Jak podaje [[Tytus Liwiusz|tradycja]], kolegium kapłańskie wraz z jego przewodniczącym miał utworzyć [[Numa Pompiliusz]], drugi król Rzymu. Najwyższy kapłan zajmował się sprawami [[Religia starożytnego Rzymu|kultu państwowego]]. Tym samym podlegał mu [[kalendarz rzymski|kalendarz]] i kolegium [[Westalka|westalek]]. W 254 roku p.n.e. urząd pełniony dotychczas tylko przez przedstawicieli patrycjatu objął plebej Tyberiusz Coruncarius.
Od [[12]] roku [[p.n.e.]] do [[379375]] roku [[n.e.]] tytuł Pontifex Maximus dzierżył każdy kolejny [[cesarz]]. Cesarze pełnili swą sakralną funkcję podczas licznych świąt. Tytuł ten wskazywał także na opiekuńczą funkcję cesarza w stosunku do wszystkich religii w cesarstwie. Cesarz mógł więc ustanawiać kapłanów i kalendarz świąt wszystkich religii cesarstwa. JakoDopiero pierwszyw tytułu[[375]] przestałroku używaćchrześcijański cesarz [[Gracjan (cesarz rzymski)|Gracjan]] wpo 379wstąpieniu rokuna tron odmówił przyjęcia do swojej tytulatury godności ''najwyższego kapłana''<ref>{{cytuj książkę | tytuł = Mała encyklopedia kultury antycznej| wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe| miejsce = Warszawa| rok = 1983| isbn = 83-01-03529-3| strony = 609}}</ref> i zrzekł się związanych z tym urzędem funkcji<ref>{{cytuj książkę | autor = Aleksander Krawczuk| tytuł = Ostatnia olimpiada| wydawca = Ossolineum| miejsce = Wrocław| rok = 1988| isbn = 83-04-02966-9| strony = 77}}</ref>. Nie oznacza to jednak, iż od tego czasu cesarze zrezygnowali z interwencji w sprawy kościelne.
