Aris Weluchiotis: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Przy pierwszym, użytym skrócie ELAS, dodaję link wewn do Historia Grecji # Działalność ELAS
m drobne techniczne
Linia 6:
Walczył w [[wojna grecko-włoska 1940–1941|wojnie grecko-włoskiej lat 1940-1941]]. Powracając w stopniu kapitana artylerii, niezwłocznie podjął organizację ruchu oporu. Zebranie założycielskie nowej organizacji bojowej odbyło się 15 maja 1941, w Atenach, w azylu [[klasztor Kesariani|klasztoru Kesariani]]. Wraz z szybko postępującą odbudową KKE konspiratorzy zgłosili swój akces <ref>Manolis Glezos - Εθνική Αντίσταση 1940-1945, wydanie 4, tom2, str. 1087, Wyd. ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ,www.stochastis.gr , Ateny, data wydania I 2006r., ISBN (SET) 960-303-147-X </ref>
 
Na początku 1942 utworzył pierwszy oddział ELAS, stając na jego czele pod pseudonimem Aris Weluchiotis, ukutym od góry [[Weluchi]] i mitycznego boga wojny [[Ares]]a<ref name="clogg"/>. W nocy z 25 na 26 listopada 1942 na czele swojego zgrupowania, razem z oddziałem zbrojnym organizacji EDES <ref>wierne rozwinięcie skrótu EDES brzmi: ''Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος - Ethnikos Dimokratikos Ellinikos Syndesmos'', czliczyli Narodowa Republikańska Grecka Liga lub Narodowa Demokratyczna Grecka Liga. Gdyż wW języku greckim to samo słowo ''dimokratikos'' może łączyć dwa, różne znaczniaznaczenia, lub odpowiadać tylko jednemu z nich. Spotykane sa obie interpretacje, a np. Encyclopedia Brytanica rozwija skrót EDES jeszcze inaczej - jako [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/179035/EDES?anchor=ref173124 Greek Democratic National Army].</ref> [[Napolen Zerwas|Napoleona Zerwasa]] i grupą komandosów brytyjskich przeprowadził jedną z najbardziej spektakularnych akcji ruchu oporu w okupowanej Europie – wysadzenie wiaduktu w [[Gorgopotamos]]<ref name="clogg"/>. Stał się najsłynniejszym dowódcą ELAS, wprowadzając w całym ruchu wielką dyscyplinę. Zarzucano mu sadyzm wobec podwładnych (przy osobistej odwadze)<ref>{{cytuj książkę | autor = Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S.| tytuł = Historia Grecji| wydawca = Wydawnictwo Literackie| miejsce = Kraków| rok = 2005| strony = 585| isbn = 83-08-03819-0}}</ref>, a wg innych źródeł okrucieństwo, jednak nigdy w stopniu wyższym, niż ten niezbędny do realizacji celów <ref>ocena C.M.Woodhouse'a, dowódcy brytyjskiej misji wojskowej do partyzantów, przedstawiana w raportach wywiadu.</ref> Uznawany był za ''protokapetaniosa'' ELAS. "Kapetanios" to w greckiej tradycji emocjonalny przywódca oddziału, "ojciec" partyzantów, niekoniecznie polityk, niekoniecznie dowódca ds taktyki wojskowej. Jako protokapetanios, uczestniczył w kierowaniu całym ruchem partyzanckim, obok dowódcy ds taktyki wojennej gen. [[Stefanos Sarafis|Stefanosa Sarafisa]], dowódcy partyzantów w [[Macedonia (Grecja)|Macedonii]] [[Markos Wafiadis|Markosa Wafiadisa]] i komisarza politycznego [[Jeorjos Siandos|Jeorjosa Siandosa]]<ref name="clogg"/>. Od wiosny 1944 walczył na [[Peloponez]]ie z greckimi etnicznie lecz hitlerowskimi ideowo [[Bataliony Bezpieczeństwa|Batalionami Bezpieczeństwa]], uzbrajanymi przez Niemców, podlegających kolaboracyjnemu rządowi Grecji. Od jesieni 1944 uczestniczył w walkach i grupowych represjach ELAS przeciwko greckim hitlerowcom, m.in. dowodząc oddziałem zdobywającym ich garnizony w miastach [[Kalamata]] i [[Meligalas]], na [[Peloponez]]ie . <ref name="clogg"/>.
 
 
Jako ''kapetanios'' ELAS, Weluchiotis podkreślał wielopokoleniowy patriotyzm Hellenów, tradycję walk o wolność, potrzebę suwerenności Ojczyzny, sprawiedliwości społecznej i także, że ''lud winien stać się gospodarzem w swoim domu''. Wyjaśniał: ''komuniści zmierzają w stronę komunizmu, który kiedyś nadejdzie. Jednak nie jest to system właściwy dla Grecji już na teraz. Obecnie należy wprowadzać rozwiązania demokratyczne'' <ref> C.M.Woodhouse, str.4-5.</ref>. Propaganda ta okazywała się ''hipnotycznie atrakcyjna''<ref>C.M.Woodhouse, str.6.</ref>. Welouchiotis, podobnie jak drugi z komunistycznych dowódców ELAS Markos Wafiadis, znacznie wykraczali poza horyznoty myślowe większości działaczy KKE <ref> C.M.Woodhouse, str.6-7.</ref>. Trzeci z trójki głównych dowódców ELAS, Stefanos Sarafis, był niekomunistą, wysoko ocenianym przez wszystkie strony <ref>Neutralnemu wtedy jeszcze, republikańskiemu oficerowi i partyzantowi S.Sarafisowi królewski rząd, przez swych emisariuszy, usiłował powierzyć zadanie wywarcia decydującego, antykomunistycznego wpływu na ELAS. Źródło: C.M.Woodhouse, str. 30.</ref>.
 
Przeciwnik [[porozumienie z Warkizy|porozumienia z Warkizy]], do którego szczerości intencji, podobnie jak dla intencji [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] nie miał żadnego zaufania ; był zdania, że tylko nieskładanie broni i gotowość do dalszej walki zbrojnej pozwolą na realizację statutowych celów ELAS. Nie zgodził się ze stanowiskiem przywódców KPG, którzy postanowili dążyć do zdobycia władzy drogą parlamentarną. Wraz z niewielkim oddziałem towarzyszy z ruchu oporu, odmówił ujawnienia się, pozostając w górach, gdy większa część dowództwa ELAS i działaczy EAM, początkowo korzystając z brytyjskiej ochrony <ref>S.I.Grigoriadis: Historia Grecji 1941-1974, tom 2 </ref>, przeniosła się z miast zajmowanych na prowincji, do Aten. 17 czerwca 1945 został z tego powodu oskarżony o zdradę KKE<ref name="clogg"/>. 18 czerwca partyjny organ prasowy "Rizospastis" informował o wydaleniu Weluchiotisa z szeregów KPG. 18 czerwca 1945 w pobliżu wsi Mesunda, wskutek czyjejś zdrady, jego siły zostały zaatakowane przez oddział Gwardii Narodowej<ref name="clogg"/>. Najprawdopodobniej popełnił wówczas [[samobójstwo]]<ref name="clogg"/><ref name="grecja"/>, chociaż istnieje również wersja, by został zdradzony i zabity z powodu przeciwstawienia się oficjalnemu stanowisku partii<ref>C.M. Woodhouse, ''The Struggle for Greece, 1941-1949'', ISBN 1-85065-487-5, s. 4-5</ref>. Głowy jego i jego adiutanta zostały na okres wielu dni wystawione na rynku w wojewódzkim mieście Trikala <ref name="grecja">{{cytuj książkę | autor = Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S.| tytuł = Historia Grecji| wydawca = Wydawnictwo Literackie| miejsce = Kraków| rok = 2005| strony = 585| isbn = 83-08-03819-0}}</ref>, do niedawna jeszcze goszczącym siedzibę naczelnego dowództwa ELAS <ref>S.I.Grigoriadis: Historia Grecji 1941-1974, tom 2 </ref>.
 
Przeciwnik [[porozumienie z Warkizy|porozumienia z Warkizy]], do którego szczerości intencji, podobnie jak dla intencji [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] nie miał żadnego zaufania ; był zdania, że tylko nieskładanie broni i gotowość do dalszej walki zbrojnej pozwolą na realizację statutowych celów ELAS. Nie zgodził się ze stanowiskiem przywódców KPG, którzy postanowili dążyć do zdobycia władzy drogą parlamentarną. Wraz z niewielkim oddziałem towarzyszy z ruchu oporu, odmówił ujawnienia się, pozostając w górach, gdy większa część dowództwa ELAS i działaczy EAM, początkowo korzystając z brytyjskiej ochrony <ref>S.I.Grigoriadis: Historia Grecji 1941-1974, tom 2 </ref>, przeniosła się z miast zajmowanych na prowincji, do Aten. 17 czerwca 1945 został z tego powodu oskarżony o zdradę KKE<ref name="clogg"/>. 18 czerwca partyjny organ prasowy "Rizospastis" informował o wydaleniu Weluchiotisa z szeregów KPG. 18 czerwca 1945 w pobliżu wsi Mesunda, wskutek czyjejś zdrady, jego siły zostały zaatakowane przez oddział Gwardii Narodowej<ref name="clogg"/>. Najprawdopodobniej popełnił wówczas [[samobójstwo]]<ref name="clogg"/><ref name="grecja"/>, chociaż istnieje również wersja, by został zdradzony i zabity z powodu przeciwstawienia się oficjalnemu stanowisku partii<ref>C.M. Woodhouse, ''The Struggle for Greece, 1941-1949'', ISBN 1-85065-487-5, s. 4-5</ref>. Głowy jego i jego adiutanta zostały na okres wielu dni wystawione na rynku w wojewódzkim mieście Trikala <ref name="grecja">{{cytuj książkę | autor = Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S.| tytuł = Historia Grecji| wydawca = Wydawnictwo Literackie| miejsce = Kraków| rok = 2005| strony = 585| isbn = 83-08-03819-0}}</ref>, do niedawna jeszcze goszczącym siedzibę naczelnego dowództwa ELAS <ref>S.I.Grigoriadis: Historia Grecji 1941-1974, tom 2 </ref>.
 
{{Przypisy}}