Aris Weluchiotis: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
dodane - komunistyczna organizacja niepodległościowa, założona przez Weluchiotisa 15 maja 1941, represje wobec KPG pomiędzy zamachem stanu 1936, a okupacją. |
m drobna rozbudowa okresu sprzed 1941, szablon "cytuj książkę" C.M. Woodhouse'a |
||
Linia 2:
'''Aris Weluchiotis''' ([[język grecki|gr.]] Άρης Βελουχιώτης)<ref>Transliteracja za {{cytuj książkę | autor = Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S.| tytuł = Historia Grecji| wydawca = Wydawnictwo Literackie| miejsce = Kraków| rok = 2005| strony = 695| isbn = 83-08-03819-0}}</ref>, wł. Atanasios Klaras (ur. 1905, zm. 1945) – [[Grecja|grecki]] uczestnik antyhitlerowskiego ruchu oporu, jeden z twórców ELAS, działacz [[komunizm|komunistyczny]].
Pochodził z [[Lamia|Lamii]], z wykształcenia był [[agronom]]em. Do [[Komunistyczna Partia Grecji|Komunistycznej Partii Grecji]] (KKE) wstąpił w wieku dziewiętnastu lat<ref name="clogg">{{cytuj książkę | autor = Clogg R.| tytuł = Historia Grecji nowożytnej| wydawca = Książka i Wiedza| miejsce = Kraków| rok = 2006| strony = 312-313| isbn = 83-05-13465-2}}</ref>. W czasie rządów [[Joanis Metaksas|Metaksasa]] został aresztowany i zwolniony po podpisaniu deklaracji, iż publicznie wyrazi skruchę i potępienie wobec komunizmu i działań wywrotowych. Uczestniczył jeszcze w działalności partii, lecz odtąd traktowany był z rezerwą, jak wszystkie osoby, podpisujące analogiczne oświadczenia <ref name="clogg"/>. Wg niektórych historyków, deklarację tę podpisał z polecenia [[Komunistyczna Partia Grecji|Komunistycznej Partii Grecji (KKE)]] <ref>{{cytuj książkę | autor = Woodhouse C.M.| tytuł = The Struggle for Greece 1941-49| wydawca = Hurst & Company| miejsce = Londyn| rok = 2002| strony = 4| isbn = 978-1-85065-487-2}}</ref>. . W okresie pomiędzy zamachem stanu 1936, a okupacją Grecji w II wojnie światowej, stopniowo, praktyczne ustała działalność
Walczył w [[wojna grecko-włoska 1940–1941|wojnie grecko-włoskiej lat 1940-1941]]. Powracając w stopniu kapitana artylerii, niezwłocznie podjął organizację ruchu oporu. Zebranie założycielskie nowej organizacji bojowej odbyło się 15 maja 1941, w Atenach, w azylu [[klasztor Kesariani|klasztoru Kesariani]]. Wraz z szybko postępującą odbudową
Na początku 1942 utworzył pierwszy oddział ELAS, stając na jego czele pod pseudonimem Aris Weluchiotis, ukutym od góry [[Weluchi]] i mitycznego boga wojny [[Ares]]a<ref name="clogg"/>. W nocy z 25 na 26 listopada 1942 na czele swojego zgrupowania, razem z oddziałem EDES [[Napolen Zerwas|Napoleona Zerwasa]] i grupą komandosów brytyjskich przeprowadził jedną z najbardziej spektakularnych akcji ruchu oporu w okupowanej Europie – wysadzenie wiaduktu w [[Gorgopotamos]]<ref name="clogg"/>. Stał się najsłynniejszym dowódcą ELAS, wprowadzając w całym ruchu wielką dyscyplinę. Zarzucano mu sadyzm wobec podwładnych (przy osobistej odwadze)<ref>{{cytuj książkę | autor = Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S.| tytuł = Historia Grecji| wydawca = Wydawnictwo Literackie| miejsce = Kraków| rok = 2005| strony = 585| isbn = 83-08-03819-0}}</ref>, a wg innych źródeł okrucieństwo, jednak nigdy w stopniu wyższym, niż ten niezbędny do realizacji celów <ref>ocena C.M.Woodhouse'a, dowódcy brytyjskiej misji wojskowej do partyzantów, przedstawiana w raportach wywiadu.</ref> Uznawany był za ''protokapetaniosa'' ELAS. "Kapetanios" to w greckiej tradycji emocjonalny przywódca oddziału, "ojciec" partyzantów, niekoniecznie polityk, niekoniecznie dowódca ds taktyki wojskowej. Jako protokapetanios, uczestniczył w kierowaniu całym ruchem partyzanckim, obok dowódcy ds taktyki wojennej gen. [[Stefanos Sarafis|Stefanosa Sarafisa]], dowódcy partyzantów w [[Macedonia (Grecja)|Macedonii]] [[Markos Wafiadis|Markosa Wafiadisa]] i komisarza politycznego [[Jeorjos Siandos|Jeorjosa Siandosa]]<ref name="clogg"/>. Od wiosny 1944 walczył na [[Peloponez]]ie z greckimi etnicznie lecz hitlerowskimi ideowo [[Bataliony Bezpieczeństwa|Batalionami Bezpieczeństwa]], uzbrajanymi przez Niemców, podlegających kolaboracyjnemu rządowi Grecji. Od jesieni 1944 uczestniczył w walkach i grupowych represjach ELAS przeciwko greckim hitlerowcom, m.in. dowodząc oddziałem zdobywającym ich garnizony w miastach [[Kalamata]] i [[Meligalas]], na [[Peloponez]]ie . <ref name="clogg"/>.
| |||