Wikipedia

Neunkirchen (Saara): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Jürgen Fried
ToSter (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
50 094 edycje
poprawa linków do ujedn. i przek., WP:SK, usunięcie nadmiarowych linków do dat, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{RFN miasto infobox|
| nazwa= Neunkirchen|
| herb= Wappen neunkirchen saar.jpg|
| mapa= |
| land=Saara|
| rejencja= |
| powiat=Neunkirchen (Niemcy)|
| stopniN=49|▼
N=49º 21'|
| minutN=21|▼
E=07º 10'|
| stopniE=07|▼
▲stopniN=49|
| minutE=10|▼
▲minutN=21|
| wysokosc=252|▼
▲stopniE=07|
| pow=75,08|▼
▲minutE=10|
| ludn=48 530|▼
▲wysokosc=252|
| ludn_z_roku=2007|▼
▲pow=75,08|
| gest_zalud=646|▼
▲ludn=48 530|
| kod_pocztowy=66538-66540|▼
▲ludn_z_roku=2007|
| kierunkowy= 06821|▼
▲gest_zalud=646|
| tabl_rej= NK|▼
▲kod_pocztowy=66538-66540|
| adres_urzedu= Oberer Markt 16<br />66538 Neunkirchen▼
▲kierunkowy= 06821|
| url= http://www.neunkirchen.de/|▼
▲tabl_rej= NK|
| burmistrz= Jürgen Fried ([[SPD?]])|▼
▲adres_urzedu= Oberer Markt 16
| mapa_gminy=|▼
66538 Neunkirchen|
▲url= http://www.neunkirchen.de/|
▲burmistrz= Jürgen Fried ([[SPD?]])|
▲mapa_gminy=|
}}
 
'''Neunkirchen''' – [[miasto]] w [[Niemcy|Niemczech]].
 
== Geografia ==
Miasto leży w zachodnich Niemczech, w kraju związkowym [[Saara]], w [[Powiat Neunkirchen (Niemcy)|powiecie Neunkirchen]], położone jest nad rzekami [[BilesBlies]] i [[Oster (rzeka)|Oster]], w [[Zagłębie Saary|Zagłębiu Saary]].
 
Neunkirchen ma 75,08 km² powierzchni i zamieszkuje je około 50 tysięcy osób, co daje drugi rezultat w kraju związkowym, leży 20 km na północny wschód od [[Saarbrücken]], 80 km na południowy wschód od [[Luksemburg (miasto)|Luksemburga]] i 106 km na południowy zachód od [[Moguncja|Moguncji]].
 
=== Dzielnice ===
W skład gminy wchodzi 10 dzielnic:
 
{| class=wikitable
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" width="30%"
|-
|- bgcolor="#eeeeee"
! rowspan=2 |Dzielnica|| colspan=3 |Ludność
|-
|- bgcolor="#eeeeee"
! width=80 nowrap |Mężczyźni || width=80 nowrap |Kobiety || width=80 nowrap |Razem
|- align="right"
| align="left" |[[Furpach]] || 1 9691969 || 2 2702270 || 4 2394239
|- align="right"
| align="left" |[[Hangard (Neunkirchen)|Hangard]] || 981 || 1 0231023 || 2 004 2004
|- align="right"
| align="left" |[[Heinitz]] || 346 || 368 || 714
|- align="right"
| align="left" |[[Innenstadt]] || 10 580 || 11 060 || 21 640
|- align="right"
| align="left" |[[Kohlhof]] || 798 || 905 || 1 703 1703
|- align="right"
| align="left" |[[Ludwigsthal]] || 605 || 674 || 1 279 1279
|- align="right"
| align="left" |[[Münchwies]] || 637 || 690 || 1 327 1327
|- align="right"
| align="left" |[[Sinnerthal]] || 308 || 302 || 610
|- align="right"
| align="left" |[[Wellesweiler]] || 2 7472747 || 2 8072807 || 5 554 5554
|- align="right"
| align="left" |[[Wiebelskirchen]] || 4 6304630 || 4 8304830 || 9 460 9460
|- align="right"
| align="left" |Razem || 23 601 || 24 929 || 48 530
Linia 67 ⟶ 63:
 
=== Demografia ===
{| class=wikitable
{|
|-
|- bgcolor="#eeeeee" align="center"
! Data || Liczba ludności
|-
Linia 75 ⟶ 71:
| 29 października 1946|| align="right" |37 250
|-
| 31 grudnia 1973 <br /><small>(przed reformą administracyjną)</small>|| align="right" |41 961
|-
| 1 stycznia 1974 <br /><small>(po reformie administracyjnej)</small>|| align="right" |56 818
|-
|31 grudnia 2007 || align="right" |48 530
Linia 83 ⟶ 79:
 
==== Struktura wiekowa ====
{| class=wikitable
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" width="30%"
|-
|- bgcolor="#eeeeee"
! PrzediałPrzedział wiekowy || Liczba osób || Udział w %
|- align="right"
| align="left" | poniżej 19 || 8 8638863 || 17,65
|- align="right"
| align="left" | od 19 do 38|| 11 139 || 22,61
|- align="right"
| align="left" | od 39 do 63 || 17 878 || 37,05
|- align="right"
| align="left" | powyżej 63 || 11 029 || 22,69
|}
 
== Historia ==
Za pierwszą datę osiedlenia się na okolicznych terenach przyjmuje się rok 700 p.n.e. Bardzo wcześnie, bo już w [[Epoka żelaza|epoce żelaza]], rozpoczęto wydobycie [[gagat]]u, był on również wydobywany w czasach Cesarstwacesarstwa Rzymskiegorzymskiego. Najstarszą dzielnicą miasta jest [[Wiebelskirchen]], o którym pierwsze wzmianki jako ''Altmark'' pochodzą z [[765]]. Wiebelskirchen jest w Saarze najstarszą nazwą miejscowości związaną z chrześcijaństwem. Jeden z [[Frankowie|Franków]] imieniem Wibilo utworzył tutaj, na swojej posiadłości tzw. ''własny kościół''. Pierwsze wzmianki o nazwie Neunkirchen datowane są na rok [[1281]]. Miejscowość należała do księstwa [[Nassau-Saarbrücken]]. Książę wzniósł w okolicznych lasach dwa zamki. Pierwszy z zamków został zniszczony podczas [[Wojna Francji z Ligą Augsburską|wojny o Palatynat]], drugi zaś podczas [[rewolucja francuska|Wielkiej Rewolucji Francuskiej]]. W [[1593]], w dolinie Blies powstała pierwsza huta żelaza.
 
Już we wczesnych latach [[IndustralizacjiaIndustrializacja|industrializacji]] zostały odnalezione złoża [[Węgle kopalne|węgli kopalnych]], co wraz z wydobyciem [[Ruda żelazaŻelazo|rud żelaza]] w pobliskiej [[Lotaryngia|Lotaryngii]] pozwoliło na rozwój przemysłu żelazowego. [[Johann Wolfgang von Goethe]] w swojej autobiografii '' Z mojego życia. Zmyślenie i prawda'' opisał malownicze położenie miasta, zamek i kwitnący przemysł.
 
Uprzemysłowienie miasta ściśle wiązało się z rodziną [[Stumm-Halberg]], która była właścicielem huty.
 
Huty zostały przejęte w [[1806]] przez braci Stumm aus dem Hunsrück (tytuł szlachecki został nadany później). Rodzina przez wiele lat umiejętnie blokowała nadanie Neunkirchen praw miejskich. Jako wieśŁatwiej było łatwiej kierować miejscowościąwsią, dlatego Neunkirchen było największą wsią zw Niemczech do [[1922]], kiedy to nadane zostały prawa miejskie.
 
[[Plik:Grube Koenig Neunkirchen.jpeg|thumb|250px|Miasto 1864, najstarsza fotografia przedstawiająca przemysł w Saarze]]
Linia 112 ⟶ 108:
[[15 marca]] [[1945]] nalot bombowy zniszczył trzy dzielnice.
 
W latach siedemdziesiątych XX w. nastąpił upadek przemysłu ciężkiego, a ostatnia kopalnia węgla została zamknięta w [[1968]]. W [[1982]] została zamknięta huta (w użyciu został jedynie ciąg walcowniczy), miasto stało się chwilowo niechlubnym liderem na liście bezrobocia. Po unieruchomieniu stacji rozrządowej straciła na znaczeniu stacja kolejowa Neunkirchen.
 
Pod koniec lat 80. w centrum została głęboko przebudowane. W [[1989]] wzniesiony został '' Saarparkcenter'', bardzo popularne centrum handlowe. Z 25 tysiącami odwiedzających w dni powszednie i około 50 tysięcy w okresie świąt Bożego Narodzenia jest to najczęściej odwiedzane centrum handlowe w Saarze. Części po hucie żelaza zostały pomnikiem przemysłu.
 
== Zabytki i atrakcje ==
=== Zabytki wg dzielnic ===
 
==== Hangard ====
* Katolicki kościół parafialny pw. Śwśw. Rodziny z [[1899]]-[[1900]]
 
==== Kohlhof ====
Linia 131 ⟶ 128:
[[Plik:Rathaus Neunkirchen.jpg|thumb|250px|Ratusz]]
[[Plik:Neunkirchen Hochbunker pano.jpg|thumb|250px|Bunkier]]
 
==== Neunkirchen ====
* Zespół huty
Linia 137 ⟶ 135:
* Domy robotnicze przy Georgstraße 10-20 i 21-41 z początku XX w.
* Willa przy Bachstraße 12/14 z [[1905]], wg projektu Karla Bruggera
* Wille przy Goethestraße 22-45 z latclat [[1902]]-[[1904]], wg projektu Karla Bruggera
* Dom rodziny Mehr przy Bliesstraße 1-4 z [[1926]]-[[1927]], projekt Vanoniego
* Domy rodziny Mehr przy Parallelstraße 65-77 z [[1926]]-[[1927]], projekt Vanoniego
Linia 147 ⟶ 145:
* Domy przy Kuchenbergstraße 264, 266, 268 z [[1906]], projekt: Franz Emmrich
* Domy przy Ziehwaldstraße 2, 2a i 4 z [[1907]], projekt: Franz Emmrich
* Domy przy Steinwaldstraße 87/89 i 93, odpowiednio z [[1900]] i [[1904]]
* Kościół ewangelicki przy Unterer Markt z [[1867]]-[[1868]], projekt: Heinrich Wiethase, odbudowany w [[1949]]
* Pomnik Poległych przy Unterer Markt z [[1874]]
Linia 162 ⟶ 160:
* Stajnia przy Goethestraße 12 z [[1906]], projekt: Fritz Mundorf
* Willa przy Goethestraße 27 z [[1906]], projekt: Ernst Brück
* Kirkut przy Hermannstraße z [[1831]],
* Dom przy Heizengasse 7 z [[1779]]
* Kościół pw. św. WincentaWincentego i dom dziecka z [[1909]]-[[1910]], projekt: Peter Marx i Raimund Ostermaier
* Kościół ewangelicki przy Homburger Straße z [[1756]], projekt Carla Abrahama Dodela
* Fontanna ''Eisengießer'' przy Hüttenbergstraße z [[1938]]
Linia 198 ⟶ 196:
* Domy przy Martin-Luther-Straße 17, 19, 23 i 25/27, odpowiednio z [[1782]], [[1820]], [[1813]] i 1820
* Szkoła przy Römerstraße 14 z [[1852]]
* Katolicki kościół parafialny pw. Trójcy Świętej z [[1914]]-[[1916]], wg projektów Petera Marxa
* Leśniczówka z [[1890]]
 
Linia 217 ⟶ 215:
* Sierpień
** Festiwal ''Neunkircher Musical Projekt''
** Jarmark w NeunkircherNeunkirchen
* Wrzesień
** Jarmark w Münchwies
** Jarmark w Wiebelskirchen
* Październik
Linia 229 ⟶ 227:
** Bieg św. Mikołaja w Furpach
 
==== RynekTarg ====
* Krammarkt: pierwszy poniedziałek miesiąca
* Flohmarkt: drugi poniedziałek miesiąca
Linia 243 ⟶ 241:
== Polityka ==
=== Rada miasta ===
{| class=wikitable
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" width="60%"
|- bgcolor="#eeeeee" align="center"
| || [[Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|SPD]] || [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|CDU]] || [[Wolna Partia Demokratyczna|FDP]]/[[DPS]] || [[BündnisZwiązek 90/Die GrünenZieloni|Zieloni]] || '''Razem'''
|- align="center"
| rowspan=2 |[[2004]] ||27||18||3||3||51 miejsc
Linia 258 ⟶ 256:
=== Burmistrz ===
* 1946–1956 Friedrich Brokmeier, SPD
* 1956 Hermann Poppenhäger
* 1956–1966 Josef Frank
* 1966–1971 Friedrich Regitz, SPD
Linia 267 ⟶ 265:
 
=== Miasta partnerskie ===
OttweilerNeunkirchen posiada dwa [[miasta partnerskie]]:
* {{Flaga|FRA}} [[Mantes-la-Ville]], [[Francja]], od [[3 października]] [[1970]]
* {{Flaga|DEU}} [[Lübben (Spreewald)]], [[Niemcy]], od [[1986]]
Linia 275 ⟶ 273:
Neunkirchen jest otoczone przez [[Auostrada A6 (Niemcy)|autostradę A6]] ([[Saarbrücken]] – [[Waidhaus]]), [[Auostrada A8 (Niemcy)|A8]] ([[Perl (gmina)|Perl]] – [[Bad Reichenhall]]) i [[Droga krajowa B41 (Niemcy)|drogę krajową B41]] ([[Saarbrücken]] – [[Bad Kreuznach]]).
 
Miasto zlokalizowane jest przy skrzyżowaniu linii kolejowych: [[Primstalbahn|Primstal]] (Neunkirchen – [[Lebach]]), [[Nahetalbahn|Nahetal]] ([[Bingen nad Renem]] – [[Saarbrücken]]) i [[Pfälzische Ludwigsbahn|Pfälzische Ludwig]] ([[Saarbrücken]] – [[Ludwigshafen]]).
 
Stacje i przystanki kolejowe:
Linia 282 ⟶ 280:
* [[Wiebelskirchen (przystanek kolejowy)|Wiebelskirchen]]
 
[[Plik:Straßenbahn Neunkirchen Wehmingen.jpg|thumb|250px|Tramwaj z Neunkirchen w HanowerskiegmHanowerskim Muzeum Tramwajów]]
 
[[13 września]] [[1907]] w mieście uruchomiono ruch tramwajów, które jeździły również do Elversberg, Spiesen (dzisiaj Spiesen-Elversberg) i Wiebelskirchen. Odcinek torów na Hüttenberg (wówczas Haupteinkaufsstraße) z nachyleniem 11% był najbardziej stromym odcinkiem tramwajowym w Niemczech. Od [[1 sieprniasierpnia]] [[1953]] do [[31 marca]] [[1964]] transport publiczny został uzupełniony przez [[trolejbus]]y. W tych latach zostały zredukowane połączenia tramwajowe na linii Steinwald -– Hauptbahnhof z odgałęzieniem do Schlachthof. Od [[1961]] rozpoczęto stosować czteroosiowy, [[Stuttgart|stuttgarcki]] tramwaj [[GT 4]].
 
[[10 lipca]] [[1978]] działalność tramwajów została zakończona, ostatnie wagony zostały przetransportowane latem [[2003]] do [[Hanowerskie Muzeum Tramwajów|Hanowerskiego Muzeum Tramwajów]]. Od tego czasu w komunikacji miejskiej wykorzystywane są jedynie autobusy.
Linia 310 ⟶ 308:
 
== Urodzeni w Neunkirchen ==
* [[Julius Adler]] (ur. [[23 stycznia]] [[1894]]; zm. [[8 kwietnia]] [[1945]], polityk
* [[Ferdinand Selgrad]] (ur. [[1927]]), artysta, malarz szkła
* [[Raimund Becker]] (ur. [[29 stycznia]] [[1959]]), członek zarządu Federalnego Biura Pracy
* [[Shanta Ghosh]] (ur. [[3 stycznia]] [[1975]]), lekkoatletka
* [[Friedrich Carl Glaser]] (ur. [[20 kwietnia]] [[1843]]; zm. [[10 sierpnia]] [[1910]]), inżynier
* [[Peter Hans]] (ur. [[1 czerwca]] [[1950]]; zm. [[27 lipca]] [[2007]]), polityk ([[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|CDU]])
* [[Erich Honecker]] (ur. [[25 sierpnia]] [[1912]]; zm. [[29 maja]] [[1994]]), polityk
* [[Stefan Kuntz]] (ur. [[30 października]] [[1962]]), piłkarz
* [[Walter Rilla]] (ur. [[22 sierpnia]] [[1894]]; zm. [[21 listopada]] [[1980]]), aktor
* [[Erich Schwertner]] (ur. [[10 października]] [[1918]]; zm. [[9 stycznia]] [[1965]]), polityk, minister budownictwa Saary
* [[Gerhard Theobald]] (ur. [[27 grudnia]] [[1949]]), piłkarz, sędzia piłkarski
 
{{commonscat|Category:Neunkirchen (Saar)|Neunkirchen}}▼
 
▲{{commonscat|Category:Neunkirchen (Saar)|Neunkirchen}}
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.neunkirchen.de/ Oficjalna strona miasta]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Neunkirchen_(Saara)”