Żołnierz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
skoro nie spolszczenie "Wietkong" to niech chociaż ta wietnamska nazwa będzie zapisana poprawnie
m drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:101st Airborne Division - Iraq 01.jpg|thumb|300px|Żołnierze amerykańskiej 101 Dywizji Powietrzno-DesantowejPowietrznodesantowej na ulicach Mosulu]]
'''Żołnierz''' to osoba pełniąca służbę w [[siły zbrojne|siłach zbrojnych]] danego [[kraj (podział administracyjny)|kraju]] i zobowiązana do obrony jego [[granica państwowa|granic]]. Żołnierzem jest również osoba wykonująca zadania bojowe poza granicami własnego kraju, zarówno wówczas, gdy kraj ten jest agresorem, jak i w przypadku uczestniczenia sił zbrojnych danego kraju w [[misjaOperacje pokojowapokojowe|misjach pokojowych]] lub siłach szybkiego reagowania w sytuacjach zmuszających społeczność międzynarodową do natychmiastowego zbrojnego współdziałania.
 
Żołnierz jest podstawową jednostką w [[siły zbrojne|wojsku]], formacji zbrojnej powołanej przez organizm społeczno-polityczny dla obrony własnego terytorium przed najazdem, utrzymania w ryzach ludności lub dokonywania podbojów.
Linia 7:
Historia wojskowości sięga początków historii rodzaju ludzkiego, ale zarania wojska musimy szukać w krajach, gdzie powstawały pierwsze organizmy państwowe, a więc w [[Mezopotamia|Mezopotamii]] i w [[Egipt|Egipcie]]. Sumeryjska płaskorzeźba z połowy trzeciego tysiąclecia pne (tzw. Sępia stela) ukazuje władcę miasta [[Lagasz]] na czele zbrojnych w dzidy i okrytych wielkimi, prostokątnymi tarczami żołnierzy.
 
W starożytnej Grecji żołnierzami byli wszyscy wolni obywatele, przy czym - w zależności od tego jaki ustrój panował w danym mieście-państwie - różne były powinności przedstawicieli poszczególnych warstw społecznych. Podobnie w starożytnym Rzymie, gdzie obowiązek wojskowy spoczywał na wszystkich wolnych obywatelach Republiki, a zwolnienie z tego obowiązku zapewniało jedynie (poza ułomnością fizyczną) wstąpienie do stanu kapłańskiego lub bycie biednym (żołnierz sam kupował sobie ekwipunek). Warstwy ludności podległej (nie-Rzymianie zwani Italikami) stanowiły materiał do budowy formacji pomocniczych armii lub wioślarzy we flocie.
 
W Średniowiecznej Europie, gdzie cała własność ziemska należała do władcy ([[Suzeren|suwerena]]), który przydzielał ją swym [[wasal]]om - [[rycerstwo|rycerzom]], zarysowała się po raz pierwszy wyraźna linia podziału w wojsku na konne rycerstwo oraz pieszych [[Łuk (broń)|łuczników]], [[kusza|kuszników]], [[Pawęż (tarcza)|pawężników]] - żołnierzy wywodzących się z warstwy wolnych lub [[pańszczyzna|pańszczyźnianych chłopów]]. Niezależne siły zbrojne powstawały w celu obrony miast, a ich skład i finansowanie spoczywały na barkach [[Cech rzemiosła|cechów]] rzemieślniczych i [[gildia (historia)|gildii]] kupieckich.
 
W dobie [[Renesans|Odrodzenia]] dość powszechnie korzystano z [[wojsko najemne|armii zaciężnych]], od czego zaczęto odchodzić na rzecz armii z poboru w wieku XVIII, przy czym najszersze jej użycie miało miejsce w XIX i XX wieku od [[wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]] do [[wojna wietnamska|wojny wietnamskiej]].
Linia 28:
** [[szeregowy]]ch,
** [[podoficer]]ów,
** [[chorąży]]ch - w [[Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej|Wojsku Polskim]] od [[1 lipca]] [[2004]] chorążowie wchodzą w skład korpusu osobowego podoficerów,
** [[Oficer (wojsko)|oficerów]].
 
Linia 36:
== Partyzanci, najemnicy, maruderzy i dezerterzy ==
W czasie prowadzenia działań wojennych istnieje wiele różnych formacji militarnych, ale nie wszyscy żołnierze walczą w regularnych [[armia]]ch.
 
[[Partyzant]]ami nazywamy bojowników oddziałów ochotniczych, prowadzących [[wojna podjazdowa|wojnę podjazdową]] i działania na tyłach wroga. Największymi formacjami partyzanckimi były oddziały partyzantki [[Jugosławia|jugosłowiańskiej]] i [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] w okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] oraz oddziały [[Việt Minh]]u i [[Wietkong|Việt Cộngu]] w czasie wojny wietnamskiej.
 
[[Maruder]]zy to żołnierze odłączający się od swoich oddziałów, pozostający na tyłach armii (często w celach rabunkowych).
 
[[Dezercja|Dezerterami]] nazywa się uciekinierów, którzy opuścili jednostkę wojskową, by uniknąć służby wojskowej.
 
Szczególną grupę wojskowych stanowią [[wojsko najemne|najemnicy]], którzy zaciągają się do walki nie z obowiązku lub dla sławy, lecz w zamian za wynagrodzenie. Są to najczęściej doświadczeni żołnierze zawodowi, którzy po odejściu z armii szukają zatrudnienia gdzie indziej. Wbrew potocznemu mniemaniu nie są nimi żołnierze międzynarodowej jednostki armii [[Francja|francuskiej]] zwanej [[Legia Cudzoziemska|Legią Cudzoziemską]], ani agenci ochrony z amerykańskiej firmy [[Blackwater Worldwide|''Blackwater'']]{{fakt}}.
 
== Zobacz też ==
{{wikisourceWikiźródła|Encyklopedia staropolska/Żołnierz|Encyklopedia staropolska/Żołnierz}}
* [[służby mundurowe]]
* [[stosunek do służby wojskowej]]
Linia 53:
 
== Bibliografia ==
"* ''Leksykon wiedzy wojskowej"'', Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1979.
 
[[Kategoria:Struktura organizacyjna wojska|*]]