Pont: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
dod. linku do zestawienia różnych opracowań o ludobójstwie Pontyjczyków. Korekta w dół liczby zamordowanych, na podstawie wyjaśnień, zawartych w tym linku. |
m dr.red. |
||
Linia 6:
== Pont starożytny ==
[[Plik:PonticKingdom.png|thumb|Królestwo Pontu za [[Mitrydates VI Eupator|Mitrydatesa VI Eupatora]]{{legend|#990099|na początku jego panowania}}{{legend|#cc99cc|przed I wojną z Rzymem}}{{legend|#ff66ff|w czasie I wojny z Rzymem}}]]
W czasie wojen [[diadochowie|diadochów]] [[Mitrydates I Ktistes]], syn tyrana Hersonezu Mitrydatesa, założył tam niezależne królestwo. Władcy Pontu prowadzili wojny z koloniami greckimi, m.in. [[Synopa|Synopą]], [[Trabzon|Trapezuntem]], [[Samsun|Amisos]]. Okres świetności Pontu zapoczątkował [[Farnakes I]], który zdobył Synopę i ogłosił ją stolicą państwa. Za [[Mitrydates V Euergetes|Mitrydatesa V Euergetesa]] i [[Mitrydates VI Eupator|Mitrydatesa VI Eupatora]] Pont był najsilniejszym państwem w Azji Mniejszej. Mitrydates VI opanował całą [[Anatolia|Anatolię]], [[Królestwo Bosporańskie]] na [[Krym]]ie, [[Armenia Mała|Małą Armenię]]
Rywalizacja o władzę na terenie Azji Mniejszej wywołało wojny
Pont pozostał królestwem [[klientelizm (starożytny Rzym)|klienckim]] Rzymu do [[33]] r., kiedy to cesarz [[Tyberiusz]], po śmierci królowej Pythodoris, ustanowił w nim [[namiestnik]]a w randze [[prokurator (starożytny Rzym)|prokuratora]]. [[Kaligula]] przywrócił królestwo Pontu, nadając je przyjacielowi z dzieciństwa Polemonowi II (synowi [[Tracja|trackiego]] króla Kotysa VIII i Antonii Tryfajony). W [[64]] [[Neron]] ostatecznie zlikwidował królestwo, a Pont włączył do prowincji [[Galacja]].
Linia 15:
{{main|Cesarstwo Trapezuntu}}
[[Plik:Trabz-ess-004.jpg|thumb|120px|Portal kościoła Mądrości Bożej (Hagia Sofia) w [[Trabzon|Trapezuncie]]]]
W 1204 r. Pont, stanowiący wcześniej część [[Cesarstwo Bizantyńskie|Cesarstwa Bizantyńskiego]], po zdobyciu [[Stambuł|Konstantynopola]] przez uczestników [[IV wyprawa krzyżowa|IV wyprawy krzyżowej]] stał się centrum [[Cesarstwo Trapezuntu|Cesarstwa Trapezuntu]] rządzonego przez władców z [[Komnenowie|dynastii Komnenów]]. W 1461 r. Trapezunt został zdobyty przez [[Mehmed II Zdobywca|Mehmeda II Zdobywcę]] i przyłączony do [[imperium osmańskie]]go.
== Grecy pontyjscy w XX w. ==
Linia 22:
[[Plik:Evler2b.jpg|thumb|right|Tradycyjna architektura terenów podmiejskich Pontu]]
[[Plik:Matzouka macukali.jpg|thumb|right|Autochtoniczni mieszkańcy Pontu, lata 50. XX w.]]
Grecy pontyjscy, określający się jako Pontowie (''Πόντιοι'') zamieszkiwali tereny Pontu od czasów antycznych. Pod koniec [[I wojna światowa|I wojny światowej]] na tym terenie powstała grecka [[Republika Pontyjska]]. Rząd [[Eleutherios Venizelos|Eleftheriosa Wenizelosa]], realizując politykę [[Megali Idea|Wielkiej Idei]] dążył do przyłączenia jak największej części terenów zamieszkiwanych przez Greków od czasów starożytnych; idea ta nie mogła jednak dotyczyć Pontu, jako zbyt oddalonego od Grecji. Z tego powodu pojawiła się koncepcja federacji z sąsiednią [[Armenia|Armenią]] (w [[Traktat pokojowy w Sèvres 1920|traktacie z Sèvres]] ustalono, że rejon ten będzie częścią [[Armenia|Armenii]]), która wywołała drastyczną reakcję turecką w formie najpierw deportacji i eksterminacji [[Ormianie|Ormian]], a następnie Greków pontyjskich. Greccy badacze aktualnie oceniają ilość ofiar mordów z lat 1913-1923 na około 360 tysięcy mieszkańców Pontu, w tym większą część mężczyzn. Inne, nowsze opracowania, wskazują jednak, że wymordowanych zostało zapewne około 250 tysięcy osób, czyli około 50% populacji. <ref>{{cytuj stronę| url = http://web.archive.org/web/20080719091612/http://www.aihgs.com/Aftermath.htm| tytuł = The Genocide and Its Aftermath| data dostępu = 27.12.2009| praca = The Australian Institute for Holocaust and Genocide Studies| język = en}}</ref> <ref>[http://www.greek-genocide.org/pontus.html zestawienie opracowań nt. ludobójstwa na
Zwycięstwo [[Mustafa Kemal Atatürk|Kemala Atatürka]] nad armią grecką odniesione w roku 1922 spowodowało, że [[traktat w Lozannie]] potwierdził przynależność Pontu do Turcji oraz wymusiło [[Wymiana ludności między Grecją i Turcją|wymianę ludności między Grecją a Turcją]]. W jej ramach wysiedlono z Pontu resztę chrześcijan. Do dziś zamieszkują ten teren zislamizowani potomkowie Greków, zachowujący jednak język i obyczaje greckie.
|