Cykl ornitynowy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pisum (dyskusja | edycje)
drobne techniczne, tak działa na mniejszych rozdzielczosciach
Pisum (dyskusja | edycje)
m drobne techniczne
Linia 1:
{{disambigR|'''mocznikowego cyklu Krebsa'''|'''[[Cykl kwasu cytrynowego|cykl Krebsa]]'''}}
'''Cykl ornitynowy''', zwany też '''cyklem mocznikowym''' lub '''mocznikowym cyklem Krebsa''' – [[cykl metaboliczny]] ([[Szlak metaboliczny]]) trzech aminokwasów: [[ornityna|ornityny]], [[cytrulina|cytruliny]] i [[arginina|argininy]] prowadzący do powstania [[mocznik]]a.
 
Na powstawanie mocznika w [[organizm]]ach [[Zwierzęta|zwierzęcych]] po raz pierwszy zwrócił uwagę [[Marceli Nencki]], natomiast przebieg jego syntezy (powstawania) przedstawił [[Hans Adolf Krebs|Hans A. Krebs]] w [[1932]] roku.
 
{{Image label begin
|image = Urea cycle arrow.svg
|width = 400
|float = left)right}}
{{Image label
| x = 0.55
| y = 0.4
| scale = 400
| text = cykl mocznikowy}}
{{Image label
| x = 0
| y = 0
| scale = 400
| text = amoniak}}
{{Image label
| x = 0.32
| y = 0
| scale = 400
| text = CO<sub>2</sub>}}
{{Image label
| x = 0.08
| y = 0.32
| scale = 400
| text = karbomoilofosforan}}
{{Image label
| x = 0.6
| y = 0.27
| scale = 400
| text = cytrulina}}
{{Image label
| x = 0.8
| y = 0.09
| scale = 400
| text = asparaginian}}
{{Image label
| x = 0.8
| y = 0.55
| scale = 400
| text = argininno-bursztynian }}
{{Image label
| x = 0.9
| y = 0.97
| scale = 400
| text = fumaran}}
{{Image label
| x = 0.6
| y = 0.83
| scale = 400
| text = arginina}}
{{Image label
| x = 0.15
| y = 0.83
| scale = 400
| text = mocznik}}
{{Image label
| x = 0.3
| y = 0.55
| scale = 400
| text = ornityna}}
{{Image label end}}
 
'''Cykl ornitynowy''', zwany też '''cyklemcykl mocznikowymmocznikowy''' lub, '''mocznikowymmocznikowy cyklemcykl Krebsa''' – [[cykl metaboliczny]] ([[Szlak metaboliczny]]) trzech aminokwasów: [[ornityna|ornityny]], [[cytrulina|cytruliny]] i [[arginina|argininy]] prowadzący do powstania [[mocznik]]a.
 
Na powstawanie mocznika w [[organizm]]ach [[Zwierzęta|zwierzęcych]] po raz pierwszy zwrócił uwagę [[Marceli Nencki]], natomiast przebieg jego syntezy (powstawania) przedstawił [[Hans Adolf Krebs|Hans A. Krebs]] w [[1932]] roku.
 
== Przemiany poprzedzające cykl ==
Reakcje zużywania [[Aminokwasy|aminokwasów]] rozpoczynają się od odłączenia [[grupa aminowa|grupy aminowej]] w procesie [[deaminacja|deaminacji]]. Produktami tych reakcji są łańcuchy węglowe (tzw. [[ketokwasy]]) oraz [[jon amonowy]]. W [[komórka]]ch [[człowiek]]a łańcuchy węglowe po przemianach mogą być włączone w [[glikoliza|glikolizę]] lub do [[Cykl kwasu cytrynowego|cyklu Krebsa]]. Jon amonowy jest silnie [[Toksyny|toksyczny]]. W [[organizm]]ie człowieka jest więc szybko przekształcany w [[substancja chemiczna|substancję]] mniej toksyczną i dobrze [[rozpuszczalność|rozpuszczalną]] w [[woda|wodzie]] - [[mocznik]]. W ciągu doby człowiek wydala średnio kilkanaście [[gram]]ów mocznika w postaci [[Stężenie (chemia)|stężonego]] [[mocz]]u.
 
W rzeczywistości w komórkach zużycie większości aminokwasów rozpoczyna się od przeniesienia [[grupa aminowa|reszty aminowej]] (-NH<sub>2</sub>) (reakcja [[transaminacja|transaminacji]]) z rozkładanego aminokwasu na jedną z czterech cząsteczek: [[Kwas alfa-ketoglutarowy|α-ketoglutaran]] (α-KG), [[glutaminian sodu|glutaminian]], [[Kwas szczawiooctowy|szczawiooctan]], lub pirogronian. Ta pierwsza przekształca się wówczas w [[kwas glutaminowy|glutaminian]], druga w [[glutamina|glutaminę]], trzecia w [[Kwas asparaginowy|asparaginian]], czwarta zaś w [[alanina|alaninę]]. Aminokwasy te są wydzielane do [[krew|krwi]] i wędrują do [[wątroba|wątroby]]. W komórkach wątroby alanina i asparaginian ulegają transaminacji i ich grupy aminowe są przenoszone na α-ketoglutaran z wytworzeniem glutaminianu lub na glutaminian z wytworzeniem glutaminy. Glutaminian ulega [[Deaminacja|deaminacji]] a glutamina [[Deamidacja|deamidacji]] (enzym [[glutaminaza]]), a powstający jon amonowy natychmiast przetwarzany jest w tak zwany [[karbamoilofosforan]]. Ten włączany jest do cyklu mocznikowego (ornitynowego).
 
W rzeczywistości w komórkach zużycie większości aminokwasów rozpoczyna się od przeniesienia [[grupa aminowa|reszty aminowej]] (-NH<sub>2</sub>) (reakcja [[transaminacja|transaminacji]]) z rozkładanego aminokwasu na jedną z czterech cząsteczek: [[Kwas alfa-ketoglutarowy|α-ketoglutaran]] (α-KG), [[glutaminian sodu|glutaminian]], [[Kwas szczawiooctowy|szczawiooctan]], lub pirogronian. Ta pierwsza przekształca się wówczas w [[kwas glutaminowy|glutaminian]], druga w [[glutamina|glutaminę]], trzecia w [[Kwas asparaginowy|asparaginian]], czwarta zaś w [[alanina|alaninę]]. Aminokwasy te są wydzielane do [[krew|krwi]] i wędrują do [[wątroba|wątroby]]. W komórkach wątroby alanina i asparaginian ulegają transaminacji i ich grupy aminowe są przenoszone na α-ketoglutaran z wytworzeniem glutaminianu lub na glutaminian z wytworzeniem glutaminy. Glutaminian ulega [[Deaminacja|deaminacji]] a glutamina [[Deamidacja|deamidacji]] (enzym [[glutaminaza]]), a powstający jon amonowy natychmiast przetwarzany jest w tak zwany [[karbamoilofosforan]]. Ten włączany jest do cyklu mocznikowego (ornitynowego).
== Przebieg cyklu ==
[[Plik:Urea-Cycle scheme 2006-01.svg|top|thumb|470px|Cykl mocznikowy: 1-[[cytrulina]], 2-[[argininobursztynian]], 3-[[arginina]], 4-[[ornityna]], 5-[[Karbamoilofosforan|karbamylofosforan]], 6-[[kwas asparaginowy]], 7-[[kwas fumarowy]], 8-[[woda]], 9-[[mocznik]]]]
Linia 77 ⟶ 78:
NH<sub>3</sub> + CO<sub>2</sub> + asparaginian + 2 H<sub>2</sub>O + 3 ATP → mocznik + fumaran + 2 ADP +2 P<sub>i</sub> + AMP + PP<sub>i</sub>
 
Do cyklu wprowadzany jest [[karbamoilofosforan]] powstały z [[amoniak]]u i [[dwutlenek węgla|dwutlenku węgla]]. [[Karbamoilotransferaza ornitynowa]] ([[Numer EC|EC 2.1.3.3]]<ref>[http://www.bioorganic.ch.pwr.wroc.pl/student/index.php/Bioinformatyka_ornithine_carbamoyltransferase%3B_EC_2.1.3.3#Opis_EC_2.1.3.3 Bioinformatyka ornithine carbamoyltransferase; EC 2.1.3.3 - Student<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref><ref>[http://www.expasy.org/enzyme/2.1.3.3 ENZYME entry 2.1.3.3<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>) katalizuje reakcje przeniesienia grupy karbamoilowej z karbamoilofosforanu na ornityne w wyniku czego powstaje cytrulina. [[Syntetaza argininobursztynianowa]] katalizuje reakcje powstania arginino-bursztynianu. [[Liaza argininobursztynianowa]] katalizuje reakcje powstania argininy i fumaranu. [[Arginaza]] katalizuje reakcje powstania ornityny i mocznika.<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko =praca zbiorowa | imię = | tytuł = Biologia : repetytorium dla maturzystów i kandydatów na wyższe uczelnie | data = 2006 | wydawca = Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne | miejsce = Warszawa | isbn = 83-02-09004-2 | strony = 60 }}</ref>.
 
== Dalszy transport azotu ==