Kępa Mieszczańska: Różnice pomiędzy wersjami

 

== Początki ==

W [[1681]] wzniesiono przy istniejącej przystani pierwszy duży żuraw portowy, przetrwał on do [[1726]], a po powodzi, która spustoszyła Kępę w [[1736]], musiano go już w [[1752]] ponownie wymienić; w [[1768]] zastąpiono go większym. W [[1707]] zbudowano przy przystani pierwsze magazyny i zaczął się kształtować tzw. ''Packhof'' (dziś w tym miejscu wciąż znajduje się budynek magazynów). Na mapach z pierwszej połowy [[XVIII wiek]]u widoczny jest przekop odcinający wschodni cypel Kępy od jej głównej części; wykonano go około [[1730]] roku w okolicy zbiegu współczesnych ulic Ks. Witolda i Zyndrama z Maszkowic. Powstała w ten sposób dodatkowa wysepka nazywana była "młyńską" i połączona drewnianymi mostkami z resztą Kępy Mieszczańskiej, z południowym brzegiem rzeki w okolicach ul. Kiełbaśniczej oraz z innym mostem, zwanym Długim<ref>poprzednik [[mosty Uniwersyteckie|mostów Uniwersyteckich]] zwany był mostem Odrzańskim i już od XIII wieku prowadził od wylotu dzisiejszej ulicy Więziennej bezpośrednio na północny ("polski") brzeg Odry; most ten omijał Kępę Mieszczańską, której cypel w średniowieczu znajdował się nieco bardziej na wschód niż dziś; od XVII w. most ten nazywano Długim</ref>, od którego wykonane było odgałęzienie w kierunku cypla wyspy. Przekop zlikwidowany został około roku&nbsp;[[1807]].

 

W końcu XVIII wieku powstała na południowym brzegu Kępy [[architektura klasycystyczna|klasycystyczna]] [[rafineria]] [[cukier buraczany|cukru]] należąca do przedsiębiorcy Johannesa Gotlieba Gölnera, później podwyższona i przebudowana – obecnie mieści magazyny ''[[Herbapol]]u''. W [[1791]] Gölner uzyskał zgodę na budowę własnej przystani z żurawiem.

 

Od połowy XIX wieku znaczenie przemysłowe Kępy Mieszczańskiej zaczęło się zmniejszać, również jej militarna rola (koszary i place ćwiczeń) traciła powoli znaczenie. Rola przeładunkowa portu na Kępie ustępowała nowym portom, mającymi terminale kolejowe, koło [[Wrocław Nadodrze|dworca Nadodrze]] oraz na [[Popowice (Wrocław)|Popowicach]] i [[Kleczków|Kleczkowie]]. Na Kępie Mieszczańskiej zaczęto stawiać wpierw wille, później także wysokie kamienice mieszkalne i budynki administracyjne, zachowano jednak chaotyczną strukturę przestrzenną zabudowy. Z brzegami rzeki Kępa połączona była mostami tylko na wschodnim cyplu; w zachodniej części funkcjonowały w 1. połowie XIX wieku trzy promy, jeden na Odrze Północnej, w miejscu dzisiejszego [[mosty Mieszczańskie|mostu Mieszczańskiego]], dwa na Odrze Południowej – łączący ul. Žižki z ul. Długą oraz położony w dół rzeki od dzisiejszego [[most Dmowskiego|mostu Dmowskiego]], wykorzystywany wyłącznie do transportów wojskowych z koszar na poligon i strzelnicę. W latach [[1874]]-[[1876]] zbudowano mosty [[most Sikorskiego|Sikorskiego]] i [[mosty Mieszczańskie|Mieszczański]], likwidując prom na Odrze Północnej, wkrótce poprowadzono przez nie [[tramwaje we Wrocławiu|linię tramwajową]]. Prom przy ul. Žižki działał aż do XX wieku. Część zabudowań koszarowych, które w poprzednich dwóch stuleciach znajdowały się m.in. w trójkącie Dmowskiego – Jagiełły – Witolda (dziś – 2006 – jest to niemal pusty plac z restauracją [[McDonald's]] i stacją benzynową [[PKN Orlen|Orlenu]]) znalazła inne zastosowanie, m.in. do [[II wojna światowa|II wojny światowej]] znajdował się tam ''Finanzamt Nord'' – Urząd Podatkowy "Północ".

[[Plik:Elektrownia polnocna.jpg|thumb|200px|Elektrownia wodna przy północnym brzegu Kępy, koło mostu Pomorskiego]]

 

 

== po 1945 ==

We wschodniej części Kępy Mieszczańskiej, naprzeciwko gmachu [[Uniwersytet Wrocławski|Uniwersytetu Wrocławskiego]] w [[1894]] wybudowano łaźnię miejską. Zburzono ją po wojnie, a później na jej miejscu pod koniec XX wieku mieściła się restauracja, częściowo na pokładzie przycumowanego do brzegu wyspy statku. Nosiła przez pewien czas nazwę "Między Mostami" (z powodu położenia między mostami Pomorskim a Uniwersyteckim); później, kiedy zaczęto ją wykorzystywać w programach [[reality show]] "[[Bar (program telewizyjny)|Bar]]" zmieniono jej nazwę na "Bar". W maju [[2006]] została zburzona i rozpoczęto prace przy budowie planowanego w tym miejscu kompleksu żeglarskiego – [[marina|mariny]].

 

 

* [[wrocławskie mosty i kładki]]

* [[Mieszczański Stopień Wodny]]