Wikipedia

Papryka: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
VolkovBot (dyskusja | edycje)
273 422 edycje
m r2.5.1) (robot dodaje: diq:İsot
Selso (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
188 648 edycji
systematyka APG web, drobne redakcyjne, ilustr.
Linia 1:
{{disambigR|rodzaju Papryka (Capsicum)|[[Papryka (kuchnia)|Papryka (warzywo i przyprawa)]]}}
{{RoślinaTakson infobox
| nazwa = Papryka
| obrazek = Illustration Capsicum annuum0.jpg
| system = Reveala
| opis obrazka = Morfologia (papryka roczna)
| łacina = Capsicum
| systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2009-06-13 | autor = Stevens P.F. | rok=2001– | język=en}}</ref>
| autor = [[Karol Linneusz|L.]]
| podkrólestwo domena= [[naczynioweeukarionty]]
| nadgromada królestwo= [[nasiennerośliny]]
| gromada klad1= [[okrytonasiennerośliny naczyniowe]]
| klasa klad2= ''[[RosopsidaEuphyllophyta]]''
| klad3= [[rośliny nasienne]]
| klasa= [[okrytonasienne]]
| klad5= [[astrowe]]
| rząd = [[psiankowce]]
| rodzina = [[psiankowate]]
| rodzaj = papryka
| cytat=[[Species Plantarum|Sp. Pl, 188. 1 Mai 1753]]▼
| obrazek = Habanero_chile_-_flower_with_fruit_(aka).jpg
| opis obrazka = ''[[Habanero|Capsicum chinense]]''
▲ |cytat=[[Species Plantarum|Sp. Pl, 188. 1 Mai 1753]]
| commons = Capsicum
}}
[[Plik:Capsicum pubescens flower.jpg|200px|thumb|200px|Kwiat ''Capsicum pubescens'']]
[[Plik:Capsicum annuum1.jpg|200px|thumb|200px|Papryka roczna]]
[[Plik:Red capsicum and cross section.jpg|200px|thumb|200px|Owoce papryki rocznej]]
 
'''Papryka''', [[synonim|syn.]] pieprzowiec (''Capsicum'' [[Karol Linneusz|L.]]) – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] roślin należących do rodziny [[psiankowate|psiankowatych]]. Przedstawiciele rodzaju pochodzą z [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]] i [[Ameryka Środkowa|Centralnej]], obecnie rozpowszechnione na całym świecie. [[gatunek typowy|Gatunkiem typowym]] jest '' [[Capsicum annuum]]'' L.<ref name=A>{{Cytuj stronę |url=http://botany.si.edu/ing/ |tytuł=Index Nominum Genericorum|data dostępu =2009-01-22}}</ref>.
 
[[gatunek typowy|Gatunkiem typowym]] jest '' [[Capsicum annuum]]'' L.<ref name=A>{{Cytuj stronę |url=http://botany.si.edu/ing/ |tytuł=Index Nominum Genericorum|data dostępu =2009-01-22}}</ref>.
 
=== Systematyka ===
; Pozycja systematyczna wg [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (aktualizowany system [[system APG III]] z 2009):
; Pozycja w [[system Reveala|systemie Reveala]] :▼
Należy do rodziny [[Psiankowate|psiankowatych]] (''Solanaceae'') Juss., która wraz z [[grupa siostrzana|siostrzaną rodziną]] ''[[Convolvulaceae]]'' Juss. jest jednym z dwóch [[klad]]ów w obrębie rzędu [[Psiankowce|psiankowców]] (''Solanales'') Dumort. i klasy roślin [[okrytonasienne|okrytonasiennych]]<ref name="apweb" />.
Gromada [[okrytonasienne]] (''Magnoliophyta'' Cronquist), podgromada ''[[Magnoliophytina]]'' Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa ''[[Rosopsida]]'' Batsch, podklasa [[jasnotowe]] (''Lamiidae '' Takht. ex Reveal), nadrząd ''Solananae'' R. Dahlgren ex Reveal, rząd [[psiankowce]] (''Solanales'' Dumort.), podrząd ''Solanineae'' Engl., rodzina [[psiankowate]] (''Solanaceae'' Juss.), plemię ''Capsiceae'' Dumort., podplemię ''Capsicinae'' Kitt. in A. Rich., rodzaj papryka (''Capsicum'' L.)<ref>{{cytuj stronę |url= http://www.crescentbloom.com/Plants/Genus/C/A/Capsicum.htm |tytuł=Systematyka rodzaju ''Capsicum'' |autor =Crescent Bloom |opublikowany=The Compleat Botanica | data dostępu=2009-01-22|język=en}}</ref>.▼
 
▲; Pozycja w [[system Reveala|systemie Reveala]] (1993-1999):
▲Gromada [[okrytonasienne]] (''Magnoliophyta'' Cronquist), podgromada ''[[Magnoliophytina]]'' Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa ''[[Rosopsida]]'' Batsch, podklasa [[jasnotowe]] (''Lamiidae '' Takht. ex Reveal), nadrząd ''Solananae'' R. Dahlgren ex Reveal, rząd [[psiankowce]] (''Solanales'' Dumort.), podrząd ''Solanineae'' Engl., rodzina [[psiankowate]] (''Solanaceae'' Juss.), plemię ''Capsiceae'' Dumort., podplemię ''Capsicinae'' Kitt. in A. Rich., rodzaj papryka (''Capsicum'' L.)<ref>{{cytuj stronę |url= http://www.crescentbloom.com/Plants/Genus/C/A/Capsicum.htm |tytuł=Systematyka rodzaju ''Capsicum'' |autor =Crescent Bloom |opublikowany=The Compleat Botanica | data dostępu=2009-01-22|język=en}}</ref>.
 
; Gatunki<ref>[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/tax_search.pl Germplasm Resources Information Network (GRIN)]</ref>:
* [[Capsicum annuum]] L. -– [[papryka roczna]], [[synonim|syn.]]: pieprzowiec roczny, pieprz chilijski
* ''[[Capsicum baccatum]]'' L.
* ''[[Capsicum buforum]]'' Hunz.
* ''[[Capsicum campylopodium]]'' Sendtn.
* ''[[Capsicum cardenasii]]'' Heiser & P. G. Sm.
* ''[[Capsicum chacoense]]'' Hunz.
* ''[[Capsicum chinense]]'' Jacq. – [[papryka habanero]]
* ''[[Capsicum coccineum]]'' (Rusby) Hunz.
* ''[[Capsicum cornutum]]'' (Hiern) Hunz.
* ''[[Capsicum dimorphum]]'' (Miers) Kuntze
* ''[[Capsicum dusenii]]'' Bitter
* ''[[Capsicum eximium]]'' Hunz.
* ''[[Capsicum flexuosum]]'' Sendtn.
* ''[[Capsicum frutescens]]'' L. – [[papryka owocowa]], pieprzowiec owocowy
* ''[[Capsicum galapagoense]]'' Hunz.
* ''[[Capsicum geminifolium]]'' (Dammer) Hunz.
* ''[[Capsicum hookerianum]]'' (Miers) Kuntze
* ''[[Capsicum lanceolatum]]'' (Greenm.) C. V. Morton & Standl.
* ''[[Capsicum leptopodum]]'' (Dunal) Kuntze
* ''[[Capsicum lycianthoides]]'' Bitter
* ''[[Capsicum minutiflorum]]'' (Rusby) Hunz.
* ''[[Capsicum mirabile]]'' Mart. ex Sendtn.
* ''[[Capsicum mositicum]]'' Toledo
* ''[[Capsicum parvifolium]]'' Sendtn.
* ''[[Capsicum pubescens]]'' Ruiz & Pav.
* ''[[Capsicum rhomboideum]]'' (Dunal) Kuntze
* ''[[Capsicum schottianum]]'' Sendtn.
* ''[[Capsicum scolnikianum]]'' Hunz.
* ''[[Capsicum tovarii]]'' Eshbaugh et al.
* ''[[Capsicum villosum]]'' Sendtn.
 
=== Historia papryki ===
Gatunki ''Capsicum'' zostały odnalezione w [[Peru]] w grobach w [[Ancon]] i [[Huata Prieta]], co świadczyło o uprawie tych gatunków na długo przed odkryciem Ameryki.
Dla [[Hiszpanie|Hiszpanów]] i [[Portugalczycy|Portugalczyków]], którzy poszukiwali [[pieprz]]u, odkrycie papryki -– nowego, znacznie ostrzejszego '''„pieprzu indiańskiego"''' -– stało się bardzo zyskowne.
Po zdobyciu [[Meksyk]]u przez [[Hernán Cortés|Hernána Cortésa]] uprawa papryki dość szybko rozprzestrzeniła się na inne kraje tropikalne. Ponieważ [[nasiono|nasiona]] papryki długo zachowują zdolność [[kiełkowanie|kiełkowania]], można je było dość łatwo przewozić na większe odległości.
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Papryka”