''neurobiology''. W drugim znaczeniu, szerszym i współczesnym, hasłem tym określa się wszystkie, a nie tylko wyłącznie biologiczne, dziedziny nauki, które w jakikolwiek sposób zajmują się badaniem układu nerwowego. Odpowiednikiem takiego znaczenia w języku angielskim jest wyrażenie ''neurosciences'' (w liczbie mnogiej) lub ''neuroscience''<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.newscientist.com/article/mg20827815.700-50-ideas-to-change-science-neuroscience.html | tytuł = 50 ideas to change science: Neuroscience | data dostępu = 2010-10-12 | opublikowany = New Scientist | praca = | data = 2010-10-06 | język = en }}</ref> (w liczbie pojedynczej). W języku polskim czasami można spotkać dosłowny przekład tego wyrażenia, choć nie wydaje się on poprawny stylistycznie: neuronauki, neuronauka.
 
== Interdyscyplinarność ==
[[Układ nerwowy]] jest jednym z najbardziej skomplikowanych i interesujących części organizmu zwierząt. Jego budowa i sposób funkcjonowania są niezwykle złożone, zaś pełnione przezeń funkcje (polegające na kontrolowaniu pracy innych [[Narząd|narządównarząd]]ów, przetwarzaniu informacji odebranych poprzez [[Zmysł|zmysłyzmysł]]y oraz sterowaniu [[Zachowanie|zachowaniemzachowanie]]m) sprawiają, że stanowi dość specyficzny przedmiot badań naukowych. Jak każda inna część żywego organizmu, stanowi naturalny przedmiot zainteresowania biologów i lekarzy (w naukach medycznych dziedzina zajmująca się układem nerwowym nazywa się [[Neurologia|neurologią]]). Ponieważ układ nerwowy steruje zachowaniem organizmu, stanowi również przedmiot zainteresowania przedstawicieli tych wszystkich dziedzin, które zajmują się zachowaniem, łącznie z [[Filozofia|filozofią]] i [[Psychologia|psychologią]].
 
Nie istnieje jedna metoda badania układu nerwowego - zamiast tego, istnieje wiele różnych metod, z których każda skupia się na innych zagadnieniach i wymaga odmiennej wiedzy specjalistycznej. Różne dziedziny nauki specjalizują się w odmiennych zagadnieniach i właściwych dla siebie metodach badawczych. Przedstawiciele jednych dziedzin używają do badania mózgu [[Mikroskop elektronowy|mikroskopu elektronowego]], przedstawiciele innych dziedzin - "zwykłego" [[Mikroskop optyczny|mikroskopu optycznego]], z kolei inni uczeni stosują [[Obrazowanie rezonansu magnetycznego|obrazowanie MRI]], zaś jeszcze inni badają zachowanie ludzi, u których choroba neurologiczna doprowadziła do uszkodzenia układu nerwowego, badając układ nerwowy jedynie pośrednio. Niektórzy uczeni skupiają się na badaniu układu nerwowego u ludzi, inni zaś interesują się układem nerwowym innych zwierząt.
Linia 16:
# '''Molekularny, komórkowy i biochemiczny''' - dzięki badaniom z zakresu [[Biologia molekularna|biologii molekularnej]], [[Cytologia|biologii komórki]] i [[Biochemia|biochemii]] dowiadujemy się o tym, z jakich molekuł zbudowane są [[Neuron|komórki nerwowe]] i [[Komórki glejowe|glejowe]] tworzące układ nerwowy, jakie zjawiska w tych komórkach zachodzą, jakie [[białka]] i jakie [[Lipidy|tłuszcze]] w nich występują, jakie funkcje pełnią te związki, a nawet jak [[Ekspresja genu|ekspresja genów]] w komórkach nerwowych wpływa na funkcjonowanie tych komórek.
# '''Systemowy i behawioralny''' - komórki nerwowe charakteryzują się tym, że potrafią obierać informacje pochodzące ze środowiska, w jakim znajduje się zwierzę, przetwarzać je oraz wytwarzać informacje sterujące mięśniami, generując tym samym ruch zwierzęcia. O ile molekularny/komórkowy poziom badań dostarcza wiedzy na temat, w jaki sposób komórki wytwarzają i przekazują sobie takie sygnały, to na poziomie systemowym uczeni zadają pytania o to, w jaki sposób kilka, kilkanaście, a nawet i kilkaset komórek nerwowych tworzy sieć wzajemnych połączeń przetwarzających określony rodzaj informacji. Taki określony funkcjonalnie zbiór pewnej grupy komórek nerwowych określany jest właśnie jako system, czy też inaczej, jako układ. Przykładem takich sieci neuronalnych mogą być systemy wzrokowy, słuchowy, czuciowy, smakowy, węchowy, układ kontroli ruchu, układ siatkowaty itd. Ale w obrębie takich systemów istnieją mniejsze i bardziej specjalistyczne "podsystemy", a w nich również można wyróżnić pomniejsze zespoły sieci nerwowych. Jednym ze sposobów badania układu nerwowego na tym poziomie jest rejestracja aktywności elektrycznej komórek nerwowych. Warsztat metodologiczny neurofizjologii behawioralnej umożliwia korelowanie określonego zachowania badanego organizmu z aktywnością określonych komórek nerwowych. W ten sposób można rejestrować aktywność pojedynczych neuronów, czy ich grup, będących częścią większego systemu np. percepcji, pamięci, czy kontroli ruchu.
# '''Poznawczy''' - podczas, gdy poziom systemów dostarcza wiedzy o organizacji i funkcjonowaniu sieci neuronalnych, to na poziomie poznawczym uczeni zadają pytania o to, jak układ nerwowy tworzy sieci odpowiadające za najbardziej skomplikowane przejawy zachowania zwierząt i ludzi, zaś w szczególności chodzi tutaj o relację między układem nerwowym a [[Umysł|umysłemumysł]]em - [[Procesy poznawcze|procesami poznawczymi]], [[Emocje|emocjami]], [[Temperament|temperamentemtemperament]]em i [[Osobowość|osobowością]], [[Inteligencja (psychologia)|inteligencją]] itd. Na tym poziomie biologia musi łączyć się z psychologią, która dostarcza opisu zachowania się człowieka, funkcji umysłowych oraz metod badania tych zjawisk. Połączenie [[Psychologia poznawcza|psychologii poznawczej]] z neurobiologią i metodami funkcjonalnego obrazowania mózgu określa się jako neurobiologię poznawczą (ang. ''cognitive neuroscience''), niekiedy nazywaną też kognitywną (spolszczenie angielskiego przymiotnika ''cognitive''). Na gruncie samej psychologii występują też tradycyjne dziedziny związane z badaniem układu nerwowego - [[neuropsychologia]] i [[psychofizjologia]]. Współcześnie te dziedziny można właściwie uznać za specjalności składające się na neurobiologię poznawczą.
# '''Obliczeniowy''' (ang. ''computational'') - podczas gdy pozostałe poziomy badań dostarczają wiedzy opartej na pośrednich czy bezpośrednich badaniach układu nerwowego, na tym poziomie uczeni starają się tworzyć matematyczne, komputerowe modele funkcjonowania komórek nerwowych, tworzonych przez nie sieci oraz większych systemów. Przeciwnie do zagadnienia tzw. [[Sieć neuronowa|sztucznych sieci neuronalnych]], które jest zagadnieniem z zakresu [[Informatyka|informatyki]] i z układem nerwowym ma bardzo odległe konotacje, modele obliczeniowe neurobiologii są zainteresowane symulowaniem prawdziwych komórek nerwowych, są tworzone w oparciu o ich rzeczywiste parametry, fizjologię i jej dynamikę. Podejmowane są prace nad stworzeniem matematycznego, komputerowego modelu funkcjonowania pewnych określonych systemów, tworzących poszczególne struktury układu nerwowego. Oprócz celów wyłącznie naukowych, takie doświadczenia mają także znaczenie dla [[Inżynieria|inżynierii]], czego pewnym przykładem mogą być [[Implant ślimakowy|implanty ślimaka]] - układ elektroniczny pozwala osobie głuchej słyszeć. Jednakże współczesna technika i wiedza nie jest w stanie oddać nawet w połowie takiej precyzji i sprawności, jaką realizują naturalne układy biologiczne. Prawdopodobnie rzeczywiste stworzenie urządzenia, które symulowałoby funkcjonowanie jakiejś części mózgu, jest zagadnieniem dalekiej przyszłości.
 
Linia 75:
** [http://webvision.med.utah.edu/VisualCortex.html Visual Cortex (Matthew Schmolesky)]
 
[[Kategoria:Neurobiologia|Neurobiologia]]
 
[[ar:علوم عصبية]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Neurobiologia”