Tahiti: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Dodano kategorię "Wyspy wulkaniczne" za pomocą HotCat
m Popups: Ujednoznacznienie linku z Alkohol na alkohol etylowy, WP:SK
Linia 10:
|populacja = 169 674
|gęstość = 162
|stopniN = |minutN = |sekundN =
|stopniE = |minutE = |sekundE =
|stopniW = |minutW = |sekundW =
|stopniS = |minutS = |sekundS =
|mapa_wyspy = Grafika:Mapa de Tahiti.svg
Linia 22:
Tahiti to [[wyspa wulkaniczna|wulkaniczna wyspa]] otoczona [[Rafa|rafami koralowymi]]. Dwie zasadnicze górzyste części wyspy: większa Tahiti-Nui (Wielka Tahiti) z kulminacją wygasłego [[wulkan]]u [[Mont Orohena]] (2241 m [[n.p.m.]]) i Tahiti-Iti (Mała Tahiti), inaczej Taiarapu, połączone są wąskim nizinnym [[przesmyk]]iem Taravao. Znaczna część powierzchni pokryta gęstą roślinnością, stoki górskie poprzecinane są głębokimi, wąskimi [[wąwóz|wąwozami]] z licznymi [[wodospad]]ami. [[Klimat zwrotnikowy]], morski.
 
Osadnictwo skupia się na Tahiti-Nui, zwłaszcza w okolicy największego miasta, stołecznego [[Papeete]]. Mniejsza część jest słabo zaludniona i trudniej dostępna (częściowo tylko drogą morską). Wyspę zamieszkuje 169,7 tys. (2002), w większości są to rdzenni mieszkańcy ([[Polinezyjczycy]] – ok. 70%, a także Chińczycy (sprowadzeni jako robotnicy na plantacje [[Bawełna (włókno)|bawełny]], dziś należą do najzamożniejszych Tahitańczyków) i Francuzi; często spotyka się małżeństwa mieszane. Mieszkańcy posiadają [[obywatelstwo]] francuskie. Największe miasto: [[Papeete]] w północno-zachodniej części wyspy. Rozwinięta uprawa [[palma kokosowa|palmy kokosowej]], [[banan|bananów]]ów, [[cytrusy|cytrusów]], [[wanilia|wanilii]], [[ananas|ananasów]]ów. [[Rybołówstwo]] i połów pereł.
 
=== Historia ===
[[Plik:Flag_of_French_PolynesiaFlag of French Polynesia.svg|thumb|left|Flaga Polinezji Francuskiej]]
Pierwszymi mieszkańcami wyspy byli Polinezyjczycy, którzy dotarli tu pomiędzy [[300]] a [[800]] r. (zdaniem niektórych nawet wcześniej). Mimo że wyspa została dostrzeżona z pokładu hiszpańskiego statku już w [[1606]], pierwsi Europejczycy dotarli na nią dopiero w [[1767]] (angielski kapitan [[Samuel Wallis]]). Rok później dotarł tu Francuz [[Louis Antoine de Bougainville]], który opisał Tahiti jako rajską wyspę, zamieszkaną przez tubylców wiodących proste, szczęśliwe, nieskalane przez cywilizację życie, tym samym przyczyniając się do rozpowszechniania stereotypu "[[szlachetny dzikus|szlachetnego dzikusa]]". W kolejnych latach zaczęły tu coraz częściej docierać europejskie statki, wśród nich m.in. "[[HMS Bounty]]" (1789). Kontakt z cywilizacją białego człowieka oznaczał dla wyspiarzy również kontakt z [[choroba zakaźna|chorobami zakaźnymi]], także [[choroba weneryczna|wenerycznymi]], [[alkohol etylowy|alkoholem]]em itp. W efekcie tego liczba ludności znacznie spadła ([[James Cook]] w 1774 szacował ją na 200 tys., co zdaje się być wartością zawyżoną, inne szacunki z tego okresu mówiły o 122 tys.; po licznych epidemiach w [[1797]] żyło tu tylko 16 tys. tubylców, później już ok. 6 tys.). W [[1842]] Tahiti uznane za francuski [[protektorat]]. W 1880 ostatni król tahitański Pomare V zrzekł się suwerenności na rzecz Francji. W [[1891]] osiadł tu francuski malarz [[Paul Gauguin]]. W latach [[1946]]-[[2004]] [[Terytorium zamorskie (Francja)|terytorium zamorskie]] Francji.
 
Tradycyjne działy gospodarki Tahiti to: [[rybołówstwo]], połów [[perła|pereł]], w mniejszym stopniu [[rolnictwo]] (uprawa [[palma kokosowa|palm kokosowych]], [[banan|bananów]]ów, [[wanilia|wanilii]], [[trzcina cukrowa|trzciny cukrowej]], [[kawa|kawy]] i in.), przetwórstwo płodów rolnych. Duże znaczenie mają dotacje rządu francuskiego. Coraz większą rolę odgrywa też [[turystyka]]. Na wyspie znajduje się międzynarodowy [[Lotnisko|port lotniczy]] Faa'a (otwarcie [[1961]]).
 
=== Królowie Tahiti ===
Linia 37:
* [[Pōmare V]] [[1877]]-[[1880]]
 
== Religia ==
Większość ludności jest [[kalwinizm|kalwinami]] oraz [[kościół łaciński|rzymskokatolikami]]. Istnieją również grupy [[protestantyzm|protestanckie]] oraz [[Świadkowie Jehowy]] (zobacz: ''[[Świadkowie Jehowy we Francji#Świadkowie Jehowy na Polinezji Francuskiej|Świadkowie Jehowy na Tahiti]]'').