Cmentarz Mogilski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m int.
m infobox, ilustracja, drobne merytoryczne
Linia 1:
{{Cmentarz infobox
[[Plik:Cemetery in Mogiła by Maire 5.jpg|thumb|200px|Nagrobki z drugiej dekady XIX w. na cmentarzu w Mogile – po lewej z grobu Karola Żabińskiego]]
|nazwa = Cmentarz parafialny<br />Mogiła
'''Cmentarz w Mogile''' – [[cmentarz]] w [[Kraków|Krakowie]], zlokalizowany na terenie [[Osiedle Wandy|osiedla Wandy]], najstarszego osiedla [[Nowa Huta (część Krakowa)|Nowej Huty]]. Jest [[cmentarz parafialny|cmentarzem parafialnym]], pozostającym pod zarządem OO Cystersów z pobliskiego [[Kościół Matki Boskiej Wniebowziętej i św. Wacława w Krakowie|klasztoru w Mogile]].
|zabytek =
|zdjęcie = Parish Cemetery in Mogila (general view), osiedle Wandy, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg
|opis zdjęcia = Główna aleja
|nazwa pełna =
|poprzednie nazwy =
|państwo = POL
|miejscowość = [[Kraków]]
|adres =[[Osiedle Wandy|os. Wandy]]
|typ cmentarza = wyznaniowy
|wyznanie = rzymskokatolicki
|stan cmentarza = zamknięty
|powierzchnia cmentarza = 0,93 ha
|liczba pochówków =
|liczba grobów =
|liczba kwater =
|data otwarcia = 1836
|data ostatniego pochówku =
|data likwidacji =
|zarządca =
|architekt =
|mapa cmentarza =
|kod mapy = POL-MA Kraków
|stopniN = 50 |minutN = 04 |sekundN = 11
|stopniE = 20 |minutE = 03 |sekundE = 03
|opis miejsca =
|commons = Category:Mogiła Cemetery
|www =
}}
 
[[Plik:Parish Cemetery in MogiłaMogila by(old Mairegravestones 5), osiedle Wandy, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|thumb|200px|NagrobkiOdnowione nagrobki z drugiej dekady XIX w. na cmentarzu w Mogile – po lewej z grobu Karola Żabińskiego]]
Cmentarz założono w [[1795]]<ref name="ENH">Ryszard Dzieszyński, [[Jan Franczyk|Jan L. Franczyk]], ''Encyklopedia Nowej Huty'', Kraków 2006, ISBN 978-83-7490-060-7</ref> jako cmentarz parafialny parafii pw. św Bartłomieja w Mogile. Służył jako miejsce pochówków mieszkańców wsi: [[Mogiła (Kraków)|Mogiła]], [[Łęg (Kraków)|Łęg]] i [[Czyżyny]]. Najstarszy zachowany dziś grób, należący do rodziny Styczniów, pochodzi z [[1854]]. W roku [[1842]] cmentarz otoczono wałem ziemnym, a w [[1901]] uległ poszerzeniu<ref name="ENH"/>. Gdy w [[1949]], tuż za cmentarnym ogrodzeniem zaczęto wznosić pierwsze osiedla Nowej Huty, cmentarz stał się miejscem spoczynku pierwszych mieszkańców nowego miasta. Z lat 50. [[XX wiek]]u pochodzi duża kwatera dziecięcych grobów, zwłaszcza [[noworodek|noworodków]] i [[niemowlę|niemowląt]]. Z chwilą otwarcia [[Cmentarz Grębałów|Cmentarza w Grębałowie]] w [[1964]], stary cmentarz w Mogile postanowiono zamknąć. Od tego momentu grzebani mieli być tutaj jedyni ci, którzy posiadali na tym cmentarzu rodzinne groby bądź grobowce. Po przemianach ustrojowych na początku lat 90. OO Cystersi przeprowadzili inwentaryzację istniejących mogił, pobierając od rodzin zmarłych stosowne opłaty, a odzyskane miejsca postanowiono sprzedać pod nowe grobowce. Akcja niekontrolowanej rozbudowy cmentarza, wraz z zajęciem pasa sanitarnego, spotkała się ze zdecydowanym protestem okolicznych mieszkańców oraz interwencją krakowskiej kurii metropolitarnej. W chwili obecnej pogrzeby na cmentarzu odbywają się sporadycznie jedynie do rodzinnych mogił i grobowców. W 2011 w ramach porządkowania cmentarza wycięto znaczną część drzewostanu jak również przybyło kilka nowych grobowców.
 
'''Cmentarz parafialny w Mogile''' – [[cmentarz]] w [[Kraków|Krakowie]], zlokalizowanyznajdujący się na terenie [[Osiedle Wandy|osiedla Wandy]], najstarszego osiedla [[Nowa Huta (część Krakowa)|Nowej Huty]]. Jest [[cmentarz parafialny|cmentarzem parafialnym]], pozostającym pod zarządem OO[[Parafia św. Bartłomieja w Krakowie|parafii św. Bartłomieja]] oo Cystersówcystersów z pobliskiego [[Kościół Matki Boskiej Wniebowziętej i św. Wacława w Krakowie|klasztoru w Mogile]].
=== Opis cmentarza ===
[[Plik:Cemetery in Mogiła by Maire 4.jpg|thumb|200px|left|Grobowiec Rogozińskich]]
===Historia cmentarza===
Nad cmentarzem góruje mocno zaniedbany, ze śladami licznych uszkodzeń, pozbawiony tablic epitafijnych, zbudowany z czerwonej cegły, zwieńczony niezachowanym krzyżem, grobowiec rodziny Rogozińskich. Spoczywa w nim rodzina Kazimierza Rogozińskiego, właściciela zbudowanej na przełomie [[XIX wiek]]u i [[XX wiek]]u eklektycznej willi, zachowanej do dziś przy ulicy Sieroszewskiego.
Pierwszy parafialny cmentarz mogilski powstał w [[1347]] wokół [[Kościół Narodzenia Pańskiego i św. Bartłomieja Apostoła w Krakowie (Mogiła)|kościoła Narodzenia Pańskiego i św. Bartłomieja Apostoła]]. W roku 1836 władze austriackie zarządziły przeniesienie cmentarzy poza obszar zabudowań. Likwidowano cmentarze przykościelne na terenie miast i wsi. Nowy cmentarz mogilski utworzono kilkaset metrów na północ od zabudowań, pośród pól. Służył jako miejsce pochówków mieszkańców wsi: [[Mogiła (Kraków)|Mogiła]], [[Łęg (Kraków)|Łęg]] i [[Czyżyny]]. Najstarszy zachowany dziś grób, należący do rodziny Styczniów, pochodzi z [[1854]]. W roku [[1842]] cmentarz otoczono wałem ziemnym, a w [[1901]] został poszerzony.
 
[[Plik:World War I Cemetery nr 390 Mogiła, osiedle Wandy, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|thumb|200px|[[Cmentarz wojenny nr 390 - Mogiła]]]]
 
Cmentarz założono w [[1795]]<ref name="ENH">Ryszard Dzieszyński, [[Jan Franczyk|Jan L. Franczyk]], ''Encyklopedia Nowej Huty'', Kraków 2006, ISBN 978-83-7490-060-7</ref> jako cmentarz parafialny parafii pw. św Bartłomieja w Mogile. Służył jako miejsce pochówków mieszkańców wsi: [[Mogiła (Kraków)|Mogiła]], [[Łęg (Kraków)|Łęg]] i [[Czyżyny]]. Najstarszy zachowany dziś grób, należący do rodziny Styczniów, pochodzi z [[1854]]. W roku [[1842]] cmentarz otoczono wałem ziemnym, a w [[1901]] uległ poszerzeniu<ref name="ENH"/>. Gdy w [[1949]], tuż za cmentarnym ogrodzeniem zaczęto wznosić pierwsze osiedla Nowej Huty, cmentarz stał się miejscem spoczynku pierwszych mieszkańców nowego miasta. Z lat 50. [[XX wiek]]u pochodzi duża kwatera dziecięcych grobów, zwłaszcza [[noworodek|noworodków]] i [[niemowlę|niemowląt]]. Z chwilą otwarcia [[Cmentarz Grębałów|Cmentarza w Grębałowie]] w [[1964]], stary cmentarz w Mogile postanowiono zamknąć. Od tego momentu grzebani mieli być tutaj jedyni ci, którzy posiadali na tym cmentarzu rodzinne groby bądź grobowce. Po przemianach ustrojowych na początku lat 90. OO Cystersi przeprowadzili inwentaryzację istniejących mogił, pobierając od rodzin zmarłych stosowne opłaty, a odzyskane miejsca postanowiono sprzedać pod nowe grobowce. Akcja niekontrolowanej rozbudowy cmentarza, wraz z zajęciem pasa sanitarnego, spotkała się ze zdecydowanym protestem okolicznych mieszkańców oraz interwencją krakowskiej kurii metropolitarnej. W chwili obecnej pogrzeby na cmentarzu odbywają się sporadycznie jedynie do rodzinnych mogił i grobowców. W 2011 w ramach porządkowania cmentarza wycięto znaczną część drzewostanu jak również przybyło kilka nowych grobowców.
 
=== Opis cmentarza ===
 
Nad cmentarzem góruje mocno zaniedbany, ze śladami licznych uszkodzeń, pozbawiony tablic epitafijnych, zbudowany z czerwonej cegły, zwieńczony niezachowanym krzyżem, grobowiec rodziny Rogozińskich. Spoczywa w nim rodzina Kazimierza Rogozińskiego, właściciela zbudowanej na przełomie [[XIX wiek]]u i [[XX wiek]]u [[Willa Rogozińskich w Mogile|eklektycznej willi]], zachowanej do dziś przy ulicy Sieroszewskiego.
 
Przy głównej alejce znajduje przykryty kamienną płytą z krzyżem, ziemny zbiorowy grobowiec OO Cystersów.
Linia 21 ⟶ 58:
Przy głównej alejce ustawiono pomnik nagrobny z niezachowanej mogiły, z ledwo dziś czytelnym napisem na alabastrowej tablicy. Należał on do Karola Żabińskiego (1857-1911) właściciela jednego z trzech mogilskich młynów. Na grobie Jana Zbroi zm. w 1932 mieszkańca Czyżyn zobaczyć można kamienną figurę modlącego się Chrystusa, jest ona jednym z nielicznych zachowanych na tutejszym cmentarzu przykładów rzeźby nagrobnej. Warto także wspomnieć postać Apolonii z Horów Dyniowej zm. w 1954, spoczywającej obok swojego tragicznie zmarłego w 1925 uzdolnionego artystycznie syna Romualda, do legendy przeszła bowiem słynna ogrodowa restauracja urządzana przez panią Apolonię w swoim ogrodzie naprzeciwko mogilskiego klasztoru w trakcie corocznego wrześniowego odpustu w Mogile.
 
 
=== Źródło ===
 
 
=== ŹródłoŹródła ===
* Adam Gryczyński, ''Czas zatrzymany'', Kraków 2007, album zdjęć i wspomnień o dawnych mieszkańcach wsi zajmowanych obecnie przez nowohuckie osiedla.
* {{Cytuj stronę |url=http://www.ruszczalp.pl.tl/Nowohucka-Kronika-Filmowa.htm?PHPSESSID=2c7f76817e57cf3e566f5f11f1763334// |tytuł=Nowohucka Kronika Filmowa|data dostępu =2010-11-28}}
* ''Encyklopedia Krakowa'' red. Antoni Henryk Stachowski, PWN 2000, ISBN 83-01-13325-2
{{Przypisy|stopień= ===}}
 
=== Linki zewnętrzne ===