Wikipedia

Kot burmski: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
TXiKiBoT (dyskusja | edycje)
357 468 edycji
m robot dodaje: it:Burmese (gatto)
D kuba (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
25 821 edycji
usunięcie wyrazów zwodniczych
Linia 1:
{{Dopracować|język|styl|pov|źródła|poprawić sekcje "cechy"data=2011-01}}
{{Kot infobox
| rasa_kota=Kot burmski
Linia 37:
| galeria_commons=Category:Burmese (cat)
}}
'''[[Kot domowy|Kot]] burmski''' (nazwa używana przez osoby zajmujące się hodowlą kotów,hodowlana; zwany także '''kotem burmańskim'''; - nie należy go jednak mylić z [[kot birmański|kotem birmańskim]]) pochodzi z [[klasztor]]ów i [[pałac]]ów starożytnej [[Birma|Birmy]]. Koty tej rasy należą todo tzw. [[Koty grupy azjatyckiej|grupy azjatyckiej]] (''ang. Asian Group'').
 
== Historia rasy ==
Pierwsza wzmianka o kocie burmańskim pojawia się w księdze [[poezja|poezji]] o kotach, która ukazała się w okresie [[Ayudhya]] (1350-1767), a obecnie znajduje się w zbiorach [[Muzeum]] Departamentu Sztuki Uniwersytetu [[Bangkok]]u. Koty te hodowane były przez [[Bhikku|mnichów]] jako [[Kot domowy|kot]] świątynny. Zwane były "świątynną strażą" ze względu na swoje szczególne brwi (prawie nieowłosione plamki nad oczami), które sprawiały wrażenie, jakby kot ten miał oczy zawsze otwarte. Wierzono, że dusza osoby, która zmarła, przed przejściem na najwyższy poziom doskonałości w następnym życiu, żyła jeszcze jakiś czas w ciele świętego kota. Kot taki po śmierci miał wstawiać się u Buddy za swoim właścicielem.
 
W roku 1889 [[Harrison Weir]], organizator pierwszej nowożytnej [[wystawa kotów|wystawy kotów]] rasowych w [[Kryształowy Pałac|Crystal Palace]], opisał dwa warianty [[kot syjamski|kota syjamskiego]]. Pierwszy opisany typ był to jasno ubarwiony kot z ciemniejszymi znaczeniami, drugi zaś – jego zdaniem przypadkowa odmiana – kot o czekoladowej barwie. Jaśniejszy, znaczony typ nieodmiennieniezmienne wygrywał na wystawach z czekoladowąodmianą konkurencjączekoladową, tak że z czasem "czekoladowy Syjam" odpadł z konkursu bezpowrotnie. Z perspektywy czasu można stwierdzić, że ów "czekoladowy Syjam" nie był żadnym Syjamem... lecz potomkiem zazdrośnie strzeżonej rasy ze starożytnej Birmy.▼
Koty te hodowane były przez [[Bhikku|mnichów]] jako [[Kot domowy|kot]] świątynny. Podobno każdy nowy mnich otrzymywał takiego kota do wychowania. Zwane były "świątynną strażą" ze względu na swoje szczególne brwi (prawie nieowłosione plamki nad oczami), które sprawiały wrażenie, jakby kot ten miał oczy zawsze otwarte.
 
W roku [[1930]] emerytowany [[lekarz]] marynarki wojennej [[Stany Zjednoczone|USA]], dr [[Joseph G. Thompson]], mieszkający w [[San Francisco]], sprowadził z Birmy brązową kotkę i nadał jej imię "Wong Mau". Kotkę początkowo uważano za nową odmianę [[kot malajski|kota malajskiego]], Wong Mau okazała się być [[kot tonkijski|kotem tonkijskim]], tj. syjamsko-burmańską [[mieszaniec|hybrydą]]. W [[Stany Zjednoczone|USA]] nie było kota podobnego do "Wong Mau", zatem dr Thomson (wraz z trójką wybitnych hodowców: Virginią Cobb, Billim Gerstem i dr Clydem E. Keelerem) ściągnąłsprowadził z [[Tajlandia|Tajlandii]] kocura syjamskiego o imieniu "Tai Mau". KotyNiektóre koty z tego [[miot]]u były podobne do matki, oraza urodziłyniektóre siębyły takżetypowymi kotami syjamskimi syjamy. Dopiero skrzyżowanie "Wong Mau" z jej synem "Yen Yen" zaowocowało powstaniem trzeciego typu kolorystycznego, o ciemnobrązowej barwie. Od tej pory można mówić o powstaniu nowej [[hodowla kotów|hodowli]] kotów – kotów burmskich.▼
Wierzono, że dusza osoby, która zmarła, przed przejściem na najwyższy poziom doskonałości w następnym życiu, żyła jeszcze jakiś czas w ciele świętego kota. Kot taki po śmierci miał wstawiać się do Buddy za swoim właścicielem. Podobno tego tajemniczego kota można nadal spotkać w jego naturalnej postaci w niektórych świątyniach.
 
W roku [[1934]] kandydaturę kota burmańskiego zgłoszono do oficjalnego spisu kotów rasowych w Stanach prowadzonego przez CFA ([[The Cat Fanciers’ Association|Cat Fanciers' Association]] (pol.: ''Towarzystwo Miłośników Kotów]]''; CFA), a w roku [[1936]] rasa ta została zaakceptowana do wpisu. Ze względu na rosnące zainteresowanie kotem burmańskim, a przez co i ogromne zapotrzebowanie na kocięta, do hodowli zaczęto ponownie używać [[Kot syjamski|kota syjamskiego]], przez co powstały kolejne [[mieszaniec|hybrydy]]: o barwie szampana, niebieskie i platynowe. To znowu doprowadziło do zawieszenia rejestracji, gdyż CFA nie była przekonana, czy kot burmański jest rzeczywiście oddzielną rasą. Rasę zarejestrowano ponownie w roku [[1953]], a w [[1957]] wróciła na [[wystawa kotów|wystawy]]. ▼
▲W roku 1889 [[Harrison Weir]], organizator pierwszej nowożytnej [[wystawa kotów|wystawy kotów]] rasowych, opisał dwa warianty [[kot syjamski|kota syjamskiego]]. Pierwszy opisany typ był to jasno ubarwiony kot z ciemniejszymi znaczeniami, drugi zaś – jego zdaniem przypadkowa odmiana – kot o czekoladowej barwie. Jaśniejszy, znaczony typ nieodmiennie wygrywał na wystawach z czekoladową konkurencją, tak że z czasem "czekoladowy Syjam" odpadł z konkursu bezpowrotnie. Z perspektywy czasu można stwierdzić, że ów "czekoladowy Syjam" nie był żadnym Syjamem... lecz potomkiem zazdrośnie strzeżonej rasy ze starożytnej Birmy.
 
W roku [[1930]] emerytowany [[lekarz]] marynarki wojennej [[Stany Zjednoczone|USA]], dr [[Joseph G. Thompson]], mieszkający w [[San Francisco]], sprowadził z Birmy brązową kotkę i nadał jej imię [[Wong Mau]].
Kotkę początkowo uważano za nową odmianę [[kot malajski|kota malajskiego]], Wong Mau okazała się być [[kot tonkijski|tonkijką]], tj. syjamsko-burmańską hybrydą.
 
▲W [[Stany Zjednoczone|USA]] nie było kota podobnego do Wong Mau, zatem dr Thomson (wraz z trójką wybitnych hodowców: Virginią Cobb, Billim Gerstem i dr Clydem E. Keelerem) ściągnął z [[Tajlandia|Tajlandii]] kocura syjamskiego Tai Mau. Koty z tego [[miot]]u były podobne do matki oraz urodziły się także syjamy. Dopiero skrzyżowanie Wong Mau z jej synem Yen Yen zaowocowało powstaniem trzeciego typu kolorystycznego, o ciemnobrązowej barwie. Od tej pory można mówić o powstaniu nowej [[hodowla kotów|hodowli]] – kotów burmskich.
 
'''Dalsze losy'''
 
▲W roku [[1934]] kandydaturę kota burmańskiego zgłoszono do oficjalnego spisu kotów rasowych w Stanach prowadzonego przez CFA ([[Towarzystwo Miłośników Kotów]]), a w roku [[1936]] rasa ta została zaakceptowana do wpisu. Ze względu na rosnące zainteresowanie kotem burmańskim, a przez co i ogromne zapotrzebowanie na kocięta, do hodowli zaczęto ponownie używać [[Kot syjamski|kota syjamskiego]], przez co powstały kolejne [[mieszaniec|hybrydy]]: o barwie szampana, niebieskie i platynowe. To znowu doprowadziło do zawieszenia rejestracji, gdyż CFA nie była przekonana, czy kot burmański jest rzeczywiście oddzielną rasą. Rasę zarejestrowano ponownie w roku [[1953]], a w [[1957]] wróciła na [[wystawa kotów|wystawy]].
Stworzono [[standard rasy]] podkreślający różnice między kotem burmańskim a syjamskim i w roku [[1959]] standard ten został przyjęty przez CFA. Od tego czasu w standardzie zmieniło się bardzo niewiele.
 
== Hodowla w Polsce ==
Kot burmański jest już hodowany w [[Polska|Polsce]], choć rasy tej nie można zaliczyć do rozpowszechnionych. Pierwsza kotka rasy burmańskiej – niebieska "Anne Louise Falyu's" z hodowli holenderskiej pojawiła się w Polsce w [[1992]] roku. W [[1994]] i [[1995]] roku dołączyły do niej dwa kocury – rudy – "Harry Fox" z [[Republika Czeska|Czech]] i czekoladowy – "Solo Junior Off Indra" z [[Holandia|Holandii]]. Obecnie w Polsce zarejestrowanych jest zaledwie kilka hodowli kotów tej rasy. Kocięta można też kupić od hodowców zagranicznych na wystawach międzynarodowych organizowanych przez [[Polski Związek Felinologiczny]] i [[Stowarzyszenie Hodowców Kotów Rasowych w Polsce]] (SHKRP).
Obecnie w kraju zarejestrowanych jest zaledwie kilka hodowli kotów tej rasy. Kocięta można też czasem kupić od hodowców zagranicznych na wystawach międzynarodowych organizowanych przez [[Polski Związek Felinologiczny]] i [[SHKRP]].
 
== Herb ==
Jako że kot burmański jest członkiem "kociej [[arystokracja|arystokracji]]", jak każdy arystokrata posiada swój [[herb]]. U szczytu herbu kota burmańskiego znajduje się [[Paw indyjski|paw]] z rozpostartym ogonem, symbol narodowy [[Birma|Birmy]]. Po obu stronach pawia stoją [[lew|lwy]] zwane "Klinthe". Obramowanie herbu nawiązuje do wzornictwa stosowanego w zdobieniu świątyń. Główny element herbu stanowi podobizna sobolego kota burmańskiego. Poniżej znajdują się trzy [[symbol]]e [[Dziedzictwo kulturowe|dziedzictwa]] narodowego Birmy. Pośrodku, poniżej podobizny kota, siedzi [[Budda]] z pagody Szwegadon. Po lewej jego stronie widać [[słoń indyjski|słonie]] niosące drogocenne [[Drzewo tekowe|drewno tekowe]]. Po prawej stronie kobieta birmańska piękność tańczy podczas świątecznych dni na tle typowego domu dla miasta [[Rangun]]. Imię i zawołanie znajdują się u podnóża herbu: ''Kot Burmański – Inteligencja – Godność – Uczuciowość''
 
== Cechy ogólne ==
ŚwietnieKot nadajebirmański sięakceptuje dotowarzystwo [[dom]]ów,innych zwierząt w których są już inne zwierzęta, czy to koty, czy [[Pies domowy|psy]], oraz dla rodzin z małymi [[dziecko|dziećmi]]domu. Ciężko znosi [[samotność]]. Ze względu na swoje pokojowe nastawienie kot burmskiJest to kot typowo domowy kot, tzn. że nie należy go przyuczać do samotnych wędrówek po okolicy, gdyż zatracił on wiele zachowań umożliwiających przeżycie w warunkach naturalnych. Występuje w wielu odmianach barwnych, niezależnie.▼
Kot burmski to prawdziwy [[Przyjaźń|przyjaciel]] człowieka; często mówi się o nim, że jest "psowaty". To wytrawny "kolanowiec", który będzie podążał za domownikami krok w krok i aktywnie uczestniczył w zajęciach domowych zawsze chętnie służąc kocią radą i pomocą, i częstokroć głośno komentując ich poczynania.
▲Świetnie nadaje się do [[dom]]ów, w których są już inne zwierzęta, czy to koty, czy [[Pies domowy|psy]], oraz dla rodzin z małymi [[dziecko|dziećmi]]. Ciężko znosi [[samotność]]. Ze względu na swoje pokojowe nastawienie kot burmski to kot typowo domowy, tzn. że nie należy go przyuczać do samotnych wędrówek po okolicy, gdyż zatracił on wiele zachowań umożliwiających przeżycie w warunkach naturalnych.
Zawsze jako pierwszy wita w drzwiach gości, przez co jest ogólnie lubiany i rozpuszczany do nieprzyzwoitości. Bywalec gościnnych kolan i dusza towarzystwa. Jeśli nie poświęca mu się wystarczająco dużo uwagi, może się dąsać, ale tylko krótko, wystarczy rzucić mu ulubioną piłeczkę, którą odtąd będzie niestrudzenie [[aport (tresura)|aportował]].
 
== Cechy szczególne ==
Występuje w wielu odmianach barwnych, niezależnie jednak od barwy, kot burmański jest kotem wyjątkowym. Ponoć jego okrągłe, pełne wyrazu oczy mają moc, której nie można się oprzeć. Swą [[hipnoza|hipnotyczną]] siłą koty te wpływają na poczynania właścicieli i niepodzielnie, acz niezauważalnie, rządzą całym domem.
 
Nie da się zaprzeczyć, że kot ten posiada pewną tajemną umiejętność: osoba, która choćby przez pewien czas przebywa w towarzystwie kota burmańskiego, w krótkim czasie pragnie sama posiadać kota tej właśnie rasy, choćby nawet uprzednio był zagorzałym wrogiem kotów.
 
== Wygląd ==
'''Postura'''
Koty burmańskie są kotami o średniej wielkości. Ważą od 3 do 4 [[kilogram]]ów. Nie wyglądają na tyle, ile ważą, dlatego często mówi się o nich, że to "cegłówki owinięte w jedwab". Wynika to z faktu, iż koty burmańskie są bardzo grubokościste, oMają zwartejzwartą i muskularnejmuskularną budowiebudowę. Mają szeroką, wysklepioną klatkę i niezbyt długie, silne nogi o małych okrągłych łapkachłapach. Trzeba zobaczyć, jak taki kot wyskakuje z miejsca w górę w szaleńczej pogoni za muchą, czy osą!
 
'''Głowa'''
Głowa kota burmańskiego jest wyjątkowo okrągła, pełna, czoło zaokrąglone, pyszczekpysk z profilu niemal płaski, bródkabroda wyraźnie okrągła, kości policzkowe wysokie, a u kocurów wyraźnie zaznaczone.
 
'''Oczy'''
Linia 95 ⟶ 76:
'''Futro'''
Koty burmańskie występują w dziesięciu odmianach barwnych:
* sobolej (podstawowej) – ciemnobrązowej o ciepłym odcieniu, choć genetycznie to koty CZARNEczarne,
* kremowej – rozjaśniony, pastelowy rudy,
* rudej – w ciepłym pomarańczowym odcieniu,
* czekoladowej – jasnobrązowej w odcieniu mlecznej czekolady,
* liliowej – gołębioszarejszarej z różowym odcieniem,
* niebieskiej – w odcieniu cynowej szarości, tzw. "antyczne srebro",
* szylkretowej seal (sobolej)– kombinacja jasnej i ciemnej rudości z ciemnym brązem,
Linia 106 ⟶ 87:
* szylkretowej liliowej – kombinacja barw liliowej i kremowej.
 
Charakterystyczne dla rasy jest rozmieszczenie kolorów nieco jaśniejszejaśniejszych w dolnych partiach tułowia (podbrzusze i klatka piersiowa) i ciemniejszym na pyszczkupysku (tzw. maska), uszach, nogach, i ogonie. Głębia barw ustala się ostatecznie do końca drugiego roku życia kota.
 
Co ciekawe, kolorKolor futra zmienia się wraz z temperaturą: w temperaturze wysokiej futro jaśnieje, w niskiej – ciemnieje. Dlatego właśnie kocięta rodzą się z jaśniejszym futrem, tzn. ich kolor wynika z wysokiej temperatury ciała matki.
 
Sierść kotów burmańskich jest krótka, dokładnie przylega do ciała i jest jedwabista w dotyku. Jedwabistość ta wynika z faktu, że koty burmańskie nie posiadają podszorstka, przez co, dla ogrzania, lubią przytulać się do człowieka i innych zwierząt. Ze względu na wyjątkowe walory futra koty burmańskie nazywane są "kocimi sobolami".
 
Pielęgnacja sierści polega na cotygodniowym wyczesywaniu włosianą (nie drucianą!) szczotką; ewentualnie można też sierść polerować wełnianą szmatką.
 
== Temperament i zwyczaje ==
Jako kocięta koty burmańskie są pełne wigoru. Często podejmują wyzwania przerastające ich możliwości i kończą z prawdziwymi guzami na małych łepetynkach. Całe szczęście wyciągają ze swych akcji wnioski i dwa razy nie popełnią tego samego błędu.
Koty burmańskie nigdy nie dorastają. Całe życie uwielbiają zabawę z człowiekiem i swymi zwierzęcymi kompanami, niezależnie od ich statusu, czy wieku. Ich specjalność to aportowanie i zasadzki. To jedne z najinteligentniejszych, jeśli nie najinteligentniejsze koty. Niczego nie uda się ukryć przed ich czujnym wzrokiem, zawsze muszą dokonać inspekcji i akceptacji nowych, pojawiających się w domu, przedmiotów. Gruntowna inspekcja nie ominie również szaf i szafek, bidetów, czy prysznicy. Dwa ostatnie są ulubionym miejscem na wodne gry i zabawy.
 
Z wiekiem koty burmańskie nabierają coraz bardziej indywidualnych cech i wyrafinowania. To prawdziwa "kadra kierownicza" władająca domem silną, jedwabistą łapą. Gustują w papierkowej robocie (siedzenie na papierach, które się akurat czyta, lub na rozłożonej książce), nie stronią też od nowinek techniki (bardzo szybko dochodzą do wniosku, że kursor, to nie zwierzę, że nie da się go złapać na monitorze i że nie ma go także z tylu obudowy).
 
Jeżeli chodzi o płeć, to podobno kotki są bardziej dominujące niż kocury, częściej ingerują w prace domowe i wymagają z naszej strony większego zainteresowania; w końcu to "kocie kobiety"... Kocury natomiast mają do życia stosunek bardziej zrelaksowany, szczególnie te, które są wykastrowane (kastrowanie kocurów to, w warunkach domowych, "mus"; nie kastruje się ich, jeżeli ma się zamiar jeździć z nimi na wystawy i mają być, jak to się ładnie nazywa, reproduktorami).
 
{{DEFAULTSORT:Burmski}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kot_burmski”