Gawłów (województwo małopolskie): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m standaryzacja szablonu {{Wieś infobox}} + WP:SK
m →‎Historia: drobne techniczne, drobne redakcyjne
Linia 36:
== Historia ==
=== Historia wczesnego osadnictwa na terenach obecnego Gawłowa ===
Na terenie dzisiejszego Gawłowa, w dolinie [[Raba (dopływ Wisły)|Raby]] znaleziono materiały [[neolit]]yczne, które świadczą o zasiedleniu terenów w tym okresie przez ludność różnych grup kulturowych. W trakcie badań powierzchniowych odkryto także ślady osadnictwa [[średniowiecze|wczesnośredniowiecznego]] z [[XI wiek|XI]]-[[XIII wiek|XIII]] wu.
 
=== Gawłów w okresie od XIV do XVII wieku ===
Jako [[dziedzic]]e Gawłowa byli w okresie [[1365]] - [[1419]]1365–1419 poświadczeni trzej kolejni właściciele: Leonard, jego syn Leonard i krewny Dominik. Przodkowie Leonarda prawdopodobnie już sto lat wcześniej osiedlili się na terenie południowej [[ziemia bocheńska|Bocheńszczyzny]]. Pierwsze dokumenty ("Inter villam Gavlov et Puszczynam siue Niepolomice") wymieniają Gawłów dopiero w 1365. roku:Wówczas to [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] przybył do Gawłowa i osobiście w towarzystwie swego orszaku i zaprzysiężonych świadków wyznaczył granicę wsi. Wydarzenie to było skutkiem skargi, jaką złożył pierwszy, znany właściciel wioski – Leonard na zarządcę dóbr [[Niepołomice|niepołomickich]], [[Władysław I Łokietek|Władysławowi Łokietkowi]]. Król nie ograniczył się tylko do wytyczenia spornej granicy z dobrami niepołomickimi, ale wyznaczył również granicę Gawłowa z przylegającymi wioskami. Osada była wówczas dwukrotnie większa niż obecnie, bo należały do niej tereny dzisiejszego [[Baczków (województwo małopolskie)|Baczkowa]] i [[Gawłówek (województwo małopolskie)|Gawłówka]] (początkowo Wola Gawłowska). Przy tej okazji Gawłów otrzymał od króla [[prawo magdeburskie]] i [[immunitet sądowy]]. [[Lokacja (historia)|Lokacja]] na prawie magdeburskim uprawniała do [[targ]]u raz na tydzień, co wpływało na rozwój wsi jako ośrodka rolniczo - handlowego.
 
Między 1419 a [[1433]] posiadłości dotychczas szlacheckie gawłowskie (Gawłów, Gawłówek i Baczków) stały się własnością królewską i były w zasięgu dóbr niepołomickich. W roku 1433 Gawłów zastawiony został przez króle [[Mikołaj Stadnicki|Mikołajowi Stadnickiemu]], a od [[1464]] roku na stałe znajdował się w rękach szlacheckich, zaś dwie pozostałe wsie (Gawłówek i Baczków) powróciły do dóbr monarszych. W roku [[1465]] Gawłowem przejściowo władali [[Kmitowie herbu Szreniawa|Kmitowie]], będący właścicielami [[Wiśnicz]]a. Jednak zbyt odległe położenie Gawłowa od Wiśnicza zadecydowało o odsprzedaży tych ziem.
<pre>
"Inter villam Gavlov et Puszczynam siue Niepolomice".
</pre>
 
W II połowie [[XV wiek|XV]] w.u osadą władali [[Kuropatwowie]] z [[Łańcuchów|Łańcuchowa]], herbu [[Szreniawa (herb szlachecki)|Szreniawa]] (Szreniawici). W tym czasie na terenie regionu bocheńskiego nastąpił silny rozwój przemysłu spożywczego. Rzemiosła spożywcze powiązane były ściśle z hodowlą bydła i trzody w samej Bochni i wsiach okolicznych. W Gawłowie zbudowano [[młyn zbożowy|młyn]], (pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1395 r.), w wiosce była również [[karczma]]. [[Słód|Słodownictwo]] i [[piwowarstwo]] było oparte o produkcję [[słód|słodu]] w miejscowych młynach oraz o plantację [[chmiel]]u. Gawłów był głównym dostawcą ryb słodkowodnych do [[Bochnia|Bochni]]. Posiadał "rybniki" w pobliżu Grobki, po których została nazwa przysiółka [[Zastawie (województwo małopolskie)|Zastawie]]. W Bochni [[cech]] [[krawiectwo|krawiecki]] prowadził działalność pedagogiczną, w latach [[1586]] - [[1646]] wyzwoliło się tam 128 uczniów, w tym również z Gawłowa. Przez Gawłów wiodła droga solna z Bochni, przez [[Uście Solne]] ku [[Słominki|Słomnikom]]. Szlak solny uściecki był pod bezpośrednią opieką i kontrolą żupy bocheńskiej, ona też, jak świadczy [[ordynacja]] z [[1626]] r., naprawiała drogę przez Gawłów.
Wówczas [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] przybył do Gawłowa i osobiście w towarzystwie swego orszaku i zaprzysiężonych świadków wyznaczył granicę wsi. Wydarzenie to było skutkiem skargi, jaką złożył pierwszy, znany właściciel wioski - Leonard na zarządcę dóbr [[Niepołomice|niepołomickich]], [[Władysław I Łokietek|Władysławowi Łokietkowi]]. Król nie ograniczył się tylko do wytyczenia spornej granicy z dobrami niepołomickimi, ale wyznaczył również granicę Gawłowa z przylegającymi wioskami. Osada była wówczas dwukrotnie większa niż obecnie, bo należały do niej tereny dzisiejszego [[Baczków (województwo małopolskie)|Baczkowa]] i [[Gawłówek (województwo małopolskie)|Gawłówka]] (początkowo Wola Gawłowska). Przy tej okazji Gawłów otrzymał od króla [[prawo magdeburskie]] i [[immunitet sądowy]]. [[Lokacja (historia)|Lokacja]] na prawie magdeburskim uprawniała do [[targ]]u raz na tydzień, co wpływało na rozwój wsi jako ośrodka rolniczo - handlowego.
 
Między 1419 a [[1433]] posiadłości dotychczas szlacheckie gawłowskie (Gawłów, Gawłówek i Baczków) stały się własnością królewską i były w zasięgu dóbr niepołomickich. W roku 1433 Gawłów zastawiony został przez króle [[Mikołaj Stadnicki|Mikołajowi Stadnickiemu]], a od [[1464]] roku na stałe znajdował się w rękach szlacheckich, zaś dwie pozostałe wsie (Gawłówek i Baczków) powróciły do dóbr monarszych. W roku [[1465]] Gawłowem przejściowo władali [[Kmitowie herbu Szreniawa|Kmitowie]], będący właścicielami [[Wiśnicz]]a. Jednak zbyt odległe położenie Gawłowa od Wiśnicza zadecydowało o odsprzedaży tych ziem.
 
W II połowie [[XV wiek|XV]] w. osadą władali [[Kuropatwowie]] z [[Łańcuchów|Łańcuchowa]], herbu [[Szreniawa (herb szlachecki)|Szreniawa]] (Szreniawici). W tym czasie na terenie regionu bocheńskiego nastąpił silny rozwój przemysłu spożywczego. Rzemiosła spożywcze powiązane były ściśle z hodowlą bydła i trzody w samej Bochni i wsiach okolicznych. W Gawłowie zbudowano [[młyn zbożowy|młyn]], pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1395 r., w wiosce była również [[karczma]]. [[Słodownictwo]] i [[piwowarstwo]] było oparte o produkcję [[słód|słodu]] w miejscowych młynach oraz o plantację [[chmiel]]u. Gawłów był głównym dostawcą ryb słodkowodnych do [[Bochnia|Bochni]]. Posiadał "rybniki" w pobliżu Grobki, po których została nazwa przysiółka [[Zastawie (województwo małopolskie)|Zastawie]]. W Bochni [[cech]] [[krawiectwo|krawiecki]] prowadził działalność pedagogiczną, w latach [[1586]] - [[1646]] wyzwoliło się tam 128 uczniów, w tym również z Gawłowa. Przez Gawłów wiodła droga solna z Bochni, przez [[Uście Solne]] ku [[Słominki|Słomnikom]]. Szlak solny uściecki był pod bezpośrednią opieką i kontrolą żupy bocheńskiej, ona też jak świadczy [[ordynacja]] z [[1626]] r. naprawiała drogę przez Gawłów.
 
== Gawłów w okresie porozbiorowym ==