Zabytki w Pabianicach: Różnice pomiędzy wersjami

Przy ulicy św. Jana 20 w Pabianicach możemy zobaczyć, niedawno odnowiony, okazały, drewniany dom wzniesiony w stylu łużyckim w początkach XIX wieku. Dziś stanowi własność prywatną. Jest to budynek piętrowy z wysokim, dwuspadowym dachem, o konstrukcji przysłupowej, z arkadowymi wnękami wokół ścian, w środku których umieszczono okna. Dom ten określa się "domem tkacza", choć bardzo różni się od, tak samo nazywanych, skromnych, parterowych domków znanych z wielu okolicznych miasteczek. To ślad innych nieco tradycji budowlanych przyniesionych tu z zachodu przez dawnych, XIX-wiecznych kolonistów. Tkacze pabianiccy z 1 połowy XIX wieku żyli i pracowali jednak najczęściej w standardowych, niskich, długich, parterowych domach z wejściem i obszerną sienią pośrodku i trzema oknami po każdej stronie od ulicy, a czterema od podwórza. Mieściły się w nich cztery lub dwie izby – warsztaty tkackie od strony ulicy i mieszkanie rodziny z tyłu. Dachy kryte były gontem, a ściany szczytowe często budowano w tzw. pruski mur. Większość z nich była drewniana, choć obowiązywały tu od początku przepisy przeciwpożarowe nakazujące stawiać w centrum Nowego Miasta i przy ulicy Zamkowej wyłącznie domy murowane. Kilka takich XIX-wiecznych parterowych domków możemy spotkać np. przy ulicy św. Rocha. W Pabianicach powstawały wtedy także nieco inne ciągi jednopiętrowych murowanych domków z mieszkalnym poddaszem. Wznosili je właściciele największych manufaktur dla swych robotników. Domy takie można zobaczyć np. przy ul. Zamkowej 21 i 23.

 

Po lewej stronie ulicy Zamkowej, tuż za kościołem św. Mateusza, natkniemy się na największe w mieście zabudowania fabryczne, z surowej cegły, pozostałość po włościach "królów bawełny pabianickiej" – [[Bogumił i Beniamin Krusche|Kruschego]] i [[Karol Ender|Endera]]. Znajduje się tu monumentalna przędzalnia cienkoprzędna wybudowana w [[1891]] roku, a w głębi – tkalnia, farbiarnia, bielnik, drukarnia, [[Apretowanie|apretura]]. Warto skręcić w uliczkę Lipową i dojść do Grobelnej, aby w surowej scenerii fabrycznej odetchnąć na chwilę atmosferą "Ziemi Obiecanej". Zakłady te w [[1913]] roku były czwartą firmą branży bawełnianej w Królestwie Polskim.

Jej wyroby słynęły z bardzo dobrej jakości, wielokrotnie nagradzanej na różnych wystawach od [[Petersburg]]a po [[Wiedeń]] i [[Paryż]].