|
[[ImagePlik:KL_Intel_i386DXKL Intel i386DX.jpg|right|thumb|Procesor Intel i386DX, 16 MHz.]]
'''Intel 80386''' to– 32-[[bit]]owy [[procesor]] opracowany przez firmę [[Intel]] i, zaprezentowany w [[1985 w informatyce|1985]] roku. Później, odpowiedniki tego procesora produkowały również firmy [[Advanced Micro Devices|AMD]] oraz [[Cyrix]] ([[VIA Technologies|VIA]]).
Był to pierwszy [[Architektura 32-bitowa|32-bitbitowy]]owy procesor z rodziny [[x86]]. Architektura tego procesora została opracowana jeszcze, zanim jeszcze Intel wprowadził na rynek procesory poprzedniej serii [[Intel 80286|286]], jednak procesor był zbyt skomplikowany, aby go w tamtym czasie wyprodukować.
Podstawowa wersja układu 80386 (oznaczona później symbolem DX) charakteryzowała się 32-bitową [[magistralaSzyna adresowa|magistralą adresową]] oraz 32-bitową magistralą danych. Procesor ten wymagał więc, aby komponenty [[płyta główna|płyty głównej]] również działały w [[Architektura 32-bitbitowa|architekturze 32-bitowej]]. Z tego powodu, a także z braku konkurencji, procesory 386 były bardzo drogie.
Procesor 80386 w stosunku do poprzednich przedstawicieli rodziny x86 posiada rozszerzone do 32-bitów rejestry ogólnego przeznaczenia (w stosunku do wersji 16-bitowych dodano do nazwy przedrostek "E"„E”: '''EAX''', '''EBX''', '''ECX''', '''EDX''', '''EBP''', '''ESI''', '''EDI''', '''ESP'''), rejestr '''EIP''' ('''IP''' -– [[język angielski|ang.]] ''Instruction Pointer'' -– wskaźnik bieżącej instrukcji) oraz rejestr flagowy '''EFLAGS'''. W procesorze dodano także rejestry kontrolne '''CRx'''.
386 otrzymał również nowe [[tryb adresowania|tryby adresowania]] i w odróżnieniu od wersji poprzednich, rejestry ogólnego przeznaczenia mogły być używane niemalże dowolnie. Pozostało jednak użycie rejestru '''ECX''' do obsługi pętli, oraz par rejestrów '''DS''':'''ESI''' oraz '''ES''':'''EDI''' w instrukcjach łańcuchowych.
Procesor 80386 może pracować w trzech trybach: [[tryb rzeczywisty|rzeczywistym]], [[tryb chroniony|chronionym]] i [[tryb wirtualny|wirtualnym]]. W 32-bitowym trybie chronionym, procesor 386 może adresować liniowo do 4GB4 GB pamięci. W stosunku do 80286 usprawniono przełączanie trybów. W 80286 powrót z trybu chronionego do rzeczywistego wiązał się z koniecznością resetu procesora, co trwało dosyć długo. W 80386 powrót nie wymaga resetu procesora i z tego powodu jest o wiele szybszy.
Istotną zmianą było dodanie do procesora jednostki [[Memory management unit|MMU]], która pozwalała na swobodne kształtowanie mapy pamięci. Przez długi czas możliwości te były wykorzystywane przez oprogramowanie jedynie minimalnie.
80386 mógł współpracować z koprocesorem 80387 (w pierwszych modelach komputerów stosowano też czasem 80287). Istniał także [[Lista koprocesorów x86|koprocesor 3167]] opracowany przez firmę [[Lista koprocesorów x86|Weitek]], o znacząco większej mocy obliczeniowej. Tylko wybrane programy potrafiły z niego skorzystać.
== i386SX ==
[[FilePlik:Intel386sx a 50 Kc.jpg|thumb|Intel 386SX 16MHz16 MHz i jego konkurent (niżej)]]
[[FilePlik:KL AMD 386SX.jpg|thumb|Procesor AMD 386SX 33 MHz]]
W późniejszym czasie, pod naciskiem [[konkurencja|konkurencji]] ze strony [[Advanced Micro Devices|AMD]] i [[Cyrix]]a, Intel wprowadził nowy model -– tańszą wersję, i386SX z ograniczoną do 24- bitów [[magistralaSzyna adresowa|magistralą adresową]] i do 16- bitów [[magistralaSzyna danych|magistralą danych]]. Wewnętrznie procesory były całkowicie zgodne, jednak SX był dużo tańszy i mógł współpracować z tańszymi płytami głównymi. Niższe były też zwykle prędkości zegara komputerów wyposażonych w 386SX.
[[FilePlik:KL AMD 386DX.jpg|thumb|AMD 386DX 25 MHz]]
W związku z udostępnieniem tego okrojonego układu, wersje w pełni 32-bitowe oznaczono symbolem DX.
== Cyrix 486DLC i Cyrix 487SLC ==
Pod koniec sprzedaży komputerów opartych ona płytypłytach z procesorami 80386 firma Cyrix wyprodukowała dwa procesory -– 486DLC i 486SLC, które można było instalować w gniazdach procesorów odpowiednio 80386DX i SX. Procesory posiadały m.in. 1kB1 kB wewnętrznego cache, i znacznie szybciej od układów 386 wykonywały wybrane instrukcje. Powstał także koprocesor Cyrix 487SLC/DLC przeznaczony do współpracy z nimi (o nieco większej mocy obliczeniowej niż oryginalne odpowiedniki Intela). Wybrane komputery można było uaktualnić poprzez wymianę procesora. Powstał także układ 486DLC2 o zegarze 40/80MHz80 MHz, który jednak był rzadko spotykany. W momencie pojawienia się na rynku układów DLC/SLC na rynku królowały już głównie komputery oparte ona różneróżnych wersjewersjach i486. Z uwagi jednak na zgodność z płytami 386 układy Cyrixa można w pewnym sensie uznać za przedstawicieli rodziny 386.
{{Commonscat|Intel i386}}
| 