Dolina Mułowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Selso (dyskusja | edycje)
+ roślina
Selso (dyskusja | edycje)
przereedagowanie ,szczegółowe przypisy, rozbudowa
Linia 2:
{{commonscat|Dolina Mułowa}}
 
'''Dolina Mułowa''' – jedna z dwóch siostrzanych [[dolina zawieszona|dolinek zawieszonych]] stanowiących górne piętro [[Dolina Miętusia|Doliną Miętusią]] w [[Tatry Zachodnie|Tatrach Zachodnich]] (druga to [[Dolina Litworowa (Tatry Zachodnie)|Dolina Litworowa]]). Powstała w wyniku działalności tektonicznej i lodowcowej, a wymodelowana została przez [[kras (geologia)|zjawiska krasowe]] i erozję<ref name=WET>{{Cytuj książkę | nazwisko2= Paryski | imię2=Witold Henryk | autor link2= Witold Henryk Paryski | imię=Zofia | nazwisko=Radwańska-Paryska| autor link= Zofia Radwańska-Paryska |tytuł= Wielka Encyklopedia Tatrzańska | data=2004 | wydawca=Wydawnictwo Górskie | miejsce=Poronin | isbn=83-7104-009-1}}</ref>.
'''Dolina Mułowa''' – [[dolina zawieszona]], znajdująca się w [[Tatry Zachodnie|Tatrach Zachodnich]], ponad [[Dolina Miętusia|Doliną Miętusią]] i kotłem lodowcowym [[Wielka Świstówka|Wielkiej Świstówki]], a pod [[Mułowa Przełęcz|Mułową Przełęczą]]. Położona jest na wysokości ok. 1720-1900 m n.p.m. Dolina jest wyżłobionym w osadowych skałach [[Cyrk lodowcowy|kotłem lodowcowym]], otoczonym ścianami skalnymi o wysokości 100-200 m: od południa otaczają ją ściany [[Krzesanica|Krzesanicy]] i [[Ciemniak]]a w [[grań główna Tatr|grani głównej]], od wschodu [[Kozi Grzbiet (Tatry Zachodnie)|Koziego Grzbietu]], od zachodu [[Twardy Grzbiet|Twardego Upłazu]]. Na południe, do Wielkiej Świstówki opada wysoki (ok. 250 m) [[rygiel skalny|próg skalny]]. Dno dolinki znajduje się na wysokości ok. 1800 m n.p.m., jest płaskie, nie wypełnione wodą i zalegają na nim usypiska głazów i mułu morenowego (stąd nazwa dolinki). Występują tu [[wyleżysko|wyleżyska]] i rosną ciekawe gatunki flory wysokogórskiej, [[wierzba zielna]], [[urdzik karpacki]] i inne. W dolinie, ścianach skalnych wokół niej, oraz w progu skalnym pod nią znajduje się kilka [[jaskinia|jaskiń]], m.in. [[Jaskinia Mała w Mułowej]], Jaskinia Lodowa Mułowa, Lejbusiowa Jaskinia, Ptasia Jaskinia, Studnia w Progu Mułowym.
 
==== BibliografiaTopografia ====
Dolina Mułowa została dokładnie przebadana przez botaników. Ciekawa flora. M.in. stwierdzono tutaj występowanie [[Babka górska|babki górskiej]], [[Mietlica alpejska|mietlicy alpejskiej]], [[Ostrołódka polna|ostrołódki polnej]], [[Szarota Hoppego|szaroty Hoppego]], [[Traganek wytrzymały|traganka wytrzymałego]], [[Turzyca czarna|turzycy czarnej]], [[Potrostek alpejski|potrostka alpejskiego]], [[Skalnica zwisła|skalnicy zwisłej]] i [[Ukwap karpacki|ukwapu karpackiego]] – bardzo rzadkich roślin, w Polsce występujących tylko w Tatrach i to w nielicznych tylko miejscach<ref>{{Cytuj książkę |imię=Zbigniew |nazwisko=Mirek |imię2=Halina |nazwisko2=Piękoś-Mirkowa |tytuł=Czerwona księga Karpat Polskich |wydawca=Instytut Botaniki PAN |miejsce=Kraków |data=2008 |isbn =978-83-89648-71-6}}</ref>.
Długość dolinki wynosi około 600 m, a szerokość około 300 m. Położona jest na wysokości około 1720-1900 m n.p.m. i otoczona ścianami i stokami o wysokości 100-200 m. Od wschodniej strony ogranicza ją [[Kozi Grzbiet (Tatry Zachodnie)|Kozi Grzbiet]], [[Machajówka]] i [[Mułowy Ratusz]], od południowej ściany [[Krzesanica|Krzesanicy]] i [[Ciemniak]]a, od zachodniej [[Twardy Grzbiet]] po [[Twarda Kopa|Twardą Kopę]] i odchodząca od niej w północnym kierunku [[Grzęda (geomorfologia)|grzęda]] zakończona [[Kazalnica Miętusia|Kazalnicą Miętusią]]<ref name=WIT>{{Cytuj książkę|tytuł= Tatry polskie. Mapa turystyczna 1:20&nbsp;000 |miejsce=Piwniczna |rok=2006|wydawca= Agencja Wyd. „WiT” s.c. |isbn= 83-89580-00-4}}</ref>. Od południowej strony opada do [[Wielka Świstówka|Wielkiej Świstówki]] progiem o pionowych ścianach wysokości około 250 m. Jest to tzw. Próg Mułowy<ref name=CW >{{Cytuj książkę|imię=Władysław |nazwisko=Cywiński |autor link= Władysław Cywiński |tytuł=Czerwone Wierchy, część zachodnia. Przewodnik szczegółowy, tom 3 |miejsce=Poronin |rok=1996 |wydawca= Wyd. Górskie |isbn= 83-7104-011-3}}</ref>.
 
Można w niej wyodrębnić 3 części<ref name=CW/>:
==== Szlaki turystyczne ====
* [[Mułowy Kocioł]] – najwyższe piętro, położone pod ścianami Ciemniaka i Krzesanicy. Od niższych partii doliny oddziela go wał morenowy o wysokości kilkunastu metrów (licząc od dna kotła). Jest to tzw. Morena
Dolina Mułowa nie jest udostępniona turystycznie, jednak blisko niej biegną szlaki turystyczne, z których można ją obserwować:
* Płaśń pod Moreną. Jest to stok łagodnie opadający spod Moreny na północ. Obejmuje całą szerokość doliny i ma różnicę wysokości około 50 m.
: {{szlak|czerwony}} – czerwony: [[Kiry]] – [[Polana Upłaz]] – [[Ciemniak]]
* [[Próg Mułowy]] oddzielający Dolinę Mułową od Wielkiej Świstówki.
: {{szlak|niebieski}} – niebieski: [[Dolina Małej Łąki]] – [[Przysłop Miętusi]] – [[Ciemniak]]
 
: {{szlak|czerwony}} – czerwony: [[Kasprowy Wierch]] – [[Małołączniak]] – [[Ciemniak]]
==== Opis doliny ====
Dno dolinki znajduje się na wysokości ok. 1800 m n.p.m., jest płaskie, nie wypełnione wodą i zalegają na nim usypiska głazów i mułu morenowego (stąd nazwa dolinki). Odwiedzana jest bardzo rzadko. Kruche, zbudowane ze skał osadowych (wapienie i dolomity) ściany powyżej Kotła Mułowego nie zainteresowały taterników. Próg Mułowy ma trudności wspinaczkowe podobne, jak na najsłynniejszych ścianach wspinaczkowych [[Tatry Wysokie|Tatr Wysokich]], jednak można go bez większych trudności obejść i dostać się do dolinki z boków, od strony wschodniej lub zachodniej. Najczęściej dolinę odwiedzają grotołazi, penetrujący jej jaskinie<ref name=CW/>.
 
==== Przyroda ====
Na płaskim dnie Doliny Mułowej występują [[wyleżysko|wyleżyska]] i rosną ciekawe gatunki flory wysokogórskiej, [[wierzba zielna]], [[urdzik karpacki]] i inne. Dolina Mułowa została dokładnie przebadana przez botaników. Ciekawa flora. M.in. stwierdzono tutaj występowanie [[Babka górska|babki górskiej]], [[Mietlica alpejska|mietlicy alpejskiej]], [[Ostrołódka polna|ostrołódki polnej]], [[Szarota Hoppego|szaroty Hoppego]], [[Traganek wytrzymały|traganka wytrzymałego]], [[Turzyca czarna|turzycy czarnej]], [[Potrostek alpejski|potrostka alpejskiego]], [[Skalnica zwisła|skalnicy zwisłej]] i [[Ukwap karpacki|ukwapu karpackiego]] – bardzo rzadkich roślin, w Polsce występujących tylko w Tatrach i to w nielicznych tylko miejscach<ref>{{Cytuj książkę |imię=Zbigniew |nazwisko=Mirek |imię2=Halina |nazwisko2=Piękoś-Mirkowa |tytuł=Czerwona księga Karpat Polskich |wydawca=Instytut Botaniki PAN |miejsce=Kraków |data=2008 |isbn =978-83-89648-71-6}}</ref>.
 
W dolinie, ścianach skalnych wokół niej, oraz w progu skalnym pod nią znajduje się kilka [[jaskinia|jaskiń]], m.in. [[Jaskinia Mała w Mułowej]], [[Jaskinia Lodowa Mułowa]], [[Lejbusiowa Jaskinia]], [[Ptasia Studnia]], [[Studnia w Progu Mułowym]]<ref>{{Cytuj stronę| url=http://www.kktj.pl/jaskinie/d-mietusia.html | tytuł =Krakowski Klub Taternictwa Jaskiniowego – Jaskinie Tatr | data dostępu = 13.05.2008}}</ref>.
 
{{Przypisy|stopień= ====}}
==== Bibliografia ====
{{Bibliografia start}}
# {{cytuj książkę|imię=Józef |nazwisko=Nyka |autor link= Józef Nyka|tytuł=Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII |miejsce=Latchorzew |rok=2003 |wydawca=Wyd. Trawers |isbn= 83-915859-1-3}}
# {{cytuj książkę |imię=Zofia |nazwisko= Radwańska-Paryska |imię2=Witold Henryk |nazwisko2= Paryski|tytuł= Wielka Encyklopedia Tatrzańska|miejsce=Poronin|wydawca= Wyd. Górskie|rok=2004 |isbn = 83-7104-009-1}}
# {{cytuj książkę|tytuł=Tatry Wysokie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25&nbsp;000|miejsce=Warszawa |rok=2005/06|wydawca= Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka |isbn= 83-87873-26-8}}
# {{Cytuj stronę| url=http://www.kktj.pl/jaskinie/d-mietusia.html | tytuł =Krakowski Klub Taternictwa Jaskiniowego – Jaskinie Tatr | data dostępu = 13.05.2008}}
{{Bibliografia stop}}
 
{{DEFAULTSORT:Mułowa Dolina}}
[[Kategoria:Doliny polskich Tatr]]
[[Kategoria:Doliny Tatr Zachodnich]]
[[Kategoria:Kotły lodowcowe Tatr Zachodnich]]
[[Kategoria:Kotły lodowcowe polskich Tatr]]