Sztuka prekolumbijska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Joymaster (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Tilia (dyskusja | edycje)
m dr.
Linia 1:
Przed dotarciem [[Krzysztof Kolumb|Krzysztofa Kolumba]] do [[Ameryka|Ameryki]], i podbojem tego kontynentu dokonanym przez hiszpańskich [[Konkwista|konkwistadorów]], była to ziemia zamieszkałazamieszkana przez ludy rozwijające się na tym terenie, posiadające własną cywilizację. Najstarsze ślady pobytu człowieka na terenach Ameryki odnaleziono w Tepexpan i Tlapacoya w [[Meksyk]]u oraz w jaskini Pikimachay koło Ayacucho. Są to ślady datowane na 20 tysięcy lat p.n.e. Zazwyczaj, przyjmuje się, że pierwsi ludzie na tereny Ameryki przybyli z Azji, przez Cieśninę Beringa, około 25-30 tysięcy lat temu. Rozwój różnych kultur tego obszaru uważa się za niezależny od rozwoju kultur [[Euroazja|Euroazji]]. JednajJednak nasza wiedza o początkach i źródłach rozwoju nadal jest niewielka. Pewnym jest, że zapoczątkowała ją chwila przejścia z koczowniczego trybu życia na osiadły, podjęcie uprawy kukurydzy oraz [[ziemniak]]a ([[Peru]]). Najstarsze cywilizacje obszaru Ameryki związane są z rytmem uprawy [[Kukurydza zwyczajna|kukurydzy]]. Kalendarz świąt, odprawianych rytuałów, składania ofiar opiekuńczym bogom, podporządkowane były różnym etapom wzrostu tej rośliny. Mity interpretowały rzeczywistość, wyjaśniały zdarzenia towarzyszące życiu człowieka. Sztuka obrazująca mity miała za zadanie stworzyć wyobrażenie bogów, potrzebne przedmioty kultu. Jej twórcami byli przedstawiciele stanu kapłańskiego. Dzieła tworzone były w izolacji, przy zachowaniu niezbędnych rytuałów. Tkwiła w nich magiczna siła symbolu, wyrażona przez kolor, użyty materiał (np. jadeit był kamieniem przynoszącym szczęście, z niego wykonywano symboliczne serce posągów; kolor czerwony należało boga deszczu [[Tlaloc]]a a czarny do [[Tezcatlipoca|Tezcatlipoki]], użycie czarnego i czerwonego razem znaczyło wiedzę).
 
W celu opisania i uporządkowania kultur, obszar przedkolumbijskiej Ameryki został podzielony przez naukowców na trzy obszary:
Linia 5:
*środkowy, obejmujący [[Panama|Panamę]], [[Nikaragua|Nikaraguę]], [[Kostaryka|Kostarykę]], [[Kolumbia|Kolumbię]] i część Hondurasu (obszar ten jest najsłabiej poznany przez badaczy)
*południowy, obejmujący [[Ekwador]], Peru, [[Chile]], część [[Boliwia|Boliwii]], nazwany obszarem andyjskim.
Każdy z tych obszarów cechują różnice pomiędzy organizacją życia społeczeństw, religią i sztuką. Różna jest też chronologia przyjmowana dla rozwoju sztuki tego terytorium. Przyjmuje się, że początki rozwoju sztuki prekolumbijskiej to [[II tysiąclecie p.n.e.]], a jej największy rozkwit to [[I tysiąclecie p.n.e.]] Wspólną cechą architektury tych obszarów było wznoszenie budowli o kształcie [[piramida (architektura)|piramidy schodkowej]] oraz stawianie monumentalnych rzeźb z kamienia. [[Ceramika]] najszybciej rozwinęła się na terytorium środkowym. Tkactwo związane jest przede wszystkim z Peru i Mezoameryką.
 
Kultury te zostały zniszczone przez Europejczyków w pierwszej połowie [[XVI wiek]]u, a ich elementy przetrwały jedynie w sztuce ludowej.