Namorzyny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kenraiz (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Linia 2:
[[Plik:Mangroves.jpg|thumb|250px|Namorzyny podczas przypływu]]
[[Plik:Bali Barat mangroves.jpg|250px|thumb|Namorzyny podczas odpływu]]
'''Namorzyny''', lasy namorzynowe, mangrowe – wiecznie zielona, pionierska [[Formacja roślinna|formacja roślinna]] wybrzeży morskich w niemal całej [[Strefa międzyzwrotnikowa|strefie międzyzwrotnikowej]]. Jej zasięg w tej strefie ograniczają zimne [[Prąd morski|prądy morskie]] omywające zachodnie wybrzeża [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]] i [[Afryka|Afryki]]. Namorzyny stanowią formację ziemno-wodną powstającą na przybrzeżnych płyciznach morskich, w miejscach osłoniętych ([[rafa|rafami koralowymi]], w [[Zatoka (geografia)|zatokach]], [[laguna]]ch i [[Ujście rzeki|ujściach rzek]]){{r|podbielkowski1982}}. Niektóre płaskie wyspy pokrywają w całości. Szerokość pasa namorzynów sięgać może kilku kilometrów{{r|lisowski}}. Na ogół występują w obszarze [[Pływy morskie|pływów morskich]] i dlatego bywają też określane jako '''lasy pływowe'''. Określenie to nie jest jednak ścisłe, bowiem nie zawsze w miejscach występowania namorzynów pływy są wyraźnie{{r|podbielkowski1982}}. Namorzyny zajmują ok. 150 tysięcy km<sup>2</sup> (stan w roku 2010), przy czym między 1980 i 2010 rokiem ubyło ich 35 tysięcy km<sup>2</sup>. Państwa, na których wybrzeżach znajdują się największe zasoby tej formacji to [[Indonezja]] (21%), [[Brazylia]] (9%) i [[Australia]] (7%){{r|cnn}}.
 
=== Warunki siedliskowe ===
Linia 8:
 
=== Szata roślinna ===
Namorzyny tworzone są przez rosnące w bardzo różnym [[Zwarcie (leśnictwo)|zwarciu]] [[krzew]]y i [[drzewo|drzewa]] – od pojedynczych roślin po gęsto splecione zarośla i lasy, z drzewami przekraczającymi nawet 20 m wysokości. Zbliżone warunki siedliskowe spowodowały, że rośliny pochodzące z różnych [[rodzina (biologia)|rodzin]] wykształciły podobne przystosowania do specyficznego środowiska (wiele jest tu przykładów [[konwergencjaKonwergencja (biologia)|konwergencji]]){{r|podbielkowski1982}}. Do częstych cech roślin występujących w tej formacji należą: szczudlaste [[Korzeń przybyszowy|korzenie przybyszowe]] (stabilizują rośliny w grząskim podłożu), [[korzenie oddechowe]] zwane pneumatoforami (pozwalają korzystać z tlenu zawartego w atmosferze, wobec jego deficytu w podłożu), mięsiste organy ułatwiające bytowanie w warunkach silnego zasolenia oraz [[Rośliny żyworodne|żyworodność]] (skiełkowana młoda roślina po opadnięciu od macierzystej lepiej zakotwicza się w podłożu i opiera falowaniu oraz pływom){{r|lisowski}}{{r|podbielkowski1982}}.
 
Ze względu na różny stopień tolerancji poszczególnych gatunków na falowanie, zasolenie i długotrwałość zalewania – zaznaczają się w obrębie formacji wyraźne pasy o odmiennym składzie gatunkowym o układzie równoleżnikowym w stosunku do brzegu morskiego{{r|lisowski}}{{r|podbielkowski1982}}.
Linia 19:
 
{{Przypisy|stopień= ===|przypisy=
<ref name=cnn>{{cytuj stronę| url =http://edition.cnn.com/2010/WORLD/asiapcf/07/16/mangroves.threat.un.report/index.html?hpt=Sbin#fbid=WRFWLFTB3LR | tytuł =Mangroves disappearing faster than land-based forests | data dostępu = 2010-07-19| autor =Matthew Knight | opublikowany =CNN | data =2010 | język =en }}</ref>
<ref name=lisowski>{{cytuj książkę|autor=Stanisław Lisowski|tytuł=Świat roślinny tropików|wydawca=Wydawnictwo Sorus|miejsce=Poznań|data=1996|strony=43-46|isbn=83-85599-78-9}}</ref>
<ref name=podbielkowski1982>{{cytuj książkę |nazwisko=Podbielkowski |imię=Zbigniew |tytuł=Roślinność kuli ziemskiej |rok=1982 |wydawca=Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne |miejsce=Warszawa |strony=48-54|isbn = 83-02-01456-7}}</ref>
Linia 28:
[[Kategoria:Ekosystemy i formacje leśne]]
 
{{Linklink GA|sr}}
 
[[ar:أيكة ساحلية]]