Orzeł (symbol): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AlohaBOT (dyskusja | edycje)
m Link tożsamy z tekstem linka
m WPCleaner (v0.99) Naprawa linku do strony ujednoznaczniającej - Bizancjum, Ruś
Linia 1:
'''Orzeł''' - popularny nie tylko w Europie symbol państwowy, wykorzystywany także w heraldyce w takich kompozycjach jako godło, trzymacze lub herb.
----
Geneza orła jako [[symbol]]u sięga czasów wspólnoty praindoeuropejskiej, kiedy to [[orły|orzeł]] jako symbol siły stał się atrybutem pierwszego z bogów praindoeuropejskiego panteonu - Diausa, znanego z późniejszej [[Grecja|Grecji]] jako ''[[Zeus]]'', z [[Cesarstwo rzymskie|Rzymu]] natomiast jako ''[[Jowisz (mitologia)|Iuppiter]]'' (archaicznie ''Diouis pater'').
 
Orzeł pozostał atrybutem i posłańcem Jupitera w religii rzymskiej. Jako symbol siły tego boga stał się emblematem [[legion|legionów]] rzymskich, podobizna (figurka) orła z rozpostartymi skrzydłami widniała na szczycie sztandaru każdego z legionów.
Linia 8:
Orzeł jednogłowy, nawiązujący do tradycji poprzedzającej rozpad cesarstwa rzymskiego na dwie części, stał się godłem [[Karol Wielki|Karola Wielkiego]], a potem [[Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego|Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego]] i innych państw, m.in. stał się [[Godło Polski|godłem Polski]].
 
Orzeł dwugłowy, był znany już w głębokiej starożytności<ref>Polskie herby ziemskie: geneza, treści, funkcje. 1993; "Dwugłowego orła po raz pierwszy użyli zamieszkujący Azję Mniejszą około roku 1800 p.n.e. [[Hetyci]], twórcy potężnego państwa, które zagrażało nawet [[Egipt]]owi." Stanisław Russocki, Zarys dziejów. 1978; "Symbol dwugłowego orła był znany w cywilizacji łacińskiej. W starożytnym Rzymie umieszczano go obok postaci bogów." [w:]Andrzej Andrusiewicz. Polska i jej wschodni sąsiedzi. 2009; "Dwugłowy orzeł z legendy ruskiej porywa dzika i składa na wzgórzu nad przyszłą Moskwą". [[Władysław Kopaliński]]. Słownik symboli.</ref>. W mitologii rzymskiej [[orzeł]] dwugłowy nawiązuje do głowy [[Janus (mitologia)|Janusa]] - siła stwórcza, wszechwiedza.<ref>Władysław Kopaliński. Słownik symboli. str. 287</ref> Dwugłowy orzeł pozostał godłem [[Cesarstwo Bizantyńskie|Cesarstwa Bizantyjskiego]], które nigdy nie wyrzekło się pretensji do panowania nad upadłą częścią zachodnią.
Za panowania cesarza [[Zygmunt Luksemburski|Zygmunta Luksemburskiego]] w rokurok [[1410]], aż do roku [[1806]] dwugłowy orzeł stał się widocznym godłem [[Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego|Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego]].
 
Do heraldyki ruskiej trafił prawdopodobnie poprzez pierwszych [[Waregowie|wareskich]] władców [[Ruś|Rusi]] -[[Rurykowicze|Rurykowiczów]], którzy prowadzili ożywioną działalność handlową i religijną z [[Cesarstwo Bizantyńskie|Bizancjum]] i [[Konstantynopol]]em. W [[XIII wiek|XIII w.]] lub wcześniej, pojawił się z sąsiadującej z Polską [[Ruś Halicka|Rusią Halicką]]<ref>''wyobrażenia dwugłowego orła na Rusi, na miniaturach przedstawiających [[Jarosław I Mądry|Jarosława Mądrego]], gdzie widnieje na jego płaszczu, podobnie jak i na płaszczu Jarosława, księcia Nowogrodu ([[1198]]), na dokumentach z czasów Jurija i Wsiewołoda ([[1220]]) oraz Daniły ([[1235]]).'' [w:] Alexander Solovjev. Les emblemes heraldiques de Byzance et les Slaves. t. VII, 1953 </ref>.
Dwadzieścia pięć lat po ślubie [[Iwan III Srogi|Iwana III]] z [[Zofia Paleolog|Zoe Paleolog]] ([[1497]]), dwugłowego orła uznano za oficjalny herb Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Od [[1993]], dwugłowy złoty [[orzeł]] z czasów [[cesarstwo Bizantyńskie|Cesarstwa Wschodniorzymskiego]] jest ponownie [[Herb Rosji|herbem Rosji]].
==Galeria==
<gallery>