Egipt w średniowieczu: Różnice pomiędzy wersjami

Jakkolwiek Fatymidzi byli zdobywcami, którzy przybyli do Egiptu z [[Tunezja|Tunezji]], szybko przenieśli centrum swego państwa do znacznie bogatszego i bardziej cywilizowanego kraju nad Nilem. Wspaniale rozbudowali wówczswówczas Kair, który dopiero za ich panowania stał się niekwestionowaną stolicą Egiptu i jednym z najważniejszych miast Świata Islamu. Nazwa dynastii pochodzi od [[Fatima (córka Mahometa)|Fatimy]], córki [[Mahomet]]a od której wywodzili swe pochodzenie jej członkowie. Państwo Fatymidów było jednym z najpotężniejszych w historii średniowiecznego islamu, a sami Fatymidzi założyli konkurencyjny wobec Bagdadu, szyicki kalifat. W okresie apogeum potęgi Fatymidzi rządzili całą Północną Afryką, od [[Maroko|Maroka]] poprzez [[Algieria|Algierię]], Tunezję po Egipt oraz Palestyną, Syrią i Al-Hidżazem. Ponieważ Isma'iliccy władcy tego imperium byli w zdecydowanej mniejszości, cechowała ich daleko posunięta tolerancja – nie tylko w stosunku do wyznawców pozostałych odłamów islamu, ale również wobec [[Chrześcijaństwo|chrześcijan]] i [[Judaizm|żydów]]. Fatymidzi swą siłę militarną w Egipcie oparli na armii [[Mamelucy|Mameluków]] – niewolników [[Połowcy|kipczackich]] lub [[Kaukaz (kraina historyczna)|kaukaskich]].

Pierwszym Fatymidą rządzącym Egiptem był [[Al-Mu'izz]], który dokonał jego podboju w roku 969. Był on znany ze swojejz tolerancji wobec chrześcijan egipskich. Al-Mu'izz podczas swego panowania zdobył również [[Sycylia|Sycylię]] i wyprawił się na Syrię, gdzie jednak zmarł w roku [[975]]. Jego następcą został młodszy z synów [[Al-Aziz]] (975-[[996]]). Kontynuował on podboje ojca opanowując ostatecznie Palestynę i Syrię oraz narzucając zwierzchnictwo [[Mekka|Mekce]] i [[Medyna|Medynie]]. Za jego rządów państwo Fatymidów osiągnęło apogeum swej potęgi, choć zdobycie Syrii miało spowodować szereg konfliktów z [[Cesarstwo bizantyńskie|Bizancjum]] i państwami rządzącymi [[Irak|Irakiem]] (najpierw Hamdanidami, później [[Seldżukowie|Turkami Seldżuckimi]]). Al-Aziz kontynuował politykę tolerancji religijnej zapoczątkowaną przez swego ojca. Wywołał nawet oburzenie wśród muzułmańskich poddanych mianując na wiele ważnych stanowisk żydów i chrześcijan. Jest też znany jako protektor nauki i sztuki. Za jego panowania założono w Kairze jedną z najsławniejszych [[Medresa|medres]] (uczelni) świata islamu – [[Al-Azhar]], która funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Następcą Al-Aziza był jego syn [[Al-Hakim]] (996-[[1021]]). Nie kontynuował on polityki podbojów, gdyż coraz trudniej było utrzymać jedność wielkiego imperium. Jeszcze za jego poprzednika utracono kontrolę nad Marokiem ([[987]]). Za rządów zaś Al-Hakima uniezależniła się od Fatymidów Algieria ([[1015]]). W czasie swych rządów Al-Hakim stopniowo odchodził od polityki tolerancyjnej swych poprzedników i rozpoczął politykę islamizacji wśród żydów i chrześcijan. W roku [[1009]] rozkazał nawet zburzyć [[Bazylika Grobu Świętego|Bazylikę Grobu Świętego]] w [[Jerozolima|Jerozolimie]] (choć jej odbudowę rozpoczęto już 3 lata później). Mimo tego udało mu się ustanowić pokojowe stosunki z Bizancjum. Dochodziło też do kontrowersji pomiędzy wspieranymi przez niego isma'ilitami a stanowiącymi większość mieszkańców państwa [[Sunnityzm|sunnitami]], co związane było z rywalizacją pomiędzy kalifatem kairskim i bagdadzkim.

Za następców Al-Hakima dynastia zaczęła wyraźnie słabnąć. Władcy często byli niepełnoletni, a państwem wstrząsały bunty religijne i społeczne, związane z latami nieurodzajów i wojen. W czasie długiego panowania [[Al-Mustansir]]a ([[1036]]–[[1094]]) kraj nękały wystąpienia będących na służbie kalifa wojskachwojsk [[Berberowie|Berberów]] i Turków. Niszczyły one kanały i urządzenia irygacyjne, co zubożyło Egipt słynący z wysokich zbiorów zbóż. Fatymidzi utracili wówczas kontrolę nad krajem swego pochcodzeniapochodzenia – Tunezją ([[1048]]). W latach 60-tych XI stulecia wojna między Berberami i wspierającymi ich wojskami sudańskimi a Turkami przybrała chroniczny charakter. Turcy kontrolowali KaiKair i dwór kalifa, Berberowie, panoszyli się na prowincji. Upadek znaczenia dynastii przypieczętowały [[wyprawy krzyżowe]] i powstanie [[Królestwo Jerozolimskie|Królestwa Jerozolimskiego]] ([[1099]]). Sukcesy chrześcijan w Palestynie podważyły fatymidzki prestiż obrońców islamu. Wprawdzie sam Egipt zdołał odeprzeć inwazję wojsk chrześcijańskich, jednak osłabione państwo padło wkrótce ofiarą nowej potęgi w regionie – sunnickiej dynastii [[Ajjubidzi|Ajjubidów]] ([[1169]]).