Konstantyn I Grecki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
redakcje, dodanie źródła. |
poszerzenie |
||
Linia 1:
[[Plik:Constantineiofgreece.jpg|thumb|right|Konstantyn I Glücksburg]]'''Konstantyn I Glücksburg''' (ur. [[2 sierpnia]] [[1868]] w [[Ateny|Atenach]], zm. [[11 stycznia]] [[1923]] w [[Palermo]], [[Włochy]]) — [[władcy Grecji|król Grecji]] w latach [[1913]]-[[1917]] i [[1920]]-[[1922]] z dynastii [[Glücksburgowie|Glücksburgów]], bocznej linii [[Oldenburgowie|Oldenburgów]]. Syn [[Jerzy I Grecki|Jerzego I]] i jego żony - [[Olga Konstantinowna Romanowa|Olgi Konstantinownej]]<ref name="clogg299>{{cytuj książkę | autor = Clogg R.| tytuł = Historia Grecji nowożytnej| wydawca = Książka i Wiedza| miejsce = Kraków| rok = 2006| strony = 299-300| isbn = 83-05-13465-2}}</ref>.
Absolwent szkół oficerskich w [[Ateny|Atenach]]<ref name="clogg299"/> i Akademii Wojskowej w Poczdamie<ref name="grecja540">{{cytuj książkę | autor = Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S.| tytuł = Historia Grecji| wydawca = Wydawnictwo Literackie| miejsce = Kraków| rok = 2005| strony = 540-542| isbn = 83-08-03819-0}}</ref>. W młodości służył w pruskiej gwardii królewskiej<ref name="emeis"/>. Obarczony odpowiedzialnością za klęskę Greków w [[wojna grecko-turecka (1897)|wojnie z Turcją w 1897]]<ref name="clogg299"/>. W 1909, wskutek [[przewrót z Gudi|przewrotu z Gudi]], został zmuszony do odejścia z wojska<ref name="clogg299"/>. W 1911 [[Eleutherios Venizelos|Elefterios Wenizelos]] mianował go wodzem naczelnym armii greckiej<ref name="clogg299"/>. Podczas I wojny bałkańskiej wykazał się talentem militarnym, jako naczelny dowódca polowy armii greckiej. Już wtedy ujawniła się skłonność Konstantyna do bardzo wysokiego ryzyka dowódczego i politycznego. W kwestiach strategicznych książę wykonywał jednak, acz niechętnie, rozkazy premiera
Działalność Konstantyna w czasie wojen zapewniła mu znaczną popularność w społeczeństwie w momencie obejmowania tronu<ref name="clogg299"/>. Prasa nadała mu przydomki ''Bułgarobójcy'' i ''Syna Orła''<ref>{{cytuj książkę | autor = Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S.| tytuł = Historia Grecji| wydawca = Wydawnictwo Literackie| miejsce = Kraków| rok = 2005| strony = 537| isbn = 83-08-03819-0}}</ref>.
Po wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] Konstantyn zajął stanowisko proniemieckie, wbrew sympatiom premiera Wenizelosa, zwolennika [[Ententa|ententy]]. Konflikt między monarchą i jego otoczeniem a rządem przeszedł do historii Grecji jako [[schizma narodowa]]. 4 września 1915 Wenizelos zapowiedział w parlamencie zaangażowanie się Grecji w wojnę po stronie Ententy, z powodu czego król (mimo poparcia parlamentarnego dla premiera), doprowadził do dymisji rządu. Nowym premierem został reprezentant opcji proniemieckiej [[Stefanos Skulidis]], który w maju 1916 zgodził się przekazać siłom bułgarskim i niemieckim fort Rupel na Strumie. Wielka Brytania i Francja oskarżyły wówczas Grecję o zdradę i dokonały zbrojnej interwencji na wyspach [[Chios]] i [[Korfu]] oraz w [[Pireus]]ie<ref name="grecja540"/>. Konstantynowi przedstawiono ultimatum, w którym zażądano od niego zdemobilizowania sił greckich oraz odwołania premiera. Król zgodził się na spełnienie żądań, apelując przy tym do żołnierzy o wierność<ref name="grecja540"/>. Tymczasem 27 września Wenizelos wydał z greckiej Macedonii proklamację nawołującą do nieposłuszeństwa wobec monarchy i sformował rząd tymczasowy, który miał kontynuować jego wcześniejszą politykę. Państwa sprzymierzone, chociaż oficjalnie nie uznały tego gabinetu, zastosowały blokadę Grecji, by wymusić na królu dalsze ustępstwa. W maju 1917 francuski senator [[Célestin Jonnart]], mianowany wysokm komisarzem ds. Grecji, zażądał wprost od monarchy abdykacji<ref name="grecja540"/>.
Konstantyn nie ogłosił abdykacji, lecz 13 czerwca 1917 wyjechał do [[Tarent]]u, a następnie do [[Szwajcaria|Szwajcarii]], oddając władzę drugiemu synowi, [[Aleksander Glücksburg|Aleksandrowi]]<ref name="grecja540"/>.
Ponownie objął tron w [[1920]], po śmierci Aleksandra. Przegrana [[Wojna grecko-turecka (1919 - 1922)|wojna z Turcją]] i wynikły z niej dramat helleńskiej ludności, błędna polityka zagraniczna i godząca w rację stanu wrogość wobec Wenizelosa, doporowadziły Konstantyna do powtórnej abdykacji w [[1922]]. Zmarł w rok później, na emigracji.
=== Rodzina ===
[[Plik:Konstantyn I z rodziną.JPG|250px|thumb|left|Konstantyn I z żoną i dziećmi.]]
* [[Jerzy II Grecki|Jerzy II]] ([[1890]]-[[1947]]), król Grecji ([[1922]]-[[1924]] i [[1935]]-[[1947]]);
* [[Aleksander Grecki|Aleksander]] ([[1893]]-[[1920]]), król Grecji ([[1917]]-[[1920]]);
| |||