Marmury Elgina: Różnice pomiędzy wersjami

Thomas Bruce, 7. hrabia Elgin, w roku[[rok]]u [[1799]] mianowany został ambasadorem brytyjskim w [[Imperium osmańskie|Imperium Ottomańskim]], które obejmowało także terytorium [[Grecja|Grecji]] z [[Ateny|Atenami]]. Ponieważ chciał wykorzystać swój pobyt w [[Turcja|Turcji]] w celu sporządzenia rysunków i odlewów gipsowych starożytnych rzeźb znajdujących się w Atenach, w celu ich wykorzystania dla ozdoby swojej nowej siedziby w [[Szkocja|Szkocji]], w drodze do Konstantynopola[[Konstantynopol]]a zatrzymał się na [[Sycylia|Sycylii]], gdzie zaangażował zespół złożony z malarzy, architektów i specjalistów w sporządzaniu odlewów gipsowych, który skierował do Aten, podczas gdy sam podążył do Konstantynopola. Zespół Elgina, pomimo otrzymania oficjalnego ''firmanu'' (zezwolenia) od rządu tureckiego na sporządzanie kopii i rysunków, napotykał w latach [[1800]]-[[1801]] stale na trudności w dostępie do [[Akropol ateński|Akropolis ateńskiej]], służącej wówczas jako turecka [[twierdza]] wojskowa. Elgin uzyskał wówczas drugi ''firman'', w którym uprawnienia rozszerzone zostały na prowadzenie wykopalisk na terenie Akropolis i zabieranie „fragmentów kamienia ze starymi inskrypcjami lub rzeźbami”. Wykorzystano sprzyjająca koniunkturę polityczną: w tym samym czasie wojska brytyjskie pokonały armię[[ Napoleona Bonaparte|Napoleona Bonaparte]] w Egipcie i rząd turecki spodziewał się odzyskać tę prowincję dzięki życzliwej współpracy z Brytanią. Zdejmowanie rzeźb i płaskorzeźb trwało od połowy [[1801]] do [[1812]] r. Ogółem pozyskano 56 płyt z liczącego 111 płyt pokrytego płaskorzeźbą fryzu, 15 (z 92) [[metopa|metop]] i 17 figur z [[tympanon|tympanonów]]. Ponadto wywieziono jedną z [[kariatyda|kariatyd]] i kolumnę z [[Erechtejon]]u.

Prace te powodowały zniszczenia Partenonu. Stosowano łomy, piły i materiały wybuchowe. Wskutek działalności Lorda[[Lord]]a Elgina w języku francuskim uformował się termin „elginizm” (''elginisme'') oznaczający rabunkowe pozbawianie historycznych obiektów architektonicznych ozdób rzeźbiarskich.

W [[1816]] r. Elgin, doprowadzony do bankructwa swoim przedsięwzięciem, zmuszony został do zaoferowania Koronie Brytyjskiej marmurów do sprzedaży. Już wówczas legalność i etyczna strona przedsięwzięcia Elgina budziły w Brytanii wątpliwości, w znacznej mierze w wyniku popularności opublikowanego w roku [[1812]] r. poematu [[George Gordon Byron|lorda Byrona]] ''Wędrówki Childe’a Harolda'', w którym napiętnował on wywóz marmurów jako „splądrowanie krwawiącego kraju”. Marmury, zakupione przez rząd brytyjski, przekazane zostały następnie [[Muzeum Brytyjskie|Muzeum Brytyjskiemu]], w którym do dzisiaj się znajdują.

Już w roku [[1833]] rząd Grecji po raz pierwszy podjął starania o zwrot marmurów. Ponowne starania miały miejsce w roku [[1924]], z okazji setnej rocznicy śmierci Lorda Byrona, w czasie drugiej wojny światowej w momencie kiedy jedynie Grecja i Wielka Brytania aktywnie walczyły z hitlerowskimi Niemcami, i wreszcie w roku [[1983]], kiedy po raz pierwszy rząd Grecji wystosował oficjalne żądanie zwrotu marmurów. Bardzo aktywnie walczyła o zwrot marmurów [[Melina Mercouri]], aktorka i minister kultury Grecji.

Ze strony brytyjskiej idea zwrotu marmurów Grecji pojawiła się już w [[1816]] r. wśród członków Parlamentu, a również rząd brytyjski, co najmniej dwukrotnie – w [[1941]] r. i ponownie w r. [[1997]] po przejęciu władzy przez Partię Pracy, był bliski decyzji o zwrocie marmurów Grecji. Tak się jednak do chwili obecnej nie stało.