Deklaracja z Balamand: Różnice pomiędzy wersjami

'''Deklaracja z Balamand''' ('''Dokument z Balamand''') -– wspólna deklaracja [[ekumenizm|ekumeniczna]] [[kościół katolicki|Kościoła katolickiego]] i [[cerkiew prawosławna|Kościoła prawosławnego]] pod tytułem '''''Uniatyzm, dawna metoda poszukiwania jedności, a dzisiejsze poszukiwania pełnej komunii''''', przyjęta [[23 czerwca]] [[1993]] przez Międzynarodową Komisję Wspólną do spraw Dialogu Teologicznego między Kościołem rzymskokatolickim a Kościołem prawosławnym na jej siódmej sesji plenarnej w [[Balamand (klasztor)|Balamand]] ([[Liban]]), 17-2417–24 czerwca [[1993]].

Komisja Wspólna składa się z wysokiej rangi hierarchów i uznanych [[teologia|teologów]] katolickich i prawosławnych, którzy obradują jako przedstawiciele swoich kościołów -– [[Kościół łaciński|kościoła rzymskokatolickiego]] i poszczególnych [[cerkiew prawosławna|cerkwi prawosławnych]]. Komisja, powołana wspólnym oświadczeniem [[Jan Paweł II|papieża Jana Pawła II]] i patriarchy Konstantynopola Dymitra I w Konstantynopolu 30 listopada [[1979]], zaczęła pracę w [[1980]] nieformalnym jeszcze spotkaniem na [[Patmos]] i [[Rodos (wyspa)|Rodos]]. Do tej pory zebrała się dziesięć razy: w [[Monachium]] ([[1982]]), na [[Kreta|Krecie]] ([[1984]]), w [[Bari]] (Włochy, [[1986]] i [[1987]]), w Valamo ([[Finlandia]], [[1988]]), [[Freising]] ([[Niemcy]], [[1990]]), [[Balamand]] ([[Liban]], [[1993]]) i [[Baltimore]] ([[Stany Zjednoczone|USA]], [[2000]]), [[Belgrad]] ([[Serbia]], [[2006]]), [[Rawenna]] ([[Włochy]], [[2007]])<ref>Por. Oficjalny dokument końcowy odbytej w Rawennie 10-ej sesji plenarnej {{cytuj stronę| url = http://www.zenit.org/article-21012?l=english| tytuł = Ecclesiological and Canonical Consequences of the Sacramental Nature of the Church: Ecclesial Communion, Conciliarity and Authority| data dostępu = 2010-08-26| autor = Międzynarodowej Komisji Wspólnej ds. Dialogu między Kościołem Rzymskokatolickim a Cerkwią Prawosławną| opublikowany = | praca = Statement of Joint Catholic-Orthodox Commission -– archiwum Agencji Informacyjnej "Zenit"| data = | język = en}}</ref>.

[[s:Deklaracja z Balamand| Tekst Deklaracji z Balamand]] podzielony jest na trzy części: ''Wprowadzenie'', ''Podstawy eklezjologiczne'' i ''Zasady praktyczne''. Motywem przewodnim dokumentu były uzgodnione wcześniej założenia: dążenie do jedności [[Kościół (teologia)|Kościoła powszechnego]] oraz uznanie Cerkwi prawosławnej i Kościoła rzymsko-katolickiegorzymskokatolickiego za kościoły siostrzane. Chodziło o odrzucenie postawy odmawiającej statusu kościelnego drugiej stronie dialogu.

14. To w tej perspektywie Kościoły katolickie i Kościoły prawosławne uznają się wzajemnie za Kościoły siostrzane, obdarzone wspólną odpowiedzialnością za utrzymanie Kościoła Bożego w wierności Jego Boskiemu powołaniu, a szczególnie w tym co się tyczy jedności. Zgodnie ze słowami papieża Jana Pawła II, ekumeniczny wysiłek siostrzanych Kościołów Wschodu i Zachodu, zakorzeniony w dialogu i modlitwie jest poszukiwaniem doskonałej i pełnej komunii, która nie jest ani wchłonięciem, ani połączeniem, lecz spotkaniem w prawdzie i miłości<ref>''[[Slavorum apostoli|Slavorum Apostoli]]'', 27</ref> ([[s:Deklaracja z Balamand|Deklaracja z Balamand]], 13-1413–14).}}

Katolickie rozróżnienie w ramach [[Chrześcijaństwo|chrześcijaństwa]] na Kościoły i kościelne wspólnoty chrześcijańskie przypomniała siedem lat później deklaracja [[Dominus Iesus]]. Kościoły prawosławne są uznane za ''prawdziwe Kościoły partykularne'', składające się na Kościół powszechny, który trwa nieprzerwanie poprzez sukcesję apostolską biskupa Rzymu w Kościele katolickim (powszechnym). Ten ostatni należy oczywiście rozumieć szerzej niż sam Kościół rzymsko-katolickirzymskokatolicki obrządku łacińskiego:

{{Cytat|Istnieje zatem jeden Kościół Chrystusowy, który trwa w Kościele katolickim rządzonym przez Następcę Piotra i przez biskupów w łączności z nim. <ref>Por. [[Kongregacja Nauki Wiary]], Deklaracja. ''[http://www.saint-mike.org/library/curia/congregations/faith/mysterium_ecclesiae.html Mysterium ecclesiae]'', 1: [[Acta Apostolicae Sedis|AAS]] 65 (1973) 396-408 {{Lang|en}} [Dostęp 2010-08-26]</ref>. Kościoły, które nie będąc w pełnej wspólnocie z Kościołem katolickim, pozostają jednak z nim zjednoczone bardzo ścisłymi więzami, jak sukcesja apostolska i ważna Eucharystia, są prawdziwymi Kościołami partykularnymi.<ref>Por. [[Sobór Watykański II]], Dekr. ''[[Unitatis redintegratio]]'', 14 i 15; Kongregacja Nauki Wiary, List ''Communionis notio'', 17: AAS 85 ( 1993) 838-850. 60. Por. SOB. WAT. I, Konst. ''Pastor aeternus'': DS 3053-3064; SOB. WAT. II, Konst. ''[[Lumen gentium]]'', 22.</ref> Dlatego także w tych Kościołach jest obecny i działa Kościół Chrystusowy, chociaż brak im pełnej komunii z Kościołem katolickim, jako że nie uznają katolickiej nauki o prymacie, który Biskup Rzymu posiada obiektywnie z ustanowienia Bożego i sprawuje nad całym Kościołem. Natomiast Wspólnoty kościelne, które nie zachowały prawomocnego Episkopatu oraz właściwej i całkowitej rzeczywistości eucharystycznego misterium,<ref>Por. SOB. WAT. II, Dekr. ''Unitatis redintegratio'', 22</ref> nie są Kościołami w ścisłym sensie; jednak ochrzczeni w tych wspólnotach są przez chrzest wszczepieni w Chrystusa i dlatego są w pewnej wspólnocie, choć niedoskonałej, z Kościołem<ref>Por. tamże, 3</ref> ([[Dominus Iesus]], 17).}}

Deklaracja tej treści stanowiła ogromne ustępstwo obu stron dialogu katolicko-prawosławnego. Ze strony katolickiej ustępstwem było wyrzeczenie się popierania ruchu unickiego ([[uniatyzm]]u). Ze strony prawosławnej ustępstwem było zaakceptowanie istnienia kościołów wschodnich katolickich, których samo istnienie jest dla cerkwi kamieniem obrazy. Wreszcie ustępstwem obu stron było wzajemne odstąpienie od wyznaniowego ekskluzywizmu -– uznanie, że i kościół katolicki, i cerkiew prawosławna są nosicielami [[zbawienie|zbawienia]], zaś osiągnięcie jedności nie będzie polegać ani na wchłonięciu, ani na połączeniu, lecz na "spotkaniu w prawdzie i miłości".

Sformułowania te, stanowcze i przełomowe, były ogromnym i ryzykownym krokiem na drodze do jedności. Deklaracja z Balamand stała się dokumentem kontrowersyjnym. Bez zastrzeżeń zaakceptowali ją dwaj główni aktorzy kończącego się sporu -– [[papież]] i [[patriarcha Konstantynopola]]. Jednakże i w cerkwi, i w kościele odezwały się głosy krytyki, zadziwiająco zbieżne w doborze argumentów: kwestionujące przede wszystkim odrzucenie myśli, że ich kościół jest jedynym prawdziwym. Sprzeciwy te pochodziły z kręgów konserwatywnych zainteresowanych kościołów. Głosy krytyki podniosły się również ze strony katolickich kościołów wschodnich -– [[Rumunia|rumuńskiej]] i [[Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego|Ukraińskiej Cerkwi greckokatolickiej]], które poczuły się zagrożone uznaniem za kościoły siostrzane nie ich, lecz wprost cerkwi prawosławnej. Takie obawy wyraził między innymi kardynał [[Myrosław Lubacziwśkyj]], unicki arcybiskup [[Lwów|Lwowa]].

* [http://www.piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/137 Krytyka Deklaracji z lefebvrystycznego punktu widzenia] -– [[Zawsze wierni|''Zawsze wierni'']], magazyn wydawany przez [[Bractwo Świętego Piusa X]] w Polsce.