Nektar (botanika): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m kat. |
drobne merytoryczne |
||
Linia 3:
== Skład chemiczny i właściwości fizyczne ==
Skład i własności nektaru są bardzo zmienne. Stałym składnikiem są [[węglowodany]] – [[glukoza]], [[fruktoza]] i [[sacharoza]]. Ten ostatni dominuje w nektarze [[kasztanowiec|kasztanowców]] i [[robinia|robinii]], podczas gdy w nektarze [[gryka|gryki]] na przykład występują wyłącznie cukry proste{{r|lipinski79}}. Zawartość cukrów waha się u różnych gatunków od ok. 5%{{r|lipinski79}}-8%{{r|szafer48}}
W skład nektaru wchodzić mogą w przypadku niektórych gatunków roślin składniki trujące dla pszczół lub ludzi. Nektar [[bieluń indiański|bielunia indiańskiego]] i stworzony z niego miód zawierają [[skopolamina|skopolaminę]]. Trujący jest także nektar [[różanecznik żółty|różanecznika żółtego]] i [[tojad]]ów. Część składników zawarta w nektarze, zarówno szkodliwych jak i leczniczych zanika w procesie dojrzewania miodu{{r|lipinski79}}.
== Powstawanie ==
[[Plik:Euphorbia meloformis ssp valida 02 ies.jpg|thumb|200px|Nektar na kwiecie [[wilczomlecz]]a ''Euphorbia meloformis'']]
Nektar wytwarzany jest przez rośliny w gruczołach zwanych [[miodnik]]ami lub nektarnikami. Płyn wycieka na zewnątrz miodników albo w wyniku [[dyfuzja|dyfuzji]] przez [[ściana komórkowa|ścianę komórkową]]. Gdy miodniki są okryte [[skórka|skórką]] nektar wycieka przez [[Aparat szparkowy|szparki]], kanaliki lub pęknięcia skórki{{r|szafer48}}.
Różna jest wydajność tworzenia nektaru przez różne rośliny. Jeden kwiat [[trojeść amerykańska|trojeści amerykańskiej]] wytwarza go dziennie w ilości 5,3 mg, [[lipa szerokolistna]] – 2,3 mg. Młode kwiaty zwykle nie mają nektaru, powstaje w miarę trwania kwitnienia{{r|szafer48}}. Wydajność procesu wytwarzania tej wydzieliny przez rośliny zależna jest od od pory dnia (zwykle największa jest w godzinach popołudniowych) i temperatury (większość roślin do wytworzenia nektaru wymaga temperatur powyżej 10–12°C). Podczas suszy zwykle spada wydajność jego wytwarzania{{r|pszczoly}}.
== Znaczenie ==
Nektar odgrywa kluczową rolę w tworzeniu [[symbioza|symbiozy]] między różnymi grupami zwierząt dokonującymi zapylenia, a roślinami kwiatowymi. [[Owady]], ale także [[ptaki]], [[nietoperze]] i niektóre [[torbacze]] korzystają z niego jako pożywienia, w wielu wypadkach specjalizując się i uzależniając od niego. W zamian, przy okazji odwiedzin kwiatów dokonują przenosin między nimi [[pyłek|pyłku]], dzięki czemu mimowolnie je [[Zapylanie|zapylają]].
Owadami wyspecjalizowanymi w zbiorze nektaru są m.in. [[pszczoły]]. Gromadzą one i przechowują nektar poddając go obróbce za pomocą swojej [[ślina|śliny]], tworząc [[miód]] w wyniku procesu dojrzewania takiej mieszaniny. Stanowi on wysokoenergetyczne pożywienie, podbierane pszczołom także przez inne zwierzęta. Miód jest cenionym pożywieniem także przez ludzi. W celu zwiększenia jego dostępności prowadzona jest działalność [[pszczelarstwo|pszczelarska]]. W jej ramach m.in. rozpowszechniane są [[rośliny miododajne]]. Znajdujące się wśród nich rośliny nektarodajne wyróżniają się dużą wydajnością wytwarzania nektaru oraz dużą zawartością w nich cukrów.
== Zobacz też ==
Linia 11 ⟶ 24:
{{Przypisy|przypisy=
<ref name=lipinski79>{{cytuj książkę|autor=Lipiński M.|tytuł=Pożytki pszczele|data=2010|strony=79}}</ref>
<ref name=polska>{{cytuj stronę|url=http://przyroda.polska.pl/slownik/index,nektar,id,94887.htm|tytuł=Nektar|praca=Słownik pojęć przyrodniczych|opublikowany=Polska.pl|język=pl|data dostępu=2011-01-29}}</ref>
<ref name=pszczoly>{{cytuj stronę|url=http://www.pszczoły.com.pl/nektar_pszczeli.html|tytuł=Nektar pszczeli|praca=Pszczoły.com|język=pl|data dostępu=2011-01-29}}</ref>
<ref name=szafer48>{{cytuj książkę|autor=Szafer W.|tytuł=Kwiaty i zwierzęta|data=1969|strony=48}}</ref>
}}
| |||