Stany graniczne (wojna secesyjna): Różnice pomiędzy wersjami

W kontekście [[wojna secesyjna|wojny secesyjnej]] termin '''stany graniczne''' odnosi się do pięciu [[stany niewolnicze|niewolniczych stanów]]: [[Delaware]], [[Kentucky]], [[Maryland]]u, [[Missouri]] i [[Wirginia Zachodnia|Wirginii Zachodniej]], które graniczyły z [[stany wolne|wolnymi stanami]] i należały do [[Stany Zjednoczone|Unii]]. Wszystkie poza Delaware graniczyły ze stanami, które wstąpiły do [[Skonfederowane Stany Ameryki|Konfederacji]]. W Kentucky i Missouri istniały obok siebie prounijne i prokonfederackie rządy. [[Wirginia Zachodnia]] powstała w roku 1863 z północnych hrabstw Wirginii, które oderwały się od macierzystego stanu, nim ten jeszcze zgłosił akces do Konfederacji. Wprawdzie z każdego stanu niewolniczego (oprócz [[Karolina Południowa|Karoliny Południowej]]) po stronie Unii walczyły jakieś wojska<ref>[http://www.1stalabamacavalryusv.com/loyalist.asp Historia 1. Pułku Kawalerii z Alabamy (ang.)].</ref><ref>[http://www.worldhistoryblog.com/2007/05/pro-union-southerners.html World History Blog: prounijni Południowcy (ang.)].</ref>, najbardziej dramatycznie przedstawiała się sytuacja w stanach granicznych, gdzie częstokroć członkowie tej samej rodziny walczyli po przeciwnych stronach.

Dwa terytoria niebędące jeszcze stanami: [[Terytorium Indiańskie]] (dzisiejszy stan [[Oklahoma]]) i [[Terytorium Nowego Meksyku]] (dzisiejsze [[Arizona]] i [[Nowy Meksyk]]) również zezwalały na niewolnictwo, chociaż – mimo jego legalności – niewolników było tam bardzo niewielu. W czasie wojny większość plemion [[Indianie|indiańskich]] w Oklahomie zawarła sojusz z konfederatami i walczyła po ich stronie. Mieszkańcy Terytorium Nowego Meksyku byli podzieleni, przy czym linia podziału na zwolenników Unii i Konfederacji przebiegała wzdłuż 34. równoleżnika.

Ze swą geograficzną, społeczną, polityczną i gospodarczą przynależnością zarówno do Północy, jak i Południa, stany graniczne przyczyniały się do zacierania kulturowej granicy pomiędzy obiema częściami kraju. Po [[Rekonstrukcja USA|rekonstrukcji]] większość stanów granicznych przyjęła [[Prawa Jima Crowa|Prawa Jima Crow]], ale w następnych latach część z nich (przede wszystkim Delaware i Maryland) zaczęła przyjmować "północny"„północny” sposób życia, podczas gdy inne (szczególnie Kentucky i Wirginia Zachodnia) ciążyły ku Południu<ref>''Encyclopedia of Southern Culture'' by Mary L. Hart, Charles Reagan Wilson, William Ferris and Ann J. Adadie, Univ. of N. Carolina Press, 1989. ISBN 0-8078-1823-2,.</ref><ref>Charles Ambler: ''The History of West Virginia''.</ref>.

Marylandzka Legislatura odrzuciła secesję w roku 1861, ale gubernator Hicks sprzeciwił się temu. W rezultacie na teren stanu wkroczyły wojska Unii. Po zawieszeniu działania na terenie stanu prawa [[Habeas Corpus Act|habeas corpus]] przez Lincolna, kilku lokalnych ustawodawców, jak również [[burmistrz]] i szef policji miasta [[Baltimore]], którzy byli zwolennikami secesji, zostało aresztowanych i uwięzionych przez władze Unii (w związku z tym, że Wirginia przyłączyła się do Konfederacji, wojska Unii chcące dostać się do stolicy musiały maszerować przez Maryland). Gdyby Maryland również opowiedział się za secesją, Waszyngton zostałby całkowicie okrążony. Podczas wojny żołnierze z Marylandu walczyli po obu stronach: w armii Unii 60 tys, w konfederackiej 25 tys.

Stan Kentucky miał strategiczne znaczenie dla zwycięstwa Unii w wojnie. Lincoln miał kiedyś powiedzieć: ''Myślę, że utrata Kentucky to tyle samo, co przegranie całej gry. Jeśli Kentucky przepadnie, nie utrzymamy ani Missouri, ani Marylandu. Wszystko jest przeciw nam, a praca do wykonania zdecydowanie nas przerasta'' ([[język angielski|ang.]] ''I think to lose Kentucky is nearly the same as to lose the whole game. Kentucky gone, we cannot hold Missouri, nor Maryland. These all against us, and the job on our hands is too large for us'').

Kentucky próbowało pozostać neutralne, wydając 20 maja 1861 roku proklamację, w której prosiło obie strony konfliktu o trzymanie się z daleka. Neutralność została złamana przez konfederackiego generała [[Leonidas Polk|Polka]], który latem tegoż roku zajął [[Columbus (Kentucky)|Columbus]], chociaż przedtem Unia prowadziła tam zupełnie otwarcie zaciągi do wojska. W odpowiedzi legislatura Kentucky wydała rezolucję nakazującą gubernatorowi zażądać wycofania konfederackich wojsk z terenu stanu. Magoffin za[[weto]]wał proklamację, ale legislatura weto to obaliła. Następnie legislatura zdecydowała się wspierać unijnego generała [[Ulysses S. Grant|Granta]] i jego wojska stacjonujące w [[Paducah (Kentucky)|Paducah]], argumentując to tym, że konfederaci złamali obietnicę i wkroczyli na teren stanu jako pierwsi. W roku 1862 legislatura przegłosowała ustawę odbierającą obywatelstwo stanu tym wszystkim, którzy zaciągnęli się do konfederackiej armii. Tak oto neutralny status Kentucky stał się otwartym zwolennikiem Unii.

Jednak gdy konfederacki generał [[Albert Johnston|Albert Sidney Johnston]] zajął [[Bowling Green (Kentucky)]] latem 1861 roku, odłam polityczny, występujący jako "Russellville„Russellville Convention"Convention”, utworzył "Skonfederowany„Skonfederowany Rząd Kentucky"Kentucky”, który został uznany przez [[Skonfederowane Stany Ameryki|CSA]] jako stan członkowski. Kentucky miała przedstawiać gwiazda centralnie umieszczona na bojowym sztandarze [[Flagi Skonfederowanych Stanów Ameryki|Southern Cross]]<ref>[http://ngeorgia.com/history/flagsofga.html Richard E. Irby: ''A Concise History of the Flags of the Confederate States of America and the Sovereign State of Georgia'', Golden Ink].</ref>. Konwencja miała miejsce w hrabstwie [[Hrabstwo Logan (Kentucky)|Logan]] 18 listopada 1861 roku, stu szesnastu delegatów z sześćdziesięciu ośmiu hrabstw "obaliło"„obaliło” istniejące władze i stworzyło "rząd„rząd tymczasowy"tymczasowy” podlegający nowemu konfederackiemu gubernatorowi [[George W. Johnson|George'owiGeorge’owi Johnsonowi]]. 10 grudnia 1861 Kentucky stało się trzynastym stanem przyjętym do konfederacji. Kentucky, podobnie jak Missouri, było stanem mającym reprezentację w obu kongresach i liczne oddziały wojskowe w walczących ze sobą armiach.

Po secesji stanów południowych nowo wybrany gubernator Missouri wezwał legislaturę do zwołania stanowej konwencji konstytucyjnej dla wypowiedzenia się za lub przeciw secesji. Konwencja ta opowiedziała się za pozostaniem stanu w Unii, ale odmówiła poparcia dla zdławienia rebelii stanów południowych przez Stany Zjednoczone. Prokonfederacki gubernator [[Claiborne Fox Jackson|Claiborne F. Jackson]] nie był zadowolony z wyniku głosowania. Zwołał milicję stanową na doroczne ćwiczenia pod [[Saint Louis|St. Louis]]. Jackson miał plany odnośnie arsenału w St. Louis i w tajemnicy utrzymywał kontakty z prezydentem CSA [[Jefferson Davis|Jeffersonem Davisem]]; jego zamiarem było uzbrojenie milicji z St. Louis w karabiny oraz działa z arsenału w [[Baton Rouge]]. Powiadomiony o tych zamiarach kpt [[Nathaniel Lyon]], komendant arsenału uderzył pierwszy, otoczył swymi żołnierzami obóz milicjantów i zmusił ich do poddania się. Gdy prowadził jeńców do arsenału przez centrum miasta, wybuchły krwawe zamieszki znane jako [[Camp Jackson Affair]].

Te wydarzenia przyczyniły się do wzrostu poparcia dla konfederatów. Prokonfederacka legislatura poparła w głosowaniu gubernatorski projekt powołania ''Gwardii Stanowej Missouri''. Gubernator Jackson mianował Sterlinga Price'aPrice’a, który przewodniczył konwencji, [[generał-majorGenerał|generałem-majorem]] tej unowocześnionej i rozbudowanej milicji. Price i unijny dowódca dystryktu Harney doszli do porozumienia, co zmniejszyło napięcia na obszarze stanu na kilka tygodni. Gdy Harney został odwołany, a jego miejsce zajął Lyon, doszło do ponownego spotkania w St. Louis pomiędzy Lyonem, jego politycznym sprzymierzeńcem Francisem P. Blairem, Pricem i Jacksonem. Negocjacje zakończyły się niczym; po kilku bezowocnych godzinach Lyon wypowiedział swe słynne słowa: ''to znaczy wojna!'' (ang. ''this means war!''). Price i Jackson natychmiast wyjechali z miasta.

Jackson, Price oraz legislatura stanowa zostali zmuszeni 14 czerwca do ucieczki ze stolicy stanu [[Jefferson City]] w obliczu gwałtownej ofensywy Lyona mianowanego właśnie generałem milicji. Wobec nieobecności gubernatora, Konwencja Konstytucjonalna stanu Missouri (1861–631861–1863) zebrała się ponownie pod koniec lipca. 30 dnia tego miesiąca uznała, że stanowiska rządowe w stanie zostały zwolnione i wybrała nowego (tymczasowego) gubernatora. Został nim [[Hamilton Gamble]]. Administracja prezydenta Lincolna natychmiast zatwierdziła ten wybór, bowiem Gamble zapewniał powstanie prounijnej milicji i zaciągi do armii Północy.

Teraz wybuchły gwałtowne walki pomiędzy siłami Unii a armią składającą się z Gwardii Stanu Missouri gen. Price'aPrice’a i wojsk Konfederacji z [[Arkansas|Arkansasu]]u i [[Teksas]]u pod dowództwem [[Ben McCulloch|Bena McCullocha]]. Po zwycięstwie w [[Bitwa nad Wilson’s Creek|bitwie nad Wilson'sWilson’s Creek]] i [[PierwszaI bitwa pod Lexington|oblężeniu Lexington]] secesjoniści musieli wycofać się do południowo-zachodniego Missouri, bowiem z północy nadciągały znaczne posiłki unionistów. 30 października 1861 w miejscowości [[Neosho (Missouri)|Neosho]], Jackson zwołał legislaturę stanową na wychodźstwie, podczas której przegłosowana została secesja stanu Missouri. Zostało to natychmiast zaaprobowane przez konfederacki Kongres i 28 listopada Missouri została przyjęta do Konfederacji.

Poważne różnice pomiędzy wschodnią i zachodnią częścią Wirginii nie wystąpiły bynajmniej dopiero zimą 1860/61. Historyk Wirginii Zachodniej C. H. Ambler pisze, że "w„w okresie 1830–1850 było zaledwie kilka lat, kiedy nie istniała obawa rozbicia wspólnoty"wspólnoty”. Zachodnia część stanu w tamtym okresie "była„była postępowa i otwarta"otwarta”, podczas gdy wschodnia "pogrążała„pogrążała się w gnuśnym konserwatyzmie"konserwatyzmie”. Niezadowolenie zachodu wywoływała nieproporcjonalna (w stosunku do populacji) liczba przedstawicieli wschodu w legislaturze oraz nierówny podział dóbr stanowych. Wschód uzasadniał swoją dominację gospodarką opartą na niewolnictwie, bowiem "posiadanie„posiadanie niewolników mogło być zagwarantowane i zabezpieczone jedynie poprzez danie ich panom głosu we władzach, by mogli bronić swoich interesów"interesów”<ref>Ambler, sss. 764–765.</ref>. W roku 1851 tzw. "Virginia„Virginia Reform Convention"Convention” doprowadziła do uznania, że na zachodzie mieszka więcej białych niż na wschodzie, co doprowadziło do znaczących zmian. Wszyscy biali zostali zrównani w prawach, a wyboru gubernatora miano odtąd dokonywać w bezpośrednich głosowaniu wszystkich uprawnionych. W niższej izbie legislatury fotele miał być obsadzane proporcjonalnie do liczby ludności, aczkolwiek w izbie wyższej nadal obowiązywała mieszana zasada ludnościowo-majątkowa<ref>Crofts, sss. 57–58.</ref>.

W roku 1859 doszło do kolejnych napięć, z tym że teraz miałmiały onone miejsce w części zachodniej, podzielonej na północ i południe; ta druga była bardziej zadowolona ze zmian roku 1851. Historyk Daniel W. Crofts pisze "Ci„Ci z północnego zachodu narzekali, że stali się wasalami wschodniej Wirginii bezlitośnie okładanymi rosnącymi podatkami dla jej wygody"wygody”. Oczekiwane na zachodzie zmiany, jak np. kanał pomiędzy rzekami [[James (rzeka)|James]] i [[Kanawha (rzeka)|Kanawha]] czy linie kolejowe łączące wschód z zachodem, obiecano zbudować, ale nie zbudowano. Na zachodzie mieszkało o 135 tysięcy więcej białych niż na wschodzie, ale to wschód rządził w stanowym senacie. W Izbie Reprezentantów Kongresu, z powodu przyjęcia ustawy [[Kompromis 3:5|3:5]], jedynie pięciu spośród trzynastu przedstawicieli Wirginii pochodziło z zachodniej części stanu<ref>Nevins s. 140. Nevins napisał także „..."według Francisa H. Pierponta, jednego z przywódców reprezentacji zachodu, każdego roku wschód unikał płacenia 900 tysięcy dolarów podatków, które winien byłby zapłacić, gdyby nie ta ustawa"ustawa”.</ref>. Wybory gubernatora w roku 1859 rozczarowały obie partie na zachodzie. W rezultacie przeciwnicy niewolnictwa z Partii Wigów zaczęli skłaniać się do przejścia do Partii Republikańskiej; w wyborach prezydenckich roku 1860 Abraham Lincoln otrzymał 2000 głosów zachodnich wirginijczyków<ref>Crofts, sss. 59, 160, Ambler, s. 779.</ref>.

W grudniu 1860 roku w Wirginii publicznie rozprawiano o podziale stanu. Czołowe dzienniki wschodniej części stanu, jak "Richmond„Richmond Inquirer"Inquirer”, "Richmond„Richmond Examiner"Examiner” czy "Norfolk„Norfolk Argus"Argus” otwarcie wzywały do stanowej secesji<ref>Crofts, s. 102.</ref>. Podobnie było na zachodzie. 12 kwietnia 1861 roku John S. Carlisle zorganizował spotkanie 1200 mieszkańców hrabstwa Harrison. Zgromadzeni przyjęli rezolucję nawołującą do utworzenia nowego stanu oddzielonego granicą od Wirginii. Rezolucja została szeroko rozpropagowana. Każde hrabstwo miało wyznaczyć "pięciu„pięciu najmądrzejszych, najlepszych i najbardziej znanych"znanych” ludzi jako delegatów na przygotowywany zjazd<ref>Curry: ''A Reappraisal of Statehood Politics in West Virginia'', s. 406, Lesser, sss. 25–26.</ref>. Historyk Allan Nevins napisał: "Ten„Ten spontaniczny ruch rozprzestrzeniał się z szybkością wiatru. We wszystkich społecznościach odbywały się zebrania mieszkańców"mieszkańców”<ref>Nevins, s. 141.</ref>.

Unioniści z Wirginii zebrali się w [[Wheeling (Wirginia Zachodnia)|Wheeling]] w dniach 13–15 maja, oczekując na wyniki stanowego referendum na temat secesji<ref>Link, s. 251.</ref>. Zebrało się tam ponad czterystu delegatów z 27 hrabstw. Większość członków delegacji została wytypowana podczas zgromadzeń ludowych, a niektórzy przybyli z własnej woli. Wydawca gazety "Wheeling„Wheeling Western Star"Star” nazwał to "masowym„masowym zgromadzeniem, a nie spotkaniem wybranych przedstawicieli"przedstawicieli”<ref>Lesser, s. 26, Curry, s. 406.</ref>.

Carlisle, stojąc na tle transparentu z napisem "New„New Virginia, now or never"never”, wzywał do natychmiastowego utworzenia nowego stanu składającego się z trzydziestu dwóch hrabstw. W czasie swego przemówienia powiedział: "Zacznijmy„Zacznijmy działać; rozwiedźmy się z tym potwornym uzurpatorem; pokażmy swoją przynależność do Wirginii i do Unii. Bez sensu jest wołać o pokój, gdy tego pokoju nie ma; dajcie mi wolność albo śmierć"śmierć”<ref>Lesser, s. 27.</ref>.

W ogólnostanowym głosowaniu za secesją opowiedziało się 132 201 uprawnionych, przeciw było 37 451<ref>Crofts, s. 341.</ref>.

Późną wiosną roku 1861 wojska Unii z Ohio wkroczyły do zachodniej Wirginii z zamiarem ochrony linii kolejowej B&O. Generał [[George McClellan|George B. McClellan]] 3 czerwca w Philippi, 11 lipca w Rich Mountain i 11 września w Carnifex Ferry "kompletnie„kompletnie zniszczył konfederackie umocnienia w zachodniej Wirginii"Wirginii”<ref>McGehee, s. 149.</ref>. Jednak po tych zwycięstwach większość wojsk Unii została wycofana ze stanu, by wspierać działania McClellana gdzie indziej, co spowodowało, że gubernator Boreman napisał z Parkersburga "Cały„Cały kraj na południe i wschód od nas jest otwarty dla konfederatów"konfederatów”<ref> Curry, "A„A House Divided"Divided”, s. 77.</ref>. W środkowej, południowej i wschodniej części Wirginii Zachodniej walki partyzanckie trwały do roku 1865<ref>"Exterminating„Exterminating Savages"Savages”, Kenneth W. Noe, w: "The„The Civil War in Appalachia"Appalachia”, sss. 104–130.</ref>. Najazdy i pobory urządzane przez konfederatów trwały przez całą wojnę. Trudno ocenić, jak wielu żołnierzy z Wirginii Zachodniej służyło w armiach Unii i Konfederacji, ale ostatnie badania podają niemal identyczną liczbę 22–25 tysięcy po każdej ze stron<ref>[http://www.wvculture.org/History/civwaran.html Researching Your Civil War Ancestor<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref><ref>Current, s. 216.</ref>.

Nowa konstytucja została wprowadzona wiosną roku 1862 i została przyjęta przez nowo powstałe władze w maju tegoż roku. Aprobata Kongresu i podpisanie przez Lincolna nastąpiło 31 grudnia 1862 roku<ref>Curry: "A„A Reappraisal of Statehood Politics in West Virginia"Virginia”, s. 407.</ref>.

* Charles H. Ambler: ''The Cleavage between Eastern and Western Virginia'' [w:] "American„American Historical Review"Review” Vol. 15, No. 4, (lipiec 1910) sss. 762–780 w JSTOR.

* Steven V. Ash: ''Middle Tennessee Transformed 1860-1870'' Louisiana State University Press, 1988.

* Jean H. Baker: ''The Politics of Continuity, Maryland Political Parties from 1858 to 1870'' Johns Hopkins University Press, 1973.

* Daniel W. Crofts: ''Reluctant Confederates, Upper South Unionists in the Secession Crisis'', 1989.

* Richard Nelson Current: ''Lincoln'sLincoln’s Loyalists, Union Soldiers From the Confederacy'', 1992.

* Richard O. Curry: "A„A Reappraisal of Statehood Politics in West Virginia"Virginia”, w: "The„The Journal of Southern History"History” Vol. 28, No. 4. (Nov., 1962) sss. 403–421.

* Barbara Fields: ''Slavery and Freedom on the Middle Ground, Maryland During the Nineteenth Century'' 1987.

* Donald S. Frazier: ''Blood and Treasure, Confederate Empire in the Southwest'', Texas A&M University Press, 1995.

* Donald L. Gilmore: ''Civil War on the Missouri-Kansas Border'', 2005.

* Harold Hancock: ''Delaware during the Civil War'', Historical Society of Delaware, 1961.

* Harrison Lowell: ''The Civil War in Kentucky'', University Press of Kentucky, 1975.

* Alvin M. Jr. Josephy: ''The Civil War in the American West'', 1991.

* Robert L. Kerby: ''Kirby Smith'sSmith’s Confederacy, The Trans-Mississippi South, 1863–1865'' Columbia University Press, 1972.

* W. Hunter Lesser: ''Rebels at the Gate, Lee and McClellan at the Front Line of a Nation Divided'', 2004.

* C. Stuart McGehee: ''The Tarnished Thirty-fifth Star'' w: "Virginia„Virginia at War: 1861"1861” Davis William C. and Robertson, James I. Jr., 2005.

* Jay Monaghan: ''Civil War on the Western Border, 1854–1865'', 1955.

* George E. Moore: ''A Banner in the Hills, West Virginia'sVirginia’s Statehood'', 1963.

* William E. Parrish: ''Turbulent Partnership: Missouri and the Union, 1861–1865'' University of Missouri Press, 1963.

* James W. Patton: ''Unionism and Reconstruction in Tennessee, 1860–1867'', University of North Carolina Press, 1934.

* Lary C. Rampp i Donald L. Rampp: ''The Civil War in the Indian Territory'', Austin: Presidial Press, 1975.

* J. Reuben Sheeler: ''The Development of Unionism in East Tennessee'' w: "Journal„Journal of Negro History"History” Nr. 29 (1944): 166–203. w JSTOR

* T.J. Stiles: "Jesse„Jesse James, The Last Rebel of the Civil War"War”, Alfred A. Knopf, 2002.