Pedro Pires: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne merytoryczne
utworzenie noty biograficznej
Linia 1:
{{Polityk infobox
[[Plik:Pedro Verona Rodrigues Pires.jpg|right|thumb|Pedro Pires]]
| polityk = Pedro Pires
'''Pedro Verona Rodrigues Pires''' (wym. {{IPA|[ˈpedɾu vɨˈɾonɐ ʁuˈdɾiɡɨʃ ˈpiɾɨʃ]}}; ur. [[29 kwietnia]] [[1934]] w St. Felipe), polityk z [[Republika Zielonego Przylądka|Republiki Zielonego Przylądka]].
| grafika = [[Plik:Pedro Verona Rodrigues Pires.jpg|right|thumb|Pedro Pires200px]]
| data urodzenia = [[29 kwietnia]] [[1934]]
| miejsce urodzenia = Santana
| data śmierci =
| miejsce śmierci =
| funkcja = [[Kategoria:PrezydenciRepublika Zielonego Przylądka|Premier Republiki Zielonego Przylądka]]
| partia =
| od = [[8 lipca]] [[1975]]
| do = [[4 kwietnia]] [[1991]]
| poprzednik =
| następca = [[Carlos Veiga]]
| www =
| commons =
| quote =
| 2 funkcja = [[Prezydenci Republiki Zielonego Przylądka|Prezydent Republiki Zielonego Przylądka]]
| 2 partia =
| 2 od = [[22 marca]] [[2001]]
| 2 do =
| 2 poprzednik = [[António Mascarenhas Monteiro]]
| 2 następca =
| 2 www =
| 2 commons =
| 2 quote =
}}
'''Pedro de Verona Rodrigues Pires''' (wym. {{IPA|[ˈpedɾu vɨˈɾonɐ ʁuˈdɾiɡɨʃ ˈpiɾɨʃ]}}; ur. [[29 kwietnia]] [[1934]] w St.miejscowości Felipe),São politykFilipe zna wyspie [[Fogo]]) – [[Republika Zielonego Przylądka|kabowerdiański]] polityk. W latach 1975–1991 premier, zaś od 2001 prezydent Republiki Zielonego Przylądka]].
 
== Życiorys ==
Studiował na uniwersytecie w [[Lizbona|Lizbonie]]. Od [[1961]] członek tajnej [[Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka|Afrykańskiej Partii Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka]] (PAIGC). Był pierwszym premierem kraju w latach [[1975]]-[[1991]]. Od [[1981]] lider rządzącej [[Afrykańska Partia Niepodległości Zielonego Przylądka|Afrykańskiej Partii Niepodległości Zielonego Przylądka]] (PAIVC). W [[1991]] wprowadził system wielopartyjny, w wyniku czego PAICV straciła władzę.
Urodził się w miejscowości São Filipe, w gminie São Lourenço, na wyspie [[Fogo]], jako syn Luísa Rodriguesa Piresa i Marii Fidalga Lopes Pires. Ukończył szkołę średnią w Liceu Gil Eanes w S. Vicente, po czym rozpoczął studia na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Lizbońskiego (''Faculdade de Ciências da Universidade de Lisboa''). Uczęszczał na wykłady w Instytucie Studiów Imperialnych (''Casa dos Estudantes do Império''). Pełnił służbę wojskową w armii portugalskiej, z której zdezerterował w 1961. W [[Acra|Acrze]] nawiązał kontakt z kierownictwem [[Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka|Afrykańskiej Partii Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka]] (PAIGC), zaś w Conakry poznał [[Amílcar Cabral|Amílcara Cabrala]]. Od 1962 zajmował się rekrutacją Kapowerdiańczyków na rzecz walki o niepodległości w ramach PAIGC. Wszedł w skład Komitetu Centralnego PAIGC. Wraz z innymi członkami partii przechodził szkolenie na [[Kuba|Kubie]], w ZSRR i w [[Gwinea-Bissau|Gwinei]]. Podczas obrad II Kongresu PAIGC w 1973 został wybrany w skład Najwyższej Rady Walki oraz jej Komitetu Wykonawczego. Został również przewodniczącym Krajowej Komisji dla Capo Verde w ramach PAIGC. We wrześniu 1973 objął funkcję zastępcy komisarza ds. FARP w rządzie niepodległej Gwinei. Po tzw. [[Rewolucja goździków|rewolucji goździków]] stanął na czele narodowej delegacji, która negocjowała z Lizboną niepodległość Zielonego Przylądka. W sierpniu 1974 w jej imieniu podpisał porozumienie z [[Argel]]. 13 października 1974 przybył do [[Praia]] na pokładzie portugalskiego samolotu wojskowego. Objął kierownictwo nad kapowerdiańskim oddziałem PAIGC. 19 grudnia 1974 podpisał z rządem Portugalii porozumienie o przyznaniu Wyspom Zielonego Przylądka niepodległości, następnie zaś negocjował zasady przejęcia władzy w kraju. W 1974 został deputowanym Capo Verde, następnie zaś pierwszym w historii premierem [[Republika Zielonego Przylądka|Republiki Zielonego Przylądka]] – funkcję sprawował przez trzy kadencje. W 1981 stanął na czele rządzącej [[Afrykańska Partia Niepodległości Zielonego Przylądka|Afrykańskiej Partii Niepodległości Zielonego Przylądka]] (PAIVC), będącej jedynym legalnym ugrupowaniem w kraju. W 1991, wprowadzając system wielopartyjny, przegrał pierwsze wolne wybory parlamentarne i stracił stanowisko szefa rządu. Zachował jednak stanowisko sekretarza generalnego PAICV (od 1993 – przewodniczącego) i parlamentarzysty. W 2000 wycofał się z aktywnego życia politycznego, jednak rok później został wybrany prezydentem Republiki w wyborach powszechnych, pokonując byłego premiera [[Carlos Veiga|Carlosa Veigę]] w drugiej turze niewielką przewagą głosów. W 2006 wystartował w wyborach na kolejną kadencję prezydencką i ponownie zwyciężył nad Veigą, tym razem w pierwszej turze większością 50,98% głosów.
 
Odznaczony m.in. kapowerdiańskim Orderem [[Amílcar Cabral|Amilcara Cabrala]], [[Gwinea Bissau|gwinea-bissauskim]] Medalem Amílcara Cabrala, [[senegal]]skim Orderem Lwa, portugalskim Orderem Infanta Henryka oraz kubańskim Orderem [[José Martí]]ego. Doktor honoris causa Luzofońskiego Uniwersytetu Nauk Humanistycznych i Technicznych w dziedzinie nauk politycznych (2011)<ref>[http://www.jornaldigital.com/noticias.php?noticia=26883 ''Cabo Verde: Presidente Pedro Pires em visita a Portugal''], jornaldigital.com z 21 czerwca 2011 {{lang|pt}}</ref><ref>[http://www.cplp.org/Default.aspx?ID=316&Action=1&NewsId=1668&M=NewsV2&PID=304 ''Cerimónia de Honoris Causa a Pedro Pires''], cplp.org z 22 czerwca 2011 {{lang|pt}}</ref>.
Pires wystartował w wyborach prezydenckich w lutym [[2001]] i pokonał byłego premiera [[Carlos Veiga|Carlosa Veigę]] w drugiej turze bardzo małą przewagą głosów. Objął urząd [[22 marca]]. Wystartował w wyborach na kolejną kadencję prezydencką, które odbyły się [[12 lutego]] [[2006]] i ponownie zwyciężył z Veigą, tym razem pokonał go w pierwszej turze, również z minimalną przewagą 50,98% przeciw 49,02% dla Veigi.<ref>[http://africanelections.tripod.com/cv.html Wybory w Republice Zielonego Przylądka (ang.)], Afrykańska Baza Danych Wyborów.</ref>
 
Żonaty z Adélcią Barreto Pires, ma dwie córki: Sarę i Indirę Pires.
 
{{Przypisy}}
 
== Źródła ==
{{Władca|grafika=|funkcja=[[Premier Republiki Zielonego Przylądka]]|lata=[[1975]] – [[1991]]|poprzednik=brak|następca=[[Carlos Veiga]]}}
* [http://www.presidenciarepublica.cv/conteudos/o_presidente/biografia_oficial/ Nota biograficzna na stronie Urzędu Prezydenckiego] {{lang|pt}}
{{Władca|grafika=|funkcja=[[Prezydent Republiki Zielonego Przylądka]]|lata=[[2001]] – obecnie|poprzednik=[[António Mascarenhas Monteiro]]|następca=urzęduje}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.presidenciarepublica.cv/ Oficjalna strona Urzędu Prezydenckiego w Cabo Verde] {{lang|pt}}
 
{{Prezydenci Republiki Zielonego Przylądka}}
{{Premierzy Republiki Zielonego Przylądka}}
{{Szefowie państw i rządów Afryki}}
 
 
 
{{DEFAULTSORT:Pires Pedro}}
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Infanta Henryka]]
 
[[Kategoria:Prezydenci Republiki Zielonego Przylądka]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1934]]
[[Kategoria:Prezydenci Republiki Zielonego Przylądka]]
 
[[ar:بيدرو بيريس]]
Linia 50 ⟶ 79:
[[sv:Pedro Pires]]
[[yo:Pedro Pires]]
[[zh:佩德罗·皮雷斯]]