Jerzy II Rakoczy: Różnice pomiędzy wersjami

{{Źródła|data=2011-02 }}

'''Jerzy II Rakoczy''' nazwisko zapisano również jako ''Ragotzovius'', ''Ragotzius'', ''Ragotzi'', ''Ragotzki'', ''Ragotzky'', właśc. II. Rákóczi György (ur. [[30 stycznia]] [[1621]] w [[Sárospatak]], zm. [[7 czerwca]] [[1660]] w [[Oradea|Oradei]]) – syn [[Jerzy I Rakoczy|Jerzego I Rakoczego]], mąż [[Zofia Batorówna|Zofii Batory]], ojciec [[Franciszek I Rakoczy|Franciszka I Rakoczego]].

W 1653 roku zawarł sojusz z Polską, jednak nie przyszedł jej z pomocą w trakcie najazdu szwedzkiego. Za to w 1656 roku sojusz zaproponowali mu Szwedzi w zamian za Ruś Czerwoną i tytuł wielkiego księcia Halicza. Rakoczy jednak 7 września 1656 roku zawarł traktat wieczystej przyjaźni z powstańcami Bohdana Chmielnickiego i nadal prowadził rokowania ze Szwedami. Spowodowało to wzrost pozycji Rakoczego, co z kolei zmobilizowało Habsburgów do wsparcia Jana Kazimierza, ponieważ obawiali się, że Rakoczy będący lennikiem Turcji może dążyć do zjednoczenia Węgier. W związku z tym [[Ferdynand III Habsburg|Ferdynand III]] podpisał 1 grudnia 1656 roku przymierze z RzeczpospolitąRzecząpospolitą.

6 grudnia 1656 roku Rakoczy podpisał ze Szwedami sojusz w [[Iernut|Radnot]] na [[Węgry|Węgrzech]] tzw. [[traktat w Radnot]], na mocy którego miał się dokonać rozbiór RzeczpospolitejRzeczypospolitej, a Rakoczy miał otrzymać m.in. Mazowsze i [[Małopolska|Małopolskę]] wraz z dochodowymi złożami [[Halit|soli]].

Podszedł pod [[Lwów]], lecz nie zdobył go, a po starciu z niewielkimi siłami Rewery Potockiego odszedł w kierunku [[Kraków|Krakowa]] paląc i rabując po drodze: m.in. [[Dukla|Duklę]], [[Rogi (województwo podkarpackie)|Rogi]], [[Lesko]], [[Sanok]], [[Łańcut]], [[Zamek Kamieniec|zamek w Odrzykoniu]]. Nie zdobył [[Przemyśl]]a (28 lutego) i [[Krosno|Krosna]]. Oblegał także [[Zamek w Łańcucie]] lecz też nie był w stanie zdobyć tak potężnej [[twierdza|twierdzy]]. 21 marca zajął Tarnów i na czele 5 tys. żołnierzy dotarł 28 marca do Krakowa gdzie wzmocnił szwedzki garnizon 2,5 tys. żołnierzy pod dowództwem [[Jan Bethlen|Jana Bethlena]]<ref>[http://www.polityka.pl/archive/do/registry/secure/showArticle?id=3352542 Archiwum tygodnika POLITYKA<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>. Następnie Rakoczy udał się na północ gdzie dołączył do reszty swoich wojsk i 11 kwietnia połączył się w [[Modliborzyce (województwo świętokrzyskie)|Modliborzycach]] i 12 kwietnia pod [[Ćmielów|Ćmielowem]] z wojskami szwedzkimi pod dowództwem króla szwedzkiego [[Karol X Gustaw|Karola X Gustawa]]. Następnie Rakoczy i Karol Gustaw przekroczyli Wisłę w [[Zawichost|Zawichoście]] i 19 kwietnia zajęli Lublin, a 30 kwietnia Mińsk Mazowiecki. 8 maja Rakoczy i Karol Gustaw podeszli pod twierdzę w [[Brześć|Brześciu nad Bugiem]], która skapitulowała po 2 dniach, a wojska Rakoczego zaczęły krwawo łupić okolice (spalił Brańsk i Białą Podlaską). Około 20 maja Karol Gustaw dowiedział się, że do wojny z nim szykuje się król Danii, więc odszedł na [[Pomorze]], zostawiając komendę [[Gustaw Otto Stenbock|Gustawowi Stenbockowi]], z którego korpusem Rakoczy przeszedł na zachód w kierunku Warszawy, niszcząc po drodze doszczętnie [[Podlasie]] (spalił m.in. 20 maja [[Mielnik (województwo podlaskie)|Mielnik]], 31 maja [[Drohiczyn (województwo podlaskie)|Drohiczyn]], [[Nur]], [[Brok]] i [[Pniewo (województwo podlaskie)|Pniewo]]). Wraz ze Szwedami po 3 dniach oblężenia zajął 17 czerwca Warszawę.

Po 4 dniach okupacji Warszawy, 22 czerwca szwedzkie oddziały Stenbocka odeszły za Karolem Gustawem w kierunki [[Szczecin]]a (w związku z przystąpieniem Danii do wojny po stronie Polski), co postawiło Jerzego Rakoczego w ciężkiej sytuacji, ponieważ zdawał sobie sprawę, że jego wojska prezentują niewielką wartość bojową. Zaskoczony rozwojem sytuacji zaczął wraz z Kozakami szybko wycofywać się na południowy- wschód, tym bardziej, że na rozkaz króla Jana Kazimierza zaczął go ścigać 10 tys. korpus polskiej jazdy Stefana Czarnieckiego, który, porzuciwszy pościg za wojskami szwedzkimi, połączył się w Częstochowie z jazdą [[Wielkie Księstwo Litewskie|litewską]] [[Aleksander Hilary Połubiński|Aleksandra Hilarego Połubińskiego]] i sprzymierzonymi wojskami austriackimi. W dodatku doszły Rakoczego wieści, że [[Jerzy Sebastian Lubomirski|Jerzy Lubomirski]], nie mogąc się doczekać najazdu na Siedmiogród sprzymierzonych Tatarów, w odwecie na najazd Rakoczego najechał na Siedmiogród, łupiąc go bez litości. W [[Łańcut|Łańcucie]] 7-8 lipca postanowiono, że Czarniecki ruszy bezpośrednio za Rakoczym, a [[Jerzy Sebastian Lubomirski|Lubomirski]] z [[Stanisław Rewera Potocki|Potockim]] odetną Siedmiogrodzianom i Kozakom drogę do granicy. 11 lipca wojska Czarnieckiego doścignęły Rakoczego i zniszczyły część jego armii w [[Bitwa pod Magierowem|Bitwie pod Magierowem]] oraz odzyskały 2000 wozów z łupami. Następnie dogoniły pozostałą część jego uciekających wojsk podczas przeprawy przez [[Pełtew]] i po połączeniu 16 lipca z hetmanami wojska polskie dogoniły go na Podolu i rozbiły 20 lipca w [[Bitwa pod Czarnym Ostrowem|Bitwie pod Czarnym Ostrowem]]. Rakoczy po ucieczce Kozaków Żdanowicza porzucił tabory i z resztkami swoich sił wycofał się do [[Międzybuż|Międzyboża]] i zaproponował kapitulację, którą książę Jerzy Lubomirski przyjął 23 lipca. Rakoczy Rakoczy na mocy kapitulacji zerwał sojusz ze Szwecją, zobowiązał się wyprowadzić swoje oddziały z okupowanych miast Krakowa i Brześcia Litewskiego oraz zapłacić Rzeczypospolitej reparacje wojenne w wysokości 1,2 mln złotych. Poza tą kwotą zobowiązał się wypłacić 1 mln złotych żołnierzom armii polskiej i 2 mln dowódcom. Polacy pozwoli mu odejść do Siedmiogrodu, jednak 26 lipca pod [[Bitwa pod Skałatem|Skałatem]] natknął się na idących z południa sprzymierzonych z Rzeczpospolitą Tatarów, którzy go zaatakowali. Rakoczy porzucił swoje wojska, zostawiając dowództwo [[Janos Kemeny|Janosowi Kemeny]]. W ciągłych walkach Węgrzy okopali się w warownym obozie w [[Wiśniowczyk (obwód tarnopolski)|Wiśniowczyku]] koło [[Trembowla|Trembowli]], jednak 31 lipca Tatarzy zdobyli obóz. Zginęło wtedy 500 Węgrów, a w [[jasyr]] poszło 11 tysięcy Węgrów i Mołdawian. Tym samym armia siedmiogrodzka przestała istnieć. 4 sierpnia 1657 do garnizonu węgierskiego w Krakowie dotarł rozkaz Rakoczego nakazujący dowodzącemu im [[Jan Bethlen|Janowi Bethlen]] poddanie Krakowa.

Rakoczy musiał zapłacić RzeczpospolitejRzeczypospolitej [[Reparacje wojenne|kontrybucję]] w wysokości 3 mln złotych, stracił wszystkie łupy wojenne, a niedobitki jego armii znalazły się w tatarskiej niewoli. Wkrótce na Siedmiogród uderzyli [[Imperium osmańskie|Turcy]], pozbawiając Rakoczego wpływów w [[Mołdawia|Mołdawii]]. Zginął w walkach o tron siedmiogrodzki – został ciężko ranny w 1660 roku w [[Bitwa pod Floreşti|bitwie pod Floreşti/Gilău]] ([[Język węgierski|węg.]] ''Szászfenes''/''Gyalu'') koło miasta [[Kluż-Napoka]] (węg. ''Kolozsvár'').