Filoktet: Różnice pomiędzy wersjami

'''Filoktet''' ([[język grecki|gr.]] {{grc|Φιλοκτήτης}} ''Philoktḗtēs'', [[łacina|łac.]] ''Philoctetes'') – w [[mitologia grecka|mitologii greckiej]] król [[Tesalia|Tesalii]], [[łucznik (żołnierz)|łucznik]], spadkobierca łuku [[Herakles]]a<ref name="V. Zamarovský (80-8046-098-1)">{{cytuj książkę|nazwisko=Zamarovský|imię=Vojtech|autor link=Vojtech Zamarovský|tytuł=Bohovia a hrdinovia antických bájí|wydawca=Perfekt a.s.|miejsce=Bratislava|rok=1998|strony=137|język=sk||isbn=80-8046-098-1}}; polskie wydanie: ''Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej'' (''Encyklopedia mitologii antycznej'', ''Słownik mitologii greckiej i rzymskiej'').</ref>.

Uchodził za syna [[Pojas]]a i [[Demonassa|Demonassy]]. Był przyjacielem [[Herakles]]a, świadkiem ostatnich chwil życia herosa. Odziedziczył po nim jego niezawodny łuk i strzały, bez których [[Troja]], jak głosiła przepowiednia wieszcza [[Helenos (syn Priama)|Helenosa]]a<ref name=wieszcz>{{Cytuj książkę | nazwisko= Sofokles | imię= | autor link= Sofokles | tytuł=Filoktet | data=1975 | wydawca= Państwowy Instytut wydawniczy | miejsce=Warszawa | isbn= | strona=}}, oprac. [[Jerzy Łanowski]], strona 7-87–8.</ref>, nie mogła być zdobyta. Był jednym z zalotników [[Helena Trojańska|Heleny]], dlatego zgodnie ze złożoną przysięgą wyruszył, by przyłączyć się do oblężenia Troi. Podczas wyprawy na Troję ukąsił go w palec u nogi wąż lub, według innej wersji, zranił się własną strzałą. Była to kara za zdradzenie miejsca, w którym spoczywały prochy Heraklesa, choć Filoktet przyrzekał mu, że zachowa to w tajemnicy. Rana zaczęła ropieć, dlatego Grecy zostawili Filokteta na wyspie [[Lemnos]]. W dziesiątym roku wojny został sprowadzony przez [[Odyseusz]]a pod Troję. Wyleczony przez synów [[Asklepios]]a, [[Podalejros]]a i [[Machaon]]a (lekarzy armii greckiej) mógł dalej walczyć. Gdy [[Parys]] zginął od strzały Filokteta, wtedy Troja mogła zostać zdobyta. Filoktet wrócił do ojczyzny.

Filoktet występuje w ''[[Iliada|Iliadzie]]'', jest bohaterem [[tragedia|tragedii]] [[Ajschylos]]a, [[Eurypides]]a oraz [[Sofokles]]a, dramatu [[Johann Gottfried Herder|J.G. Herdera]], licznych oper oraz obrazu m.in. [[Nicolai Abraham Abildgaard|N.A. Abildgaarda]]. {{cytat|Tych, co mieszkali w Metonie i w Taumakii powabnej,<br />Co Meliboją władali i Olizoną skalistą,<br />Wiódł z okrętami siedmioma wyborny łucznik Filoktet.<br />Każdy z okrętów załogę miał z pięćdziesięciu wioślarzy,<br />Także wytrawnych łuczników ćwiczonych w sztuce wojennej.<br />Lecz sam Filoktet na wyspie leżał, cierpieniem zmożony,<br />W Lemnos przeświętym. Synowie Achajów go tam zostawili<br />W bólu od rany zabójczej przez hydrę złośliwą zadanej.<br />Leżał tam jęcząc. Lecz wkrótce mieli już sobie przypomnieć<br />Obok okrętów Argiwi o władcy swym Filoktecie...<ref name="Iliada">{{cytuj książkę|nazwisko=Homer|autor=Homer|autor link=Homer|tytuł=[[Iliada]]|strony=716-725716–725|nazwisko2=Jeżewska|imię2=przekład: Kazimiera|rozdział=ks. II w.}}</ref>.}}