Petržalka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Historia: , WP:SK, gram.
Linia 41:
'''Petržalka''' ([[język węgierski|węg.]] ''Pozsonyligetfalu, Ligetfalu'', [[język niemiecki|niem.]] ''Engerau'', po polsku popularna pisownia ''Petrzalka'') to największa dzielnica mieszkaniowa [[Bratysława|Bratysławy]]. Leży na prawym brzegu [[Dunaj]]u w [[Powiat Bratysława V|powiecie Bratysława V]]. Liczy ponad 115 000 mieszkańców; jeden z najgęściej zaludnionych terenów w Europie Środkowej.
 
== Historia ==
Pierwsza wzmianka pochodzi z [[1225]] - list królewski wspomina o osadzie zwanej ''Flantschendorf'' (''Fl(u)ecendorf/Wlocendorf''). W [[1278]] pojawia się nazwa ''Flezyndorph'', natomiast po najeździe tatarskim spustoszoną okolicę zasiedlają koloniści z Niemiec. Właściwy początek współczesnej osadzie dała druga fala kolonizacji na przełomie średniowiecza i renesansu - wtedy pojawiła się po raz pierwszy niemiecka nazwa ''Engerau'', występująca także jako ''Ungarau'' (w wolnym tłumaczeniu "węgierska wieś"). Węgierskie nazwy zaczęły występować dopiero w XIX wieku - w [[1863]] ''Ligetfalva'', przekształcone później na ''Ligetfalu'' (stosowane także z przedrostkiem ''Pozsony-'').
 
W latach [[1774]]-[[1776]] założono w Petrzalce [[park]] na dotychczasowych terenach myśliwskich. Początkowo był w stylu barokowego klasycyzmu, jego dzisiejszy wygląd pochodzi z [[1839]] (zmiany przeszedł również w latach 70. XX wieku). Jest to jeden z najstarszych parków w Europie <ref>[http://visit.bratislava.sk/en/vismo/dokumenty2.asp?id_org=700014&id=1039&p1=2544 Environment] (en) </ref>
 
W [[1809]] stacjonowały na tym terenie wojska napoleońskie i ostrzeliwały Bratysławę.
Linia 54:
W latach 20. do Petrzalki przyłączono fragment miejscowości [[Kittsee]], wraz z jednym z dworców kolejowych (pod nazwą ''Kopčany'').
 
W [[1938]] wraz z [[Devin|Devinem]]em włączona po traktacie monachijskim w granice III Rzeszy; powodem miał być fakt, że przed I wojną światową i gwałtownymgwałtowną imigracjiimigracją Słowaków w Petrzalce przeważali Niemcy.
 
[[ImagePlik:Ato gessayova spoza luky.jpg|thumb|250px|left|Typowa zabudowa dzielnicy]]
[[4 kwietnia]] [[1945]] Armia Czerwona zajęła Petrzalkę i ta ponownie znalazła się w [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]], a w [[1946]] stała się jedną z dzielnic Bratysławy.
 
W okresie powojennym Petrzalka przeżyła rozwój budowlany - ponieważ miała pełnić rolę dzielnicy-"sypialni", wybudowano liczne osiedla złożone z wielopiętrowych bloków (zwłaszcza od lat 70). Dzięki tym działaniom dzielnica stała się najludniejsza w mieście, ale również najbardziej niebezpieczna. Pod koniec okresu socjalistycznego planowano budowę [[metro|metra]] (pierwszego na [[Słowacja|Słowacji]]) z Petrzalki do centrum miasta, ale po zmianie systemu politycznego zabrakło pieniędzy na realizację tej koncepcji (powstało tylko kilka konstrukcji, m.in. pojedyncze tunele).
 
[[ImagePlik:DARGOVSKA STREET LITTLE HOUSE.JPG|thumb|Rzadki przykład starej zabudowy]]
W [[2001]] w dzielnicy mieszkało 117 227 mieszkańców, w tym 108 600 Słowaków, 4259 Węgrów, 1788 Czechów, 219 Niemców.