Lodowiec: Różnice pomiędzy wersjami

Gromadzący się śnieg - pod wpływem panującej temperatury, przy dużej wilgotności powietrza i pod wpływem ciśnienia nadległych warstw śniegu - zmniejsza swą objętość, częściowo krystalizuje i stopniowo przekształca się wpierw w [[firn]], a następnie w [[lód firnowy]] i [[lód lodowcowy|lodowcowy]].▼

Lodowce powstają tam, gdzie ukształtowanie terenu sprzyja gromadzeniu się dużej ilości śniegu, a jednocześnie jest zbyt chłodno, aby cały zgromadzony śnieg topił się w ciągu lata. Warunki takie panują przede wszystkim w strefie podbiegunowej oraz wysokich górach wszystkich stref klimatycznych, powyżej [[Granica wieloletniego śniegu|granicy wieloletniego śniegu]]. Przebieg tej granicy na Ziemi zależy od klimatu oraz ukształtowania terenu. Najwyżej sięga w strefie międzyzwrotnikowej, w klimacie zwrotnikowym suchym, ze względu na wysoką temperaturę i skąpe opady śniegu. Obniża się tam, gdzie opady śniegu są obfitsze (w strefie klimatu równikowego oraz zwrotnikowego morskiego). Obniża się również wraz ze spadkiem temperatury w umiarkowanych szerokościach geograficznych. Najniżej sięga tam, gdzie niskiej temperaturze towarzyszą duże opady śniegu. W wysokich szerokościach geograficznych schodzi do poziomu morza. Ilość zgromadzonego śniegu zależy również od ukształtowania powierzchni, np. na ostrych szczytach i graniach, jak choćby w Tatrach, nie ma warunków do gromadzenia się dużych ilości śniegu. Powstawaniu lodowców sprzyjają płaskie grzbiety i dolinne spłaszczenia.▼

Miejsce gromadzenia się śniegu, powstawania firnu i lodu lodowcowego, czyli miejsce narodzin i zasilania lodowca nazywa się [[pole firnowe|polem firnowym]]. Gdy grubość nagromadzonego lodu przekroczy pewną krytyczną wartość (kilkanaście, kilkadziesiąt metrów), to wywierane przezeń ciśnienie sprawia, że staje się on [[Plastyczność|plastyczny]] i zaczyna płynąć. Warstwy cząsteczek lodu lodowcowego są ze sobą względnie słabo związane i gdy ciśnienie będzie większe od tych sił wiążących, to górne warstwy lodu zaczynają płynąć szybciej niż warstwy dolne. Tarcie między lodowcem a podłożem oraz ciepło geotermalne Ziemi zwiększa ilość wody między lodowcem a podłożem, co działa jak smar. Lodowiec spływa w postaci [[jęzor lodowcowy|jęzorów]] poniżej granicy wieloletniego śniegu, wykorzystując doliny górskie i inne obniżenia. Jeżeli dostawa lodu przewyższa [[Ablacja (topnienie)|ablację]] (topnienie) i w związku z tym [[czoło lodowca]] przesuwa się ku przodowi - następuje [[transgresja lodowca]]. Gdy dopływ nowego lodu jest równoważony stratami wywołanymi ablacją, to czoło lodowca nie zmienia zasięgu, mówimy wtedy o [[postój lodowca|postoju lodowca]]. Gdy dostawa nowego lodu jest mniejsza niż ablacja, zmniejsza się zasięg lodowca - mówimy wtedy o [[regresja lodowca|regresji]], recesji lub cofaniu się lodowca.▼

Działalność erozyjno-akumulacyjna lodowców manifestuje się w [[rzeźba glacjalna|rzeźbie glacjalnej]], na którą składa się szereg [[:kategoria:elementy rzeźby lodowcowej|form]] rzeźby powierzchni ziemi. Znaczne obszary Ziemi podlegały lub obecnie podlegają morfogenezie glacjalnej.▼