Synagoga: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Historia: rozbudowa |
redakcyjne, ilustracja |
||
Linia 1:
[[Plik:
[[Plik:
[[Plik:Szczebrzeszyn19.JPG|right|thumb|235px|'''[[Synagoga w Szczebrzeszynie]]''']]▼
[[Plik:Szydlow synagogue 20060619 1326.jpg|right|thumb|235px|'''[[Synagoga w Szydłowie]]''']]▼
[[Plik:Synagoga w Bobowej.JPG|right|thumb|235px|'''[[Synagoga w Bobowej]]''']]▼
[[Plik:Krakow synagogue 20060802 1730.jpg|right|thumb|235px|'''[[Synagoga Kupa w Krakowie]]''']]▼
[[Plik:Lesko synagoga.jpg|right|thumb|235px|'''[[Synagoga w Lesku]]''']]▼
[[Plik:WielkaSynagoga3 Lodz.jpg|right|thumb|235px|'''[[Wielka Synagoga w Łodzi]]''']]▼
[[Plik:Poland Lancut - synagogue.jpg|right|thumb|235px|'''[[Synagoga w Łańcucie]]''']]▼
[[Plik:Ostrow Wlkp-fasada boznicy noca.jpg|right|thumb|235px|'''[[Nowa Synagoga w Ostrowie Wielkopolskim]]''']]▼
[[Plik:Poland Sejny - synagogue.jpg|right|thumb|235px|'''[[Biała Synagoga w Sejnach]]''']]▼
{{wikisłownik|synagoga}}▼
{{Commonscat|Synagogues}}▼
'''Synagoga''', ''bożnica'', ''bóżnica'' (z {{greka|συναγωγή}} ''synagoge'': "zgromadzenie, miejsce zebrań") – [[żydzi|żydowski]] dom modlitwy. W [[judaizm]]ie miejsce [[Modlitwa|modlitw]] i zgromadzeń religijnych, również miejsce zebrań społecznych [[Kahał|gminy żydowskiej]].
Linia 20 ⟶ 8:
== Historia ==
▲[[Plik:
[[Plik:Nave & columns, Toledo synagogue, Spain, ZM (42).JPG|right|thumb|235px|Wnętrze synagogi w Toledo]]
Pierwsze synagogi powstały prawdopodobnie w czasie [[Niewola babilońska|wygnania babilońskiego]] w VI w. p.n.e. Pewne jest, że istniały w [[Starożytny Izrael|starożytnym Izraelu]], przed zburzeniem drugiej [[Świątynia Jerozolimska|Świątyni Jerozolimskiej]] w roku 70. Pierwsze synagogi w starożytnym Izraelu służyły jako miejsca codziennej modlitwy i nauki, i istniały równolegle ze Świątynią - jedynym miejscem kultu starożytnego judaizmu. Najstarszą pisemną wzmiankę o synagodze odnaleziono w egipskim dokumencie z III w. p.n.e<ref>{{cytuj książkę | autor = Geoffrey Wigoder | tytuł = The Story of the Synagogue. A diaspora Museum Book. | wydawca = Weidenfeld & Nicolson | miejsce = London | data = 1986 | strony = 10 | isbn = 978-0297789352 }}</ref>. Pozostałości najstarszej znanej synagogi, pochodzącej II w. p.n.e., zachowały się na greckiej wyspie [[Delos]]<ref>{{cytuj książkę | autor = Maria i Kazimierz Piechotkowie | tytuł = Bramy Nieba. Bóźnice murowane na terenach dawnej Rzeczypospolitej. | wydanie = | wydawca = Krupski i S-ka | miejsce = Warszawa | data = 1999 | strony = 19-22 | isbn = 83-86117-18-4 }}</ref>.
Linia 31 ⟶ 21:
== Funkcja ==
▲[[Plik:
▲[[Plik:Szczebrzeszyn19.JPG|right|thumb|235px|'''[[Synagoga w Szczebrzeszynie]]''']]
▲[[Plik:Szydlow synagogue 20060619 1326.jpg|right|thumb|235px|'''[[Synagoga w Szydłowie]]''']]
▲[[Plik:Synagoga w Bobowej.JPG|right|thumb|235px|'''[[Synagoga w Bobowej]]''']]
▲[[Plik:
▲[[Plik:WielkaSynagoga3 Lodz.jpg|right|thumb|235px|'''[[Wielka Synagoga w Łodzi]]''']]
▲[[Plik:Ostrow Wlkp-fasada boznicy noca.jpg|right|thumb|235px|'''[[Nowa Synagoga w Ostrowie Wielkopolskim]]''']]
▲[[Plik:
Wielka liczba określeń synagogi wynika z jej wielofunkcyjności: nie jest ona tylko miejscem modlitw i nabożeństw, lecz także miejscem studiowania [[Tora|Tory]] i [[Talmud]]u, salą zebrań i siedzibą [[kahał]]u. Synagoga mieściła różne urzędy gminne: kancelarię, archiwum, pomieszczenia sądów rabinackich, skarbiec, a nawet [[Koszerność|koszerną]] stołówkę i schronisko z noclegownią. Nie jest więc ona budynkiem sakralnym w pojęciu [[chrześcijaństwo|chrześcijańskim]], nie składa się tu ofiar, nie oddaje czci obrazom czy posągom, nie konsekruje się tego budynku. W judaizmie jedyną i prawdziwą świątynią, w której służbę ofiarniczą sprawowali kapłani, była [[Świątynia Jerozolimska]], zburzona przez [[Starożytny Rzym|Rzymian]] w [[70]] roku n.e.
Linia 86 ⟶ 84:
== Źródła ==
▲{{wikisłownik|synagoga}}
▲{{Commonscat|Synagogues}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Szolginia| imię = Witold| tytuł = Architektura| wydawca = Sigma NOT| miejsce = Warszawa| data = | rok = 1992| strony = 27| isbn = 83-85001-89-1}}
|